Thị trường phân bón: Giá bán trong nước bám sát đà tăng cao của thế giới

Xung đột Iran-Israel đã tác động đáng kể nguồn cung ure quan trọng từ các quốc gia Trung Đông, trong đó có Iran. Ảnh minh họa: Bnews/vnanet.vn phát

Với nguồn cung bị gián đoạn và giá bán phân bón tăng mạnh tại hầu hết các thị trường trọng điểm trên thế giới, giá phân ure - chủng loại phân bón dẫn dắt thị trường trong nước đang bám sát xu hướng tăng này.
*Xung đột Israel-Iran leo thang đẩy giá ure tăng cao
Tiến sỹ Phùng Hà, Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam cho biết, theo số liệu nghiên cứu từ nhiều công ty nghiên cứu thị trường uy tín trên thế giới, xung đột Iran-Israel đã tác động đáng kể nguồn cung ure quan trọng từ các quốc gia Trung Đông, trong đó có Iran (với lợi thế giá khí đầu vào sản xuất ure rẻ) ra thị trường thế giới. Theo đó, giá ure toàn cầu, có thời điểm tăng tới 25-30% do Iran - một trong những quốc gia sản xuất và xuất khẩu ure hàng đầu thế giới đã phải đóng cửa tất cả 7 nhà máy sản xuất ure và amoniac do xung đột leo thang. Trong khi đó, một quốc gia khác trong khu vực là Ai Cập cũng phải tạm dừng toàn bộ các nhà máy sản xuất ure do nguồn khí đốt của Israel bị cắt. Ngoài ra, sự bất ổn cũng đẩy chi phí vận chuyển và bảo hiểm lên cao.

Khảo sát của Công ty nghiên cứu thị trường thế giới Argus cho thấy, giá ure mở phiên đầu tuần trước đã tăng cao ở hầu hết các thị trường, với giá giao dịch tại Bắc Phi tăng mạnh do xung đột giữa Iran và Israel. Tại Algeria, giá ure hạt đục tăng đột biến với các giao dịch xuất hiện ở mức 443-450 USD/tấn FOB và có khả năng cao hơn sau chiến sự leo thang ở Trung Đông. Đặc biệt, Sorfert tại Algeria đã bán 6.000-7.000 tấn ure hạt đục với giá 500 USD/tấn FOB, tăng 25 USD/tấn so với giao dịch trước đó của nhà sản xuất và bán 10.000 tấn với giá 475 USD/tấn FOB với 2 lô giao vào tháng 7 đi Châu Âu.
Việc đóng cửa các nhà máy sản xuất ure và amoniac ở Iran làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt hiện tại ở Ai Cập. Nguồn cung hạn chế từ Ai Cập, cũng như Biển Đen đã khiến Algeria ở vị thế thuận lợi để tận dụng giá tăng. Tại Ai Cập, giá chào bán urea hạt đục tại cửa khẩu sang các thị trường Châu Âu đã tăng vọt lên 440-455 USD/tấn (giá FOB), dựa theo giá bán cao hơn từ Algeria và do hoạt động sản xuất ure vẫn gián đoạn vì thiếu khí đốt.
Tại Brazil, hầu hết các nhà cung cấp đã rút lui khỏi thị trường ure và rút lại giá chào bán. Các dấu hiệu cho thấy, giá biến động lớn và khó xác định. Hiện giá ở mức 420-450 USD/tấn CFR (giá tại cửa khẩu của bên bán cộng chi phí vận chuyển). Tại Mỹ, giá urea tại cảng Nola tăng 15 USD/tấn lên 415-430 USD/tấn FOB, trong đó giá ure tháng 6 và tháng 7 trao tay ở mức 425 USD/tấn.
Israel đã tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào 2 cơ sở xử lý khí ở miền Nam Iran ngày 14/6, sau các cuộc tấn công bằng tên lửa và không quân ban đầu vào sáng sớm ngày 13/6. Hiện Trung Đông là khu vực xuất khẩu ure lớn nhất toàn cầu, trong đó Iran với tổng công suất sản xuất ước tính 9 triệu tấn/năm đang chiếm khoảng 25% sản lượng xuất khẩu.
Tại Trung Quốc, các chỉ báo cũng cho thấy, giá ure Trung Quốc đang tăng lên, mặc dù vẫn chậm hơn so với giá quốc tế, theo đó giá ure hạt đục đẩy lên mức 390-400 USD/tấn FOB và ure hạt trong từ 370 USD/tấn FOB trở lên. Không có giao dịch mới nào được ghi nhận ở mức cao hơn, nhưng một số nhà cung cấp đang tăng giá chào bán.
Theo nhận định của một số chuyên gia, trong 6 tháng cuối năm, nhu cầu sử dụng ure tiếp tục tăng, nhất là ở châu Á, châu Mỹ La tinh. Bên cạnh đó, giá bán ure vẫn phụ thuộc vào biến động tại Trung Đông. Ngoài ra, giá bán ure cũng phụ thuộc vào giá nguyên liệu đặc biệt là giá khí tự nhiên, chu kỳ trồng trọt hay chính sách hạn chế xuất khẩu phân bón của Trung Quốc, chính sách thuế quan ở châu Âu, các quy định về môi trường, giảm phát thải khí nhà kính.
Với nguồn cung ure từ Trung Quốc, sản xuất chủng loại phân bón này vẫn phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu than nên giá than tăng ảnh hưởng đến giá thành sản xuất ure. Bên cạnh đó, nguồn cung ure cũng phụ thuộc vào việc Chính phủ Trung Quốc thường xuyên điều chỉnh hạn ngạch xuất khẩu để đảm bảo cho thị trường nội địa. Ngoài ra, nguồn cung ure từ Trung Quốc cũng có thể bị sụt giảm do Trung Quốc gần đây áp dụng các tiêu chuẩn phát thải nghiêm ngặt hơn dẫn đến việc đóng cửa một số nhà máy ure cũ, không đạt các điều kiện về môi trường.

Bên trong nhà máy sản xuất phân bón Phú Mỹ. Ảnh: A.N/BNEWS

*Giá trong nước bám sát giá thế giới
Theo Tiến sỹ Phùng Hà, Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam, từ đầu năm đến nay, giá ure tại Việt Nam đã tăng cao do giá ure trong nước tham chiếu theo giá khu vực và giá khu vực lại tham chiếu theo giá Trung Đông.
Tuy nhiên, về cân đối cung cầu trong nước, với 2 nhà máy thuộc Tập đoàn Công nghiệp-Năng lượng Quốc gia Việt Nam (nhà máy phân bón Phú Mỹ và nhà máy phân bón Cà Mau) và 2 thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (nhà máy phân đạm Hà Bắc và nhà máy phân đạm Ninh Bình) có tổng công suất gần 3 triệu tấn/năm, nguồn cung ure sản xuất ở trong nước đã vượt nhu cầu tiêu thụ nội địa. Hiện các doanh nghiệp trong nước đã xuất khẩu sang một số quốc gia như Campuchia, Hàn Quốc, Malaysia, Australia để duy trì sản xuất hiệu quả, ông Phùng Hà cho biết.
Trong khi đó, Công ty cổ phần Phân tích và dự báo thị trường Việt Nam (AgroMonitor) dự báo trong tháng 6 này, tiêu thụ nội địa dự kiến tiếp tục gia tăng tại miền Đông Nam Bộ, Tây Nguyên và miền Trung nhưng giảm tại miền Nam và miền Bắc. Trong tháng 6/2025, lượng tiêu thụ ước tính đạt 170 nghìn tấn, tăng 10 nghìn tấn so với tháng 5.
Tại Đồng bằng sông Cửu Long, lượng tiêu thụ cho lúa Hè Thu dự kiến giảm trong tháng 6 do một số khu vực đã bắt đầu thu hoạch sớm hoặc qua giai đoạn cao điểm chăm bón chính. Tại Nam Trung Bộ, Trung Trung Bộ đang trong cao điểm chăm bón cho lúa Hè Thu nên nhu cầu tăng trong tháng 6. Tại miền Bắc và Bắc Trung Bộ, nhu cầu phân ure cho lúa trong tháng 6 ở mức thấp do đa số lúa Đông Xuân sắp thu hoạch. Tại Đông Nam Bộ-Tây Nguyên, dự báo thời tiết mưa nhiều sẽ thúc đẩy nhu cầu chăm bón cho cây công nghiệp, cây ăn trái chăm bón sau thu hoạch, cây công nghiệp ngắn ngày đã gieo trồng vụ mới nên nhu cầu chăm bón cũng tăng dần trong tháng 6. Đối với lúa, khu vực miền Đông Nam Bộ đã gieo sạ vụ Hè Thu nên trong tháng 6 sẽ có nhu cầu chăm bón đợt 2-3.
Ngoài lượng ure sử dụng bón trực tiếp cho cây trồng, nhu cầu ure sử dụng làm nguyên liệu sản xuất phân NPK cũng ở mức cao 70.000-75.000 tấn/tháng do các nhà máy NPK dự kiến duy trì công suất cao để đáp ứng nhu cầu vụ lúa Hè Thu và mùa mưa.
Khảo sát tại thị trường trong nước cho thấy, giá ure Cà Mau tại nhà máy đang dao động từ mức 11.700 - 12.600 đồng/kg tùy từng khu vực; giá ure Phú Mỹ dao động từ mức 11.100 - 11.800 đồng/kg tùy từng khu vực; giá ure Ninh Bình dao động từ mức 11.000 - 11.700 đồng/kg tùy từng khu vực; giá ure Hà Bắc dao động từ mức 11.000 - 11.500 đồng/kg. Với ure nhập khẩu, giá bán trên thị trường dao động từ mức từ 10.900 - 12.000 đồng/kg, trong đó ure hạt đục Malaysia có mức giá cao nhất (11.900-12.000 đồng/kg), tiếp đến là ure hạt đục Indonesia (11.400-11.500 đồng/kg), ure Brunei (11.200-11.300 đồng/kg) và ure Trung Quốc có mức giá thấp nhất (10.900-11.000 đồng/kg).

Anh Nguyễn/Bnews/vnanet.vn