Thị trường xe Việt đã qua một năm đầy sóng gió

Thị trường ôtô Việt khá ảm đạm trong năm 2023. Ảnh: Phương Lâm.

Theo báo cáo mới nhất của Hiệp hội các Nhà sản xuất Ôtô Việt Nam (VAMA), toàn thị trường Việt Nam đã tiêu thụ tổng cộng 38.740 xe trong tháng cuối năm 2023, trong đó bao gồm 24.044 xe lắp ráp cùng với 14.696 ôtô nhập khẩu nguyên chiếc.

Với doanh số tăng trưởng 39% so với tháng 11/2023 và là mức tốt nhất kể từ đầu năm, thị trường ôtô Việt Nam đã có tháng cuối năm bùng nổ để khép lại một giai đoạn tương đối khó khăn.

Doanh số trồi sụt thất thường

Ngay đầu năm 2023, toàn thị trường xe Việt đã chịu một cú sốc khá lớn khi doanh số sụt giảm 51%. Ở thời điểm đó, số lượng ôtô được người Việt mua tụt xuống còn 17.314 xe trong tháng 1/2023, với chỉ 8.086 xe lắp ráp và 9.228 ôtô nhập khẩu nguyên chiếc.

Doanh số toàn thị trường hồi phục ngay sau đó với 2 tháng tăng trưởng liên tiếp. Tháng 3/2023, VAMA cho biết doanh số ôtô tại thị trường Việt Nam đạt 30.038 xe, tăng trưởng 30,4% so với kỳ báo cáo liền trước. Tuy nhiên, đà tăng trưởng này không kéo dài quá lâu bởi sức mua nhanh chóng sụt giảm ở tháng báo cáo liền kề.

Thị trường xe Việt chỉ thực sự khởi sắc trở lại từ giữa năm, thời điểm chính sách ưu đãi phí trước bạ chính thức được áp dụng cho ôtô lắp ráp trong nước. Dù doanh số không tăng quá nhanh nhưng tính ổn định đã quay trở lại. Trong giai đoạn từ tháng 6 đến hết tháng 11/2023, lượng tiêu thụ ôtô tại Việt Nam đã vắng bóng những cú tăng mạnh hay giảm sốc như ở khoảng thời gian đầu năm.

Đáng chú ý, sức mua bùng nổ trong tháng 12/2023 giúp tổng doanh số toàn thị trường ở nửa cuối năm đạt 164.664 xe, nhỉnh hơn 27.337 xe so với doanh số đạt được trong 2 quý đầu năm.

Tuy nhiên, lượng tiêu thụ lũy kế 301.989 xe sau 12 tháng của năm 2023 vẫn thấp hơn 25% so với thời điểm một năm trước đó. Như vậy dù được áp dụng chính sách giảm phí trước bạ với khoảng thời gian tương tự, doanh số xe lắp ráp trong năm 2023 vẫn giảm 20% so với cùng kỳ năm trước, còn ôtô nhập khẩu cũng giảm 32% về lượng tiêu thụ.

Nhập khẩu ôtô giảm mạnh

Cũng trong tháng 12/2023, báo cáo từ Tổng cục Hải quan cho thấy lượng ôtô nguyên chiếc nhập khẩu vào Việt Nam đạt 7.650 xe với tổng giá trị kim ngạch trên 175 triệu USD.

Dù tăng trưởng 1,9% về lượng so với kỳ báo cáo tháng 11/2023, ôtô nguyên chiếc nhập khẩu vào Việt Nam trong tháng cuối năm lại giảm 9,1% về giá trị kim ngạch so với cùng kỳ tháng trước.

Báo cáo của Tổng cục Hải quan cũng cho thấy trong cả năm 2023, đã có tổng cộng 118.942 ôtô nguyên chiếc các loại hoàn tất thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam với tổng giá trị kim ngạch vượt trên 2,83 tỷ USD.

Nếu so với cùng kỳ của năm 2022, nhóm hàng ôtô nhập khẩu nguyên chiếc trong năm vừa rồi đã giảm 31,5% về số lượng và thấp hơn đến 26,3% về giá trị kim ngạch.

Ôtô nhập khẩu nguyên chiếc trong năm 2023 sụt giảm ở cả 2 chỉ tiêu. Ảnh: T.T.

Thái Lan và Indonesia tiếp tục là 2 quốc gia xuất khẩu ôtô nhiều nhất vào Việt Nam trong năm 2023. Cụ thể, số lượng ôtô nhập khẩu có nguồn gốc từ Thái Lan trong năm vừa rồi là 53.942 xe, tổng giá trị kim ngạch hơn 1,14 tỷ USD. Với ôtô có nguồn gốc Indonesia, số lượng xe nhập khẩu vào Việt Nam trong năm 2023 là 42.676 xe, tổng giá trị kim ngạch hơn 607 triệu USD.

Trung Quốc hoàn tất xuất khẩu 11.002 xe sang Việt Nam trong năm 2023, trong khi con số này của Nhật Bản và Mỹ lần lượt là 3.436 xe và 2.429 xe.

Trong số này, ôtô nhập khẩu từ Nhật Bản có giá trị trung bình cao nhất, ở mức 60.910 USD/xe. Nhóm xe nhập khẩu từ Indonesia có giá trị trung bình khoảng 14.236 USD/xe, trong khi ôtô Thái Lan có giá trị nhập khẩu trung bình khoảng 21.235 USD/xe.

Sản xuất ôtô cũng chững lại

Báo cáo của Tổng cục Thống kê cho thấy trong quý cuối năm 2023, tổng sản lượng ôtô nội địa tại Việt Nam ước đạt 106.800 xe các loại, cao hơn khoảng 43% so với số liệu ở quý III/2023.

Dù vậy theo ước tính, số lượng ôtô lắp ráp tại Việt Nam trong cả năm 2023 lại sụt giảm 27% so với năm trước, dừng lại ở mức 347.400 xe sau 12 tháng.

Nhiều khả năng, sản lượng ôtô nội địa tại Việt Nam đi xuống xuất phát một phần từ doanh số không khả quan của toàn thị trường, nhất là ở nhóm xe lắp ráp. Tuy nhiên, chính sách hỗ trợ 50% phí trước bạ mà Chính phủ áp dụng trong nửa cuối năm 2023 cũng đã có những tác động tích cực và phần nào giúp hoạt động sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước được khởi sắc.

Cụ thể, sản lượng ôtô nội địa sau khi giảm mạnh vào tháng 7/2023 đã liên tiếp tăng trưởng trong phần còn lại của năm 2023. Từ chỉ 20.900 xe xuất xưởng trong tháng đầu quý III/2023, sản lượng xe lắp ráp tại Việt Nam tăng dần trong liên tiếp 5 tháng sau đó.

Với con số ước tính khoảng 38.600 xe hoàn tất xuất xưởng, tháng 12/2023 đã trở thành tháng ghi nhận sản lượng ôtô nội địa tại Việt Nam lên mức cao nhất trong cả năm 2023.

Nhìn chung, dù toàn thị trường ôtô Việt Nam đã có một năm 2023 đầy khó khăn, dấu hiệu tăng trưởng về mọi mặt trong tháng cuối năm lại cho thấy tín hiệu tích cực về sự hồi phục của thị trường trước thềm năm mới.

Các tháng đầu năm 2024 có thể sẽ chứng kiến doanh số ôtô tại Việt Nam tiếp đà tăng trưởng do nhu cầu mua xe chơi Tết của khách hàng. Cùng với đó, hàng loạt chương trình ưu đãi, khuyến mại đến từ hãng xe và đại lý cũng được kỳ vọng sẽ là yếu tố thúc đẩy sức mua chung của thị trường.

Vạn sự khởi đầu nan, nhưng nếu có thể đạt được kết quả bán hàng tích cực ngay từ tháng đầu tiên, thị trường ôtô Việt Nam nhiều khả năng sẽ có thể trải qua một năm 2024 với nhiều điểm sáng hơn so với năm cũ.

Phúc Hậu