Thiết lập tiêu chuẩn xanh với hàng hóa xuất khẩu vào EU

Mặc dù có những lợi thế lớn nhưng xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang EU đang đứng trước những thách thức mới đến từ các chính sách Xanh của EU đưa ra những quy định khắt khe đối với hàng hóa nhập khẩu và tiêu dùng theo hướng phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn. Bên cạnh đó, dự báo xu hướng này của EU cũng sẽ được các nước phát triển, các thị trường lớn của hàng hóa Việt Nam xuất khẩu chú trọng, tăng cường siết chặt, tiến tới thiết lập các tiêu chuẩn xanh mới đối với hàng hóa trong thương mại quốc tế.

Một trong số những chính sách đó là Kế hoạch hành động nền kinh tế tuần hoàn của EU (CEAP). Kế hoạch này dự báo sẽ tác động mạnh tới thương mại toàn cầu, nhất là giao thương từ các nước đối với EU. Đồng thời đặt ra những yêu cầu mới cho các nhà sản xuất, xuất khẩu hàng hóa vào EU và các chuỗi cung ứng.

Thông tin này được các diễn giả đưa ra tại Tọa đàm với chủ đề: “Kế hoạch của EU về kinh tế tuần hoàn (CEAP) và hệ lụy đối với doanh nghiệp Việt Nam” do Tạp chí Công Thương tổ chức ngày 27/11 tại Hà Nội.

Quang cảnh buổi tọa đàm. Ảnh: Uyên Hương/BNEWS/TTXVN

Ông Đỗ Hữu Hưng- Vụ Thị trường châu Âu-châu Mỹ (Bộ Công Thương) cho biết: Kế hoạch nền kinh tế tuần hoàn là một phần của Thỏa thuận xanh châu Âu. Đây được ví như một mục tiêu, chiến lược của EU để giúp khối này giảm phát thải ròng bằng 0 sớm nhất có thể vào năm 2050. Để thực hiện được chiến lược và mục tiêu này, EU sẽ đưa ra hàng loạt các quy định; trong đó, có CEAP và những quy định chi tiết cụ thể đối với từng nhóm hàng, từng lĩnh vực. Đáng lưu ý, CEAP sẽ có tác động đến bảy nhóm lĩnh vực chính gồm thiết bị điện tử, công nghệ thông tin, nhóm về pin và nhóm về bao bì, nhóm về nhựa, dệt may, da giày cũng có sẽ bị ảnh hưởng cũng như một số lĩnh vực khác.

Những quy định này rất phức tạp và nếu đánh giá tác động, trước tiên có thể nói các quy định của EU trong CEAP sẽ tác động trực tiếp đến xuất khẩu của Việt Nam. Có thể nhìn thấy những sản phẩm không đáp ứng được tiêu chuẩn của EU như liên quan đến hộ chiếu sản phẩm kỹ thuật số có khả năng sẽ không thể thâm nhập được vào thị trường EU, hải quan sẽ không cho thông quan. Tuy nhiên, những quy định này cũng có thể tạo ra một số những cơ hội nhất định như có thể sẽ có những tệp khách hàng mới và về lâu dài sẽ giảm được chi phí.

Theo ông Đỗ Hữu Hưng, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam- EU (EVFTA) là đòn bẩy tích cực đối với cả các lĩnh vực thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu EU. Sau 4 năm hiệp định có hiệu lực, kim ngạch trao đổi thương mại hai chiều giữa Việt Nam và EU đạt gần 64 tỷ USD, tức là có sự tăng trưởng rất lớn.

Về các mặt hàng xuất khẩu sang EU, nhờ lợi thế cạnh tranh về thuế quan của EVFTA, hầu hết các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đều có sự tăng trưởng tốt. Có thể kể đến các nhóm hàng về công nghiệp như máy móc thiết bị, các phương tiện vận tải, các nhóm hàng về hóa chất và đặc biệt những nhóm hàng về nông sản, thủy sản cũng đạt được sự tăng trưởng cao.

Về đầu tư, nhờ EVFTA, EU đã trở thành nhà đầu tư đứng thứ sáu có vốn FDI đầu tư nhiều vào Việt Nam. Các doanh nghiệp châu Âu hiện đầu tư vào khoảng 2.500 dự án với tổng số vốn đăng ký đâu đó khoảng 28 tỷ USD. Đặc biệt, EVFTA không chỉ tạo điều kiện thu hút những nhà đầu tư của châu Âu mà còn cả những nhà đầu tư ngoài châu Âu đến Việt Nam, tận dụng hiệp định để đưa những hàng hóa sản xuất của nhà máy của họ tại Việt Nam sang thị trường châu Âu.

Sản xuất hàng dệt may xuất khẩu. Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Xuân Dương - Chủ tịch HĐQT Tổng công ty May Hưng Yên nhìn nhận, các quy định mới của EU vừa đặt ra thách thức nhưng cũng mang lại cơ hội cho doanh nghiệp. Sau khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam- EU (EVFTA) có hiệu lực, kim ngạch xuất khẩu của May Hưng Yên vào EU tăng gấp đôi, từ khoảng từ 20 triệu USD lên khoảng 40 triệu USD. Dù vậy, ngành dệt may phải đối diện với quy định về xuất xứ của thị trường nhập khẩu.

Nếu như không đạt được yêu cầu về xuất xứ không thể vào EU theo EVFTA và hưởng lợi về thuế quan được. Thời gian qua các nguồn nguyên liệu nhập khẩu hầu hết từ Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) và một số nước khác không thuộc EVFTA. Đây chính là một thách thức rất lớn nhưng để đánh giá đối với ngành dệt may cũng đã tăng trưởng đáng kể, đóng góp chung cho kim ngạch xuất khẩu của toàn quốc.

Theo ông Mai Thanh Dung, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên và Môi trường(Bộ Tài nguyên và Môi trường), các quy định của CEAP sẽ tác động rất lớn đến các quốc gia lâu nay đang tham gia vào thị trường châu Âu cũng như sắp tới có những mong muốn thâm nhập vào thị trường châu Âu. Việt Nam là một trong số các quốc gia đó.

Bởi vậy, Kế hoạch được ban hành như thế cũng là một thách thức rất lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới. Do đó, cần rất nhiều nỗ lực để đạt được những điều kiện mà trong kế hoạch đặt ra, đặc biệt là bảy lĩnh vực nhóm ngành nghề gồm nhựa, chế biến thực phẩm, dệt may, nông nghiệp, pin, các thiết bị giao thông, công nghiệp điện tử…

Theo các chuyên gia, việc sớm triển khai các cơ chế, chính sách hỗ trợ và việc chuyển đổi sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp nhằm thích ứng với Kế hoạch hành động về kinh tế tuần hoàn của EU không chỉ giúp doanh nghiệp giữ vững thị phần mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam tại thị trường EU, sau đó mở rộng sang các thị trường lớn, trọng điểm khác.

Vì vậy, các cơ quan quản lý cần hành động càng sớm và có những hướng dẫn thống nhất và đánh giá phù hợp, giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp cụ thể để hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam không đánh mất lợi thế từ Hiệp định EVFTA và bị loại khỏi chuỗi giá trị toàn cầu.

Các chuyên gia cũng lưu ý doanh nghiệp phải chủ động thay đổi tư duy, chủ động chuyển đổi sản xuất theo hướng tuần hoàn, bền vững. Thích ứng tốt với Chiến lược Thỏa thuận Xanh châu Âu nói chung và Kế hoạch hành động về kinh tế tuần hoàn của EU (CEAP) giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa những lợi ích mà EVFTA mang lại.

Bnews/TTXVN