Thiệu Trung phát huy 'sức mạnh mềm'

Lễ hội đền thờ Lê Văn Hưu.

Về Thiệu Trung hôm nay ai cũng cảm nhận được sức sống mới trên một vùng đất giàu truyền thống. Nơi đây có ngôi làng cổ với lịch sử hơn 1.000 năm. Đây cũng là cái nôi nuôi dưỡng nhiều danh nhân khoa bảng, góp phần làm rạng ngời trang sử non sông. Nổi bật trong đó là nhà sử học Lê Văn Hưu - người được mệnh danh là ông tổ của nền sử học Việt Nam.

Không chỉ là vùng đất khoa bảng, Thiệu Trung còn được biết đến là cái nôi của nghề đúc đồng truyền thống. Nghề đúc đồng nơi đây đã hình thành, tồn tại hàng trăm năm, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ. Những sản phẩm tinh xảo không chỉ phục vụ đời sống mà còn hiện diện trong các công trình văn hóa, tôn giáo lớn khắp cả nước. Đây cũng là vùng đất cách mạng giàu truyền thống, trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ nơi đây từng là hầm làm việc, chỉ huy của Thường trực Ủy ban Hành chính tỉnh Thanh Hóa thời kỳ 1964-1972, trụ sở Cơ quan Tỉnh ủy Thanh Hóa thời kỳ 1967-1973, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của dân tộc.

Hiện nay, xã Thiệu Trung có 5 di tích đã được xếp hạng, trong đó có 2 di tích cấp quốc gia là Đền thờ nhà sử học Lê Văn Hưu - chùa Hương Nghiêm và Đền thờ Trà Đông (thờ ông tổ nghề đúc đồng), 3 di tích cấp tỉnh. Bên cạnh đó, các lễ hội truyền thống vẫn được duy trì, trong đó có lễ hội đền thờ Lê Văn Hưu và lễ hội Thành hoàng làng, là dịp để Nhân dân bày tỏ lòng tri ân, giáo dục đạo lý uống nước nhớ nguồn. Đặc biệt, vào ngày giỗ tổ nghề đúc đồng, người dân vẫn đến đền Trà Đông dâng hương, tưởng nhớ công đức của tổ nghề, đồng thời khẳng định quyết tâm nối nghề, giữ nghề và phát triển làng nghề truyền thống.

Một trong những niềm tự hào lớn của Thiệu Trung là nghề đúc đồng thủ công truyền thống được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2018. Xã hiện có 8 nghệ nhân Nhân dân, nghệ nhân ưu tú - những người đã cống hiến, giữ lửa cho nghề. Nhiều sản phẩm đúc đồng của làng nghề được công nhận sản phẩm OCOP, trong đó có những sản phẩm đạt 4 sao như trống đồng Bảy Tuyên, tranh đồng cá chép trông trăng, trống đồng Toàn Linh, trống đồng Quý Châu... Những sản phẩm này không chỉ khẳng định giá trị văn hóa truyền thống mà còn từng bước chinh phục thị trường, trở thành sản phẩm hàng hóa gắn với thương hiệu địa phương.

Những giá trị văn hóa quý báu ấy đã tạo nền tảng để Thiệu Trung phát triển du lịch văn hóa. Trong những năm gần đây, địa phương đã đón nhiều đoàn khách du lịch về tham quan các di tích, làng nghề, tìm hiểu nghề đúc đồng. Đây là cơ hội để quảng bá hình ảnh địa phương, đồng thời gắn kết phát triển kinh tế với văn hóa, từng bước nâng cao đời sống Nhân dân.

Song song với việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản, xã Thiệu Trung cũng quan tâm xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ dân gian, thể thao ở thôn hoạt động sôi nổi, trở thành nơi lưu giữ, phát huy các giá trị truyền thống và nuôi dưỡng tâm hồn, góp phần lan tỏa nếp sống văn minh. Hiện nay, cả 34/34 thôn trong xã đều có đội văn nghệ, câu lạc bộ thể thao duy trì sinh hoạt thường xuyên, tạo khí thế thi đua, gắn kết cộng đồng. Hệ thống thiết chế văn hóa - thể thao trên địa bàn được đầu tư đồng bộ, trở thành trung tâm sinh hoạt chính trị, văn hóa của Nhân dân, khẳng định vai trò văn hóa là nền tảng tinh thần vững chắc cho phát triển.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Thiệu Trung Trần Ngọc Tùng, trong điều kiện phát triển mới, xã chú trọng công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân trong việc gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa và xây dựng địa phương văn minh, hiện đại, chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch. Trong đó, tập trung tuyên truyền về tầm quan trọng của văn hóa truyền thống, lợi thế của địa phương để tạo sự đồng thuận, chung sức xây dựng thương hiệu. Với nghề truyền thống, địa phương định hướng người làm nghề cần nâng cao ý thức bảo vệ uy tín, thương hiệu, gắn nhãn hiệu sản phẩm, hướng tới 100% cơ sở sản xuất đúc đồng có sản phẩm đạt chứng nhận OCOP.

Cùng với đó, Thiệu Trung cũng đẩy mạnh công tác kiểm kê, phân loại, đánh giá hiện trạng di tích, huy động các nguồn lực để tu bổ, tôn tạo di tích, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch. Địa phương chú trọng đa dạng hóa sản phẩm du lịch, kết hợp tham quan di tích, trải nghiệm làng nghề, tìm hiểu văn hóa truyền thống, qua đó vừa bảo tồn di sản, vừa phát triển du lịch, quảng bá đất và người Thiệu Trung, khẳng định “thương hiệu” Thiệu Trung trên bản đồ văn hóa - du lịch.

Với kho tàng di sản phong phú cùng sức sống mới, xã Thiệu Trung đang từng bước phát huy hiệu quả nguồn lực văn hóa; đưa văn hóa trở thành sợi dây gắn kết cộng đồng, là “sức mạnh mềm” để địa phương hiện thực hóa mục tiêu, phát triển toàn diện, bền vững.

Bài và ảnh: Thùy Linh