Thỏa thuận thương mại Mỹ - EU: Ngăn chặn leo thang nhưng chi phí vẫn tăng

Thỏa thuận này đã ngăn chặn mối đe dọa của ông Trump về việc áp mức thuế 30% nếu hai bên không đạt được thỏa thuận trước ngày 1/8.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) trong cuộc gặp Chủ tịch Ủy ban Châu Âu (EC) Ursula von der Leyen tại khu nghỉ dưỡng ở Turnberry (Scotland), ngày 27/7/2025. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Tuyên bố của ông Trump và bà von der Leyen vẫn còn để ngỏ nhiều chi tiết cần được bổ sung. Con số đáng chú ý nhất là mức thuế quan 15% đối với "đại đa số" hàng hóa châu Âu được đưa vào Mỹ, bao gồm cả ô tô, chip máy tính và dược phẩm. Mức thuế này thấp hơn so với đề xuất ban đầu 20% của ông Trump, và cũng thấp hơn các mức đe dọa 50% và sau đó là 30%.

Bà von der Leyen cho biết hai bên đã nhất trí áp dụng mức thuế 0% cho một loạt hàng hóa "chiến lược", bao gồm: máy bay và phụ tùng máy bay, một số loại hóa chất, thiết bị bán dẫn, một số nông sản, cùng một số tài nguyên thiên nhiên và nguyên liệu thô quan trọng. Tuy nhiên, các chi tiết cụ thể không được nêu rõ. Bà cho biết hai bên sẽ tiếp tục nỗ lực để bổ sung thêm sản phẩm vào danh sách 0% này. Ngoài ra, phía EU sẽ mua một lượng khí đốt tự nhiên, dầu mỏ và nhiên liệu hạt nhân với trị giá theo lời ông Trump là 750 tỷ USD để thay thế nguồn cung năng lượng từ Nga. Đồng thời, các nước châu Âu sẽ đầu tư thêm 600 tỷ USD vào Mỹ.

Ông Trump cho biết mức thuế 50% của Mỹ đối với thép nhập khẩu sẽ được giữ nguyên. Về phần mình, bà von der Leyen cho biết hai bên đã đồng ý đàm phán thêm để chống lại tình trạng dư thừa thép toàn cầu, giảm thuế quan và thiết lập hạn ngạch nhập khẩu – tức là định ra lượng hàng hóa có thể nhập khẩu, thường ở mức thuế thấp hơn.

Ông Trump nói rằng dược phẩm không nằm trong thỏa thuận. Còn bà von der Leyen cho hay vấn đề dược phẩm được giải quyết trong một văn kiện riêng, không thuộc thỏa thuận công bố ngày 27/7. Mức thuế 15% trong thỏa thuận đã loại bỏ mối đe dọa về mức thuế 30% của ông Trump. Tuy nhiên, nó vẫn cao hơn nhiều so với mức thuế trung bình khoảng 1% trước khi ông Trump nhậm chức, và cũng cao hơn mức thuế cơ bản tối thiểu 10% mà ông Trump đã áp dụng. Thuế nhập khẩu cao hơn đối với hàng hóa châu Âu sẽ khiến các nhà bán hàng tại Mỹ sẽ phải lựa chọn: hoặc tăng giá bán cho người tiêu dùng – chấp nhận rủi ro mất thị phần – hoặc phải chấp nhận gánh chịu chi phí gia tăng và lợi nhuận thấp hơn. Các mức thuế cao hơn này được dự báo sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận xuất khẩu của các công ty châu Âu và làm chậm lại nền kinh tế. Trước đó, mức thuế cơ bản 10% được áp dụng trong quá trình đàm phán đã đủ cao để khiến EC phải cắt giảm dự báo tăng trưởng cho năm nay từ 1,3% xuống còn 0,9%. Bà von der Leyen nói rằng mức thuế 15% là "kết quả tốt nhất mà chúng tôi có thể đạt được" và ghi nhận thỏa thuận này đã duy trì được khả năng tiếp cận thị trường Mỹ, đồng thời mang lại "sự ổn định và có thể dự đoán" cho doanh nghiệp hai bên. Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã hoan nghênh thỏa thuận vì đã tránh được một sự leo thang không cần thiết trong quan hệ thương mại xuyên Đại Tây Dương. Ông nói rằng hai bên đã có thể bảo vệ được các lợi ích cốt lõi của mình, nhưng cũng nói thêm rằng ông đã rất mong muốn có thêm các biện pháp nới lỏng hơn nữa trong thương mại song phương. Liên đoàn Công nghiệp Đức có phản ứng thẳng thắn hơn. Ông Wolfgang Niedermark, một thành viên trong ban lãnh đạo liên đoàn, nhận định rằng ngay cả mức thuế 15% cũng sẽ gây ra những tác động tiêu cực to lớn đối với ngành công nghiệp có định hướng xuất khẩu của Đức. Khi được hỏi liệu các nhà sản xuất ô tô châu Âu có thể tiếp tục bán xe ở mức thuế 15% hay không, bà von der Leyen cho biết mức này thấp hơn nhiều so với mức 27,5% hiện tại. Đây là mức thuế được tính gộp từ mức thuế 25% của ông Trump đối với ô tô từ tất cả các quốc gia, cộng với mức thuế 2,5% đã có từ trước của Mỹ. Tác động có thể sẽ rất đáng kể đối với một số công ty. Hãng xe Volkswagen cho biết lợi nhuận của công ty đã giảm 1,3 tỷ euro (1,5 tỷ USD) trong nửa đầu năm do các mức thuế cao hơn. Các đại lý của Mercedes-Benz tại Mỹ cho biết họ sẽ giữ nguyên giá bán cho các mẫu xe năm 2025 "cho đến khi có thông báo mới". Hãng xe Đức này có một lá chắn thuế quan một phần vì họ sản xuất 35% xe Mercedes-Benz bán tại Mỹ ở nhà máy Tuscaloosa, Alabama. Tuy nhiên, công ty cho biết họ dự kiến giá xe sẽ có "những đợt tăng đáng kể" trong những năm tới.

Khánh Ly (Theo AP)