Thoát nghèo nhờ tham gia hợp tác xã

Những năm gần đây, TP Huế chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của khu vực kinh tế tập thể, nổi bật là hệ thống hợp tác xã (HTX) được tổ chức lại theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, gắn sản xuất với thị trường.

Đặc sản tiến vua bước vào siêu thị lớn

Dưới sự hỗ trợ của Liên minh HTX TP Huế, nhiều mô hình sản xuất – kinh doanh không chỉ thoát khỏi tình trạng manh mún, nhỏ lẻ mà còn mở rộng quy mô, xây dựng thương hiệu, đưa đặc sản Huế vượt ra khỏi địa phương, góp phần tạo sinh kế bền vững và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Thanh trà tại Thủy Biều, phường Thủy Xuân nay đã được đưa vào thị trường thông qua các hệ thống siêu thị bán lẻ.

Mỗi độ tháng 8, phường Thủy Xuân (TP Huế) lại rộn ràng mùa thanh trà. Năm nay, người dân phấn khởi hơn hẳn khi cây trái sai trĩu, được mùa, được giá. Tại vườn của ông Đặng Phước, hơn 100 gốc thanh trà cho sản lượng 4–5 tấn, bán với giá 35.000 đồng/kg, thu về 150–170 triệu đồng. "Mưa thuận gió hòa, năng suất cao nhất từ trước đến nay" - ông Phước chia sẻ.

Ông Võ Trần Tuấn, cũng sở hữu hơn 100 gốc, thu gần 6 tấn thanh trà, đạt trên 250 triệu đồng nhờ áp dụng kỹ thuật VietGAP – quy trình giúp trái sạch, đẹp và ổn định năng suất. Toàn phường Thủy Xuân hiện có 846 ha thanh trà, trong đó 23 ha sản xuất theo VietGAP với năng suất bình quân 5–6 tấn/ha, mang về khoảng 22 tỉ đồng trong năm nay.

Thanh trà Thủy Biều được hỗ trợ công nghệ để trồng, chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP.

Điểm đặc biệt trong vụ mùa 2025 là lần đầu tiên thanh trà Huế được đưa vào hệ thống bán lẻ hiện đại. HTX Thủy Biều và Công ty Huế Specialty đã ký kết cung ứng hơn 1 tấn thanh trà đóng hộp, dán tem truy xuất nguồn gốc vào chuỗi KINGFOODMart với gần 120 cửa hàng tại TPHCM. Sự kiện đánh dấu bước ngoặt quan trọng, đưa "đặc sản tiến vua" đến thị trường lớn phía Nam.

"Chúng tôi muốn giới thiệu rộng rãi một loại quả truyền thống của Huế, được trồng theo quy trình sạch và đủ tiêu chuẩn để hiện diện trong các siêu thị hiện đại" - bà Lê Thị Lan Dung, Chủ tịch HTX Thủy Biều cho biết.

Việc hiện diện tại siêu thị không chỉ nâng tầm thương hiệu thanh trà mà còn mở ra hướng đi bền vững cho nông dân: sản xuất gắn với tiêu thụ, minh bạch nguồn gốc, tăng giá trị và thu nhập.

Làng nghề có hướng đi mới

Cùng với nông sản, Liên minh HTX TP Huế còn hỗ trợ nhiều mô hình kinh tế dựa vào môi trường rừng. Tại xã A Lưới 5, HTX Du lịch dịch vụ Hồng Hạ phát triển du lịch sinh thái suối Pâr Le – điểm đến từng chỉ do 17 hộ dân khai thác tự phát. Được chính quyền và ngành kiểm lâm hỗ trợ, HTX chính thức thành lập năm 2016, hoạt động bài bản hơn, thu hút đông du khách.

Tương tự, thác A Nôr, suối A Lin, suối nước nóng Tôm Trung… cũng được đồng bào miền núi khai thác hiệu quả. Khi rừng mang lại thu nhập trực tiếp, người dân xác định rõ trách nhiệm bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá. Mỗi hộ dân vùng đệm trở thành "kiểm lâm viên" tự giác, góp phần giữ rừng, giữ sinh kế.

Trước đây, dệt Dèng chỉ là công việc của phụ nữ Tà Ôi lúc nông nhàn, mang tính tự cung tự cấp. Để làm ra một tấm Dèng rất mất công sức và thời gian. Thế nên, từng có lúc nghề đứng trước nguy cơ bị mai một. Trước thực trạng này, chính quyền địa phương và các nghệ nhân đã nỗ lực tìm cách phục dựng lại. Nhiều đề án, chương trình được triển khai, nhờ đó đã góp phần hồi sinh mạnh mẽ nghề dệt Dèng của người Tà Ôi tại huyện A Lưới.

Đồng bào dân tộc Tà Ôi ở vùng biên giới A Lưới tham gia dệt Dèng.

Hiện nay, trên địa bàn các xã miền núi A Lưới có 6 HTX cùng nhiều cơ sở dệt Dèng hoạt động thường xuyên với sự tham gia của hàng trăm phụ nữ Tà Ôi. Sự ra đời của các HTX đã giúp cho công việc sản xuất Dèng của người dân đi vào bài bản, chuyên nghiệp.

HTX là đầu mối nhận các đơn đặt hàng, chịu trách nhiệm thiết kế mẫu theo yêu cầu của khách hàng, hướng dẫn thành viên sản xuất, kiểm tra chất lượng sản phẩm và giao cho đối tác. Những phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn sẽ được ưu tiên tham gia vào HTX. Với sự hỗ trợ của các cấp chính quyền, hoạt động của các HTX dệt Dèng ngày càng có hiệu quả, tạo công ăn việc làm cho nhiều hộ dân trên địa bàn.

Được thành lập năm 2012, HTX Thổ cẩm xanh AzaKooh của nghệ nhân Mai Thị Hợp là một trong những cơ sở dệt Dèng ra đời sớm nhất tại huyện A Lưới. Ban đầu HTX chỉ có 16 thành viên, đến nay số lượng thành viên đã lên đến 120 người, trong đó có hơn 50 thành viên hoạt động tích cực. Sau nhiều năm hoạt động, đã có nhiều phụ nữ Tà Ôi được nghệ nhân Mai Thị Hợp hỗ trợ dạy nghề, trao truyền kinh nghiệm dệt Dèng.

Tương tự, làng nghề đúc đồng truyền thống Huế ở phường Thuận Hóa trong những năm gần đây luôn nhận sự quan tâm của các cấp chính quyền. Các cơ sở, HTX, doanh nghiệp, hội nghề đúc Huế tại làng nghề đã được hỗ trợ đào tạo nghề, ứng dụng máy móc thiết bị tiên tiến vào gia công sản phẩm đúc. Sản phẩm đúc đồng Huế cũng được hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu tập thể, nhiều cơ sở còn có thêm nguồn thu từ việc phục vụ khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm, mua sắm.

Kết nối thị trường – nâng tầm hàng Việt

Trong năm qua, Liên minh HTX TP Huế liên tục triển khai nhiều hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ, hỗ trợ HTX nâng cao năng lực sản xuất – kinh doanh.

Tháng 10-2025, Liên minh HTX TP Huế tổ chức Phiên chợ HTX lần thứ I với quy mô nhiều gian hàng của các HTX, doanh nghiệp liên kết, trưng bày sản phẩm OCOP, đặc sản địa phương và hàng Việt chất lượng cao. Đây là "sân chơi" giúp các HTX quảng bá sản phẩm, tìm đối tác phân phối, đồng thời tạo thói quen tiêu dùng hàng Việt cho người dân đô thị.

Phiên chợ cũng là nền tảng để Huế tổ chức nhiều chương trình tương tự trong năm, mở rộng mạng lưới giao thương và tạo cơ hội cho các HTX tiếp cận thị trường mới.

Liên minh HTX TP Huế và Hội Doanh nhân trẻ thành phố tổ ký kết chương trình phối hợp công tác giai đoạn 2025–2030 với chủ đề "Nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả sản xuất kinh doanh của kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân, góp phần xây dựng thành phố Huế giàu bản sắc văn hóa, phát triển nhanh, bền vững".

Việc ký kết mở ra cơ hội hợp tác, liên kết sản xuất, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và năng lực quản trị cho cả hợp tác xã và doanh nghiệp trẻ, tạo sức bật mới để hai thành phần kinh tế quan trọng của thành phố phát triển hài hòa, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu hội nhập và cạnh tranh ngày càng cao.

Liên minh HTX TP Huế tiếp tục phối hợp với Saigon Co.op ký kết hợp tác tiêu thụ hơn 80 sản phẩm đặc trưng Huế trong hệ thống gần 800 điểm bán trên toàn quốc.

Các sản phẩm nổi bật gồm: mè xửng, tôm chua, tương ớt, sa tế hàu, dầu tỏi phi, nước mắm, bún bò Huế đóng gói… Sự kiện này mở ra kênh phân phối bền vững, giúp hàng Huế bước vào thị trường rộng lớn hơn và khẳng định giá trị thương hiệu địa phương.

Từ những chuyến hàng thanh trà đầu tiên vào siêu thị, những mô hình du lịch sinh thái từ rừng, đến mạng lưới tiêu thụ rộng khắp cả nước, kinh tế tập thể Huế đang dần khẳng định vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.

Liên minh HTX TP Huế với vai trò trung tâm kết nối, hỗ trợ, tiếp tục là "bà đỡ" quan trọng đưa HTX bước vào giai đoạn phát triển mới: chuyên nghiệp hơn, hiện đại hơn và hội nhập sâu rộng hơn. Bà con xã viên khi tham gia HTX được hỗ trợ ứng dụng khoa học kỹ thuật, vốn đầu tư, đầu ra cho sản phẩm… để kinh doanh, sản xuất có hiệu quả, nhiều người thoát nghèo.

Quang Nhật