Thống đốc Ngân hàng: 'Không phải chưa gì đã cho vay lãi suất 0%'

2 trường hợp được cho vay đặc biệt

Sáng nay (29/5), Quốc hội tiến hành thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng. Phiên thảo luận nhận được nhiều sự quan tâm của đại biểu liên quan đến đề xuất về khoản cho vay đặc biệt có lãi suất 0%/năm, cho vay đặc biệt không có tài sản đảm bảo.

Phát biểu tiếp thu, giải trình, bà Nguyễn Thị Hồng - Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) - khẳng định, việc cho vay không có tài sản đảm bảo và lãi suất bằng 0% không phải là việc làm thường xuyên, liên tục, mà là trường hợp rất đặc biệt và luật đã thiết kế rất nhiều quy định để phát hiện từ sớm, từ xa khi các tổ chức tín dụng cần thiết đưa vào thanh toán đặc biệt.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng. Ảnh: QH.

Theo Thống đốc NHNN, cho vay đặc biệt chỉ có 2 trường hợp: Một là xảy ra rút tiền hàng loạt; hai là tổ chức tín dụng bị kiểm soát đặc biệt.

“Luật Các tổ chức tín dụng hiện nay đã thiết kế rất nhiều quy định để phát hiện từ sớm, từ xa với các ngân hàng, khi cần thiết thì đưa vào giai đoạn can thiệp sớm. Ở giai đoạn này, đã thực hiện các giải pháp yêu cầu tổ chức tín dụng, cổ đông thực hiện”, bà Hồng nói.

Về quá trình can thiệp sớm, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng lý giải, nếu trường hợp mất thanh khoản, tổ chức tín dụng được vay từ NHNN có lãi suất, chứ "không phải chưa gì đã cho vay lãi suất 0%".

"Khi xét cho vay đặc biệt, NHNN bao giờ cũng yêu cầu các ngân hàng có tài sản bảo đảm. Chỉ khi nào khó khăn lắm, không còn tài sản bảo đảm thì mới quyết định cho vay không có tài sản bảo đảm", Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng nói.

Tuy nhiên, theo bà Hồng, trong thực tiễn, với sự biến động không ngừng của hệ thống các tổ chức tín dụng, kể cả trên thế giới và ở Việt Nam, những vấn đề liên quan đến thanh khoản để rút tiền của người dân, họ có thể ở nhà, sử dụng trang thiết bị điện tử để rút tiền.

Cho nên, những vấn đề xử lý nhanh cần phải được đặt ra. Thủ tướng Chính phủ cũng đề nghị rà soát để có thể sửa đổi luật lần này cùng với luật hóa Nghị quyết 42.

Đề cập đến việc cho vay đặc biệt áp dụng trong trường hợp rút tiền hàng loạt, Thống đốc cho rằng, đã rút tiền hàng loạt thì sẽ lan truyền rất lớn, nếu không kịp thời ngăn chặn sẽ gây hệ lụy đối với hệ thống.

Cho vay đặc biệt nhằm đảm bảo an toàn hệ thống

Vậy tài sản đảm bảo khi vay đặc biệt của các tổ chức tín dụng là những tài sản gì? Giải đáp băn khoăn này, bà Hồng nói, tổ chức tín dụng là trung gian huy động vốn để cho vay. Cho nên, tài sản của tổ chức tín dụng chủ yếu là những khoản phải đòi, tức là các khoản đã cho doanh nghiệp và người dân vay.

“Khi vay bao giờ cũng phải đưa những hồ sơ tín dụng để NHNN lấy làm tài sản đảm và hồ sơ đó chính là tài sản, các tổ chức tín dụng lưu giữ”, bà Hồng cho hay.

Có nhiều sự cố dẫn đến sự cố rút tiền hàng loạt (ảnh minh họa).

Thống đốc NHNN dẫn chứng, có rất nhiều các khoản cho vay đặc biệt. “Năm 2022, xảy ra sự cố rút tiền hàng loạt, anh em NHNN phải làm cả đêm cả ngày, cùng với ngành ngân hàng rà soát hồ sơ cho vay của các tổ chức tín dụng để làm tài sản đảm bảo. Hoặc các tổ chức tín dụng đã đầu tư vào những giấy tờ có giá như trái phiếu Chính phủ, các công cụ tài chính, thì khi cho vay thiếu thanh khoản, NHNN cũng đều đề nghị họ phải lấy đó làm tài sản đảm bảo”, bà Hồng ví dụ.

Đối với lãi suất 0%, theo Thống đốc, khi cho vay đặc biệt cũng chủ yếu là đảm bảo cho mục đích an toàn hệ thống. Cho nên, những đề án tái cơ cấu các ngân hàng "0 đồng" vừa qua chuyển giao bắt buộc thường là giải pháp đưa lãi suất về 0%.

Về mặt số lượng hay điều kiện, tiêu chuẩn, bà Hồng cho biết vấn đề này phải căn cứ vào thực tế diễn biến của mỗi ngân hàng. Ví dụ, với sự cố rút tiền hàng loạt thì không chỉ ở những ngân hàng yếu kém. Như vừa qua, ở Mỹ đã xảy ra trường hợp ngân hàng hoạt động liên tục trong 52 năm có lãi, nhưng sự cố rút tiền hàng loạt vẫn xảy ra.

Theo Thống đốc NHNN, nhiều khi sự cố rút tiền hàng loạt không phải xuất phát từ những yếu kém trong quản lý của một tổ chức tín dụng, mà nó có rất nhiều yếu tố khách quan, thậm chí là những tin đồn, hoặc những thông tin khách quan, sự cố về công nghệ, mất dữ liệu... Tất cả đều có thể dẫn đến trường hợp rút tiền hàng loạt, do vậy để đảm bảo an toàn hệ thống cũng cần phải có phương án xử lý rất nhanh để có thể hỗ trợ được.

Luân Dũng