Thông qua Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi), cho phép ghi âm toàn bộ diễn biến phiên tòa
Dự thảo luật đã được chỉnh lý, cho phép ghi âm toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp; việc ghi hình chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định. Việc ghi âm, ghi hình nêu trên phải được sự đồng ý của Chủ tọa phiên tòa, phiên họp, những người có liên quan theo quy định.
Giữ nguyên tổ chức TAND cấp tỉnh, cấp huyện
Với đa số đại biểu Quốc hội (ĐBQH) biểu quyết tán thành, sáng 24/6, Quốc hội đã thông qua dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (TAND) (sửa đổi). Luật này gồm 9 chương, 152 điều, có hiệu lực thi hành từ 1/1/2025.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày báo cáo.
Trước đó, Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật do Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp (UBTP) Lê Thị Nga trình bày cho biết, về đổi mới TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử (khoản 1 Điều 4), do còn ý kiến khác nhau, nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chỉ đạo xây dựng 2 Phương án xin ý kiến các vị ĐBQH bằng phiếu, cụ thể: Phương án 1 giữ nguyên quy định của luật hiện hành về TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện; Phương án 2 đổi mới TAND cấp tỉnh thành TAND phúc thẩm, TAND cấp huyện thành TAND sơ thẩm.
Kết quả, không có phương án nào đạt quá một nửa tổng số ĐBQH tán thành. Sau khi xin ý kiến các vị ĐBQH, TAND tối cao và Thường trực UBTP thống nhất đề nghị tiếp thu đa số ĐBQH đã ghi phiếu, tiếp tục giữ nguyên quy định TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện như luật hiện hành.
"Thực hiện yêu cầu của Nghị quyết số 27 "Những vấn đề thực tiễn đòi hỏi, đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, có sự thống nhất cao thì kiên quyết thực hiện; những vấn đề chưa rõ, còn nhiều ý kiến khác nhau thì tiếp tục nghiên cứu…", UBTVQH thấy rằng quy định của dự thảo luật về TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện là phù hợp", Chủ nhiệm UBTP nêu.
Thành lập TAND sơ thẩm chuyên biệt về vụ việc sở hữu trí tuệ, phá sản
Đại biểu tham gia biểu quyết tại hội trường.
Về TAND sơ thẩm chuyên biệt, thực tiễn cho thấy, án hành chính là loại việc khó và phức tạp, xảy ra ngày càng nhiều; nếu không có quy định phù hợp thì có thể ảnh hưởng đến tính độc lập của Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân khi giải quyết loại án này. Vụ việc sở hữu trí tuệ và vụ việc phá sản tuy hiện nay số lượng chưa nhiều, nhưng tính chất phức tạp và ngày càng tăng theo sự phát triển kinh tế của đất nước. Giải quyết vụ việc sở hữu trí tuệ, phá sản cần có đội ngũ cán bộ chuyên sâu về pháp luật, hiểu biết về các lĩnh vực chuyên môn. Việc thành lập các TAND sơ thẩm chuyên biệt về hành chính, sở hữu trí tuệ, phá sản để giải quyết các vụ việc đặc thù là cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
"Sau khi cân nhắc về sự cần thiết, cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn, ý kiến của nhiều vị ĐBQH, UBTVQH tán thành việc thành lập TAND sơ thẩm chuyên biệt như dự thảo luật trình Quốc hội xem xét, quyết định", Chủ nhiệm UBTP Lê Thị Nga thông tin.
Căn cứ yêu cầu thực tiễn trong thời gian tới, TAND tối cao sẽ xây dựng đề án, phương án cụ thể đề xuất nơi đặt trụ sở, số lượng từng TAND sơ thẩm chuyên biệt; báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền cho chủ trương, từ đó báo cáo UBTVQH xem xét, quyết định thành lập vào thời điểm phù hợp, trong đó xác định rõ về phạm vi thẩm quyền và các vấn đề khác có liên quan mà ĐBQH đã nêu ý kiến.
Quang cảnh hội trường.
Về tham dự và hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp (khoản 3 Điều 141), UBTVQH nhận thấy, việc ghi âm, ghi hình phải bảo đảm quyền con người, quyền công dân; bảo đảm sự tôn nghiêm của phiên tòa, phiên họp và hoạt động thông tin theo quy định của pháp luật. Quá trình diễn ra phiên tòa, phiên họp, nhiều thông tin, chứng cứ được công bố nhưng chưa được kiểm chứng, nhất là thông tin về đời tư cá nhân, bí mật gia đình, bí mật kinh doanh… Các thông tin, chứng cứ này cần được Hội đồng xét xử xem xét, kết luận trong bản án, quyết định.
Do đó, dự thảo luật đã được chỉnh lý: cho phép ghi âm toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp; việc ghi hình chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định. Việc ghi âm, ghi hình nêu trên phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa, phiên họp, những người có liên quan theo quy định (khoản 3). Đồng thời, trong trường hợp cần thiết để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn, Tòa án tiến hành ghi âm, ghi hình diễn biến phiên tòa, phiên họp; việc sử dụng, cung cấp kết quả ghi âm, ghi hình của tòa án được thực hiện theo quy định của pháp luật và giao Chánh án TAND tối cao quy định chi tiết (khoản 4).
