'Thư cho em' và lời hẹn 'Đi Điện Biên Phủ về, ta cưới!'

Tác phẩm bắt đầu từ một ký ức riêng tư và đầy ám ảnh: năm 2003, khi Tướng Hoàng Đan qua đời, mẹ của tác giả Hoàng Nam Tiến - bà An Vinh đã dặn con trai hãy để toàn bộ thư từ, nhật ký của hai ông bà được đi theo ông về cõi vĩnh hằng. Nhưng tác giả đã “to gan trái lời mẹ”, âm thầm giữ lại hơn nửa thế kỷ thư tay, từ những ngày đầu ba mẹ quen nhau năm 1953 đến những năm tháng sau này.

Qua hơn 400 bức thư tay, cuốn sách dẫn dắt người đọc đi qua những năm tháng đầy biến động của đất nước và thăng trầm của một mối tình bền bỉ kéo dài hơn 50 năm. Tình yêu ấy trải dài trên nền các sự kiện lịch sử lớn như chiến dịch Điện Biên Phủ (1954) đến Khe Sanh (1968), Đường 9 - Nam Lào (1971), chiến dịch Trị - Thiên (1972), Thượng Đức (1974), chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử (1975); cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979, năm 1984...

Thư cho em đưa độc giả trở lại thời “ông bà anh”, kể lại một chuyện tình đẹp, thủy chung, và đầy hy sinh trong bối cảnh đất nước gian nan. Tình yêu ấy bắt đầu từ tuổi mười tám và kéo dài đến khi tóc bạc, qua bao chia xa và hiểm nguy, nhưng chưa bao giờ dừng lại. Tác phẩm gồm bốn phần: Đi Điện Biên Phủ về, ta cưới!; Hương gây mùi nhớ; Thư cho em giữa hai bên súng địch ta vẫn nổ; Về đây bên nhau tương ứng với các chặng đường tình yêu từ thuở mới nên duyên, qua những tháng ngày chiến tranh chia xa, đến khi họ đoàn tụ và cùng nhau sống trọn tuổi già.

Xa nhau suốt nhiều năm vì chiến tranh, họ giữ lửa tình yêu qua những bức thư tay. Thư ông Đan viết là những dòng lãng mạn, bày tỏ tình yêu và lòng trân trọng với vợ con. Thư bà An Vinh lại là sự ân cần, sẻ chia về gia đình, con cái, và nỗi nhớ khắc khoải dành cho ông. Có những thời điểm không nhận được hồi âm, cả hai vẫn miệt mài viết như một cách gìn giữ mối dây tình cảm thiêng liêng. Những lá thư ấy - như lời tác giả Hoàng Nam Tiến, chính là “sợi dây mềm” nối liền một tình yêu nồng nàn xuyên suốt hai thế kỷ.

Lùi về gần một thế kỷ, nhịp điệu của tình yêu cũng chậm rãi hơn: một tình yêu được dệt nên giữa những tháng năm xa cách, khi không có điện thoại, không mạng xã hội, không một phương tiện liên lạc tức thời nào ngoài những lá thư tay đầy nỗi nhớ. Những lần gặp gỡ hiếm hoi càng khiến khắc khoải thêm dày.

Giữa khốc liệt chiến tranh, khi cái chết luôn cận kề, tình yêu ấy không lụi tàn mà càng bền bỉ, mãnh liệt và nhân hậu. Năm 1953, trước thềm chiến dịch Thượng Lào, ông Hoàng Đan đã dũng cảm xin rời đơn vị, đạp xe suốt đêm vượt qua hàng chục cây số để về quê hỏi cưới bà An Vinh rồi lại quay trở về đơn vị, mang theo cả một lời hứa và niềm tin son sắt vào tương lai.

Ông đã từng đạp xe hơn 1.300 km, từ Điện Biên về Nghệ An rồi ngược lên tận Lạng Sơn chỉ để hỏi cưới bà. Khi đã là vợ chồng, ông Hoàng Đan mang theo niềm tin mãnh liệt rằng: “Anh sẽ sống sót trở về với em”, và niềm tin ấy đã tiếp sức cho ông vượt qua bao hiểm nguy của cuộc kháng chiến chống Mỹ ác liệt.

Bà An Vinh, từ một thiếu nữ dịu dàng thành người vợ, người mẹ kiên cường đã cùng chồng chèo chống những năm tháng bom đạn khốc liệt. Ở bà là sự nhẹ nhàng của tình yêu và sự mạnh mẽ của một hậu phương bền bỉ. Họ đã đi qua chiến tranh không chỉ bằng lòng yêu nước, mà còn bằng một tình yêu đời thường thấm đẫm hy sinh, thủy chung và hy vọng.

Chính vì vậy, những bức thư tay giữa hai người không chỉ là chuyện tình riêng của một gia đình, mà còn là lát cắt chân thực của lịch sử, nơi tình yêu cá nhân lớn dần trong tình yêu Tổ quốc và khát vọng hòa bình. Từng dòng thư cũ đã ố màu thời gian nay trở thành ký ức sống động: nhịp hành quân khẩn trương của người lính ra trận, nỗi vất vả của người vợ tảo tần nơi hậu phương, những mong nhớ, trách giận, thấu hiểu và bao dung. Tất cả đan xen thành một bản tình ca bền bỉ vượt qua bom đạn và năm tháng.

Với Thư cho em, tác giả Hoàng Nam Tiến không chỉ kể lại câu chuyện tình yêu đầy cảm động của cha mẹ mình, mà còn khắc họa một giai đoạn lịch sử nơi tình yêu đôi lứa hòa quyện cùng lý tưởng sống và tinh thần dân tộc. Tác phẩm là lời nhắn gửi chân thành về sức mạnh của tình yêu, mái ấm gia đình và lòng kiên cường trước mọi thử thách của lịch sử.

Hà Thủy