Thu hút tư nhân tham gia quản lý vận hành đường cao tốc
Việt Nam cần thu hút sự tham gia của khu vực tư nhân, nhất là trong các dự án công nghệ cao để đạt được mục tiêu 5.000 km đường cao tốc vào năm 2030 và 9.000 km vào năm 2050.
Sáng 10/11, Cục Đường bộ Việt Nam phối hợp với Trường Đại học Xây dựng Hà Nội tổ chức Tọa đàm: “Kinh nghiệm quốc tế trong quản lý, vận hành khai thác đường cao tốc và đề xuất ứng dụng tại Việt Nam”.
Trong hơn một thập niên qua, hạ tầng giao thông Việt Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là mạng lưới đường cao tốc - với quy mô dự kiến đạt gần 3.000 km vào cuối năm 2025. Tuy nhiên, song hành với những thành tựu ấy vẫn còn không ít thách thức trong công tác quản lý, vận hành và khai thác hiệu quả, an toàn, bền vững. Tình trạng ùn tắc tại các trạm thu phí, đặc biệt trong dịp lễ, Tết hay cuối tuần, cho thấy hệ thống vẫn cần ứng dụng mạnh mẽ hơn các giải pháp công nghệ, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và tối ưu vận hành hạ tầng cao tốc.
Sự phát triển nhanh về số lượng và chiều dài các tuyến đường cao tốc tại Việt Nam đang đặt ra yêu cầu hiện đại hóa và số hóa hạ tầng giao thông. Trong đó, giao thông thông minh kết hợp với sự tham gia chặt chẽ của khu vực tư nhân được xem là lời giải cho bài toán quản lý và vận hành hiệu quả hệ thống đường cao tốc.
PGS.TS Đinh Văn Hiệp - Viện trưởng Viện Quy hoạch và Kỹ thuật Giao thông Vận tải, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội cho hay: “Nếu chúng ta áp dụng đồng thời công nghệ thu phí tự động và hệ thống thanh toán điện tử tích hợp (có khả năng ghi nợ và truy thu qua tài khoản ngân hàng, tài khoản giao thông hoặc VNeID), thì Việt Nam hoàn toàn sẵn sàng triển khai trong thời gian tới. Sự kết hợp này đảm bảo tính khả thi toàn diện, cả về khía cạnh công nghệ lẫn khung pháp lý".
Theo các chuyên gia, cùng với mở rộng quy mô hạ tầng, nhu cầu đầu tư vào công nghệ vận hành là rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu đạt 5.000 km đường cao tốc vào năm 2030 và 9.000 km vào năm 2050. Muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần thu hút sự tham gia của khu vực tư nhân, nhất là trong các dự án công nghệ cao.
PGS.TS Bùi Phú Doanh, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Xây dựng Hà Nội chia sẻ: “Theo Nghị quyết 68 của Trung ương về tăng cường cho nền kinh tế tư nhân, tức là các doanh nghiệp tư nhân sẽ tiên phong trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đến năm 2030. Do vậy, rất cần Nhà nước hỗ trợ cho các doanh nghiệp, đặc biệt là đảm bảo cho các phương án đầu tư và các cơ chế để doanh nghiệp có thể hoạt động được và đầu tư mạnh vào các lĩnh vực về cơ sở hạ tầng”.
Ông Nguyễn Thanh Hoài, Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, -Bộ Giao thông Vận tải cho biết: “Bộ Giao thông Vận tải đang tích cực đầu tư vào hạ tầng giao thông thông minh thông qua hình thức Hợp tác công - tư (PPP). Mô hình này sẽ tiếp tục được triển khai mạnh mẽ trong thời gian tới, vì việc huy động nguồn vốn xã hội hóa là yếu tố then chốt để đầu tư các công trình hạ tầng quy mô lớn".
Cục Đường bộ Việt Nam cũng cho biết, trong Quý I/2026, các khu dịch vụ kỹ thuật, trạm xăng, trạm sạc điện trên tuyến cao tốc Bắc - Nam sẽ được hoàn thiện. Đồng thời, hệ thống giao thông thông minh (ITS) đang được triển khai đồng bộ và dự kiến hoàn thành cơ bản vào cuối năm nay. Sự kết hợp giữa giao thông thông minh, dữ liệu số hóa và sự tham gia của khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá trong quản lý, vận hành hạ tầng cao tốc Việt Nam - hướng tới một hệ thống giao thông hiện đại, an toàn và thông suốt, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới.
