'Thủ phạm' khiến người đàn ông 68 tuổi nguy kịch, dạ dày và thực quản hoại tử nặng

Người bệnh là nam giới, 68 tuổi, tiền sử chưa ghi nhận bệnh lý mạn tính, khởi phát với triệu chứng sốt cao và mệt mỏi.

Sau 2 ngày tự điều trị tại nhà, người bệnh mệt mỏi tăng lên, kèm theo khó thở, buồn nôn và nôn, cấp cứu tại bệnh viện tuyến trước, sau đó chuyển đến Khoa Hồi sức truyền nhiễm trong tình trạng suy đa tạng, sốc nhiễm khuẩn.

Hình ảnh niêm mạc dạ dày thực quản xung huyết, mủn nát và có lỗ thoát mủ. Ảnh: BVCC.

Kết quả chụp cắt lớp vi tính ổ bụng và nội soi dạ dày thực quản cho thấy phần lớn thành thực quản và dạ dày của người bệnh bị viêm, phù nề kèm theo hoại tử sinh hơi; niêm mạc thực quản - dạ dày xung huyết và mủn nát.

Theo ThS. BS Nguyễn Sỹ Thấu - Khoa Hồi sức truyền nhiễm (A4-D), mẫu máu của người bệnh được cấy khuẩn và phân lập được vi khuẩn Streptococcus constellatus. Đây là loại vi khuẩn thường trú tại niêm mạc đường tiêu hóa tuy nhiên gần đây cũng đã có những báo cáo ghi nhận khả năng xâm nhập gây viêm hoại tử tại nhiều cơ quan.

Người bệnh được điều trị hồi sức tích cực bằng thở máy, lọc máu liên tục, kháng sinh, giữ đường tiêu hóa được nghỉ ngơi bằng cách nhịn ăn và nuôi dưỡng hoàn toàn đường tĩnh mạch. Đặc biệt, tổn thương hoại tử diện rộng tại đường tiêu hóa của người bệnh có nguy cơ dẫn đến những tai biến nguy hiểm, như vỡ/thủng ống tiêu hóa gây xuất huyết lớn; nhiễm trùng các cơ quan quan trọng như tim, phổi, mạch máu lớn trong trung thất, ổ bụng.

Do đây là dạng tổn thương rất hiếm gặp, những cuộc hội chẩn thường xuyên giữa chuyên khoa hồi sức truyền nhiễm và chuyên gia tiêu hóa được tổ chức để đưa ra phác đồ điều trị tối ưu cho người bệnh. Sau 2 tuần người bệnh qua được giai đoạn nguy kịch, chức năng các tạng suy được hồi phục, tiếp tục được chăm sóc tại bệnh viện để theo dõi và điều trị tổn thương tại chỗ đường tiêu hóa. Người bệnh ra viện sau gần hai tháng điều trị, được về nhà và ăn uống đường miệng.

Bệnh cảnh của người bệnh phù hợp với chẩn đoán viêm hoại tử sinh hơi dạ dày thực quản (tên tiếng Anh: Emphysematous Esophagogastritis). Đây là thể bệnh hiếm gặp, trên y văn thế giới mô tả chủ yếu thể viêm hoại tử dạ dày đơn độc, chỉ có khoảng 10 báo cáo ca bệnh bao gồm tổn thương diện rộng cả thực quản và dạ dày, trong đó chưa có trường hợp nào ghi nhận do vi khuẩn Streptococcus constellatus.

Tổn thương diện rộng liên tục từ thực quản đến dạ dày gây thách thức cho các biện pháp ngoại khoa để chủ động loại bỏ tổn thương, tuy nhiên khi cũng tiềm ẩn nguy cơ rất cao có thể vỡ/thủng ống tiêu hóa trong quá trình điều trị nội khoa bảo tồn. Tỉ lệ tử vong của bệnh khoảng 50%, đặc biệt ở trường hợp được chẩn đoán và điều trị muộn.

Yếu tố nguy cơ mắc bệnh gồm các tình trạng gây suy giảm miễn dịch toàn thân như đái tháo đường, suy thận mạn, suy dinh dưỡng; hoặc có tổn thương tại chỗ như phẫu thuật ổ bụng, tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa như lạm dụng thuốc giảm đau chống viêm (NSAIDs), rượu.

Chẩn đoán bệnh chủ yếu sử dụng các biện pháp chẩn đoán hình ảnh, trong đó quan trọng nhất là cắt lớp vi tính. Hầu hết các trường hợp được điều trị nội khoa bảo tồn, bao gồm hồi sức tích cực, kháng sinh kịp thời và hợp lý, để đường tiêu hóa nghỉ ngơi, theo dõi sát phát hiện sớm các biến chứng. Phẫu thuật được ưu tiên cho những trường hợp có biến chứng thủng đường tiêu hóa, tuy nhiên thường liên quan đến tỉ lệ tử vong cao.

Minh Hoa (t/h)