Cao Bằng đối mặt dịch bệnh truyền nhiễm sau lũ lụt

Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cao Bằng ghi nhận số ca đến khám và nhập viện tăng cao liên quan việc tiếp xúc với nước bẩn, bùn đất ô nhiễm do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 10 và 11. Trong đó có 3 trường hợp bệnh diễn biến nhanh và nặng, phải chuyển tuyến Trung ương điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Theo báo cáo của Bệnh viện Đa khoa tỉnh, trong thời gian từ ngày 10 - 18/10/2025, tại khoa Khám bệnh có 65 lượt khám sốt không rõ nguyên nhân, 38 trường hợp được chỉ định nhập viện, phần lớn liên quan yếu tố dịch tễ do tiếp xúc nước bẩn, bùn đất trong quá trình sinh hoạt hoặc tham gia khắc phục hậu quả bão lũ. Các bệnh nhân có triệu chứng khởi phát sau 3 - 5 ngày với biểu hiện sốt cao, đau mỏi cơ, mệt mỏi, ăn uống kém.

Bệnh nhân mắc bệnh truyền nhiễm sau mưa lũ - Ảnh BVCC

Hiện Khoa Truyền nhiễm của bệnh viện đang điều trị nội trú cho 30 bệnh nhân có biểu hiện tương tự, trong đó, 14 trường hợp đã ổn định ra viện. Các bệnh nhân còn lại được điều trị theo phác đồ kháng sinh kết hợp (có doxycilin), kết hợp bù dịch, điều chỉnh điện giải, hạ sốt, theo dõi chặt chẽ biến chứng nhiễm trùng.

Các bác sĩ khoa truyền nhiễm, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cao Bằng cho biết, do ảnh hưởng của hai cơn bão liên tiếp, nhiều khu vực trên địa bàn tỉnh bị ngập sâu, lượng bùn đất tồn đọng lớn khiến nguồn nước sinh hoạt và môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh các bệnh truyền nhiễm, như: Leptospira, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết...

Trước tình hình trên, Sở Y tế đã yêu cầu Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh phối hợp với các cơ sở y tế địa phương tăng cường phun hóa chất khử khuẩn, xử lý môi trường, giám sát chặt chẽ các ổ dịch tiềm ẩn, chủ động triển khai biện pháp phòng chống dịch sau mưa bão nhằm bảo vệ sức khỏe nhân dân. Đồng thời chỉ đạo Bệnh viện Đa khoa tỉnh tiếp tục theo dõi sát tình hình sức khỏe, làm xét nghiệm xác định nguyên nhân gây bệnh, bảo đảm đầy đủ thuốc men, vật tư y tế và nhân lực điều trị.

Ngành y tế khuyến cáo, công tác "phòng bệnh hơn chữa bệnh", dù trong hoàn cảnh thiếu thốn về cơ sở vật chất, điều kiện sinh hoạt bị đảo lộn, người dân cần xác định "sức khỏe quan trọng nhất". Cần sử dụng nước sạch, ăn chín, uống chín, rửa tay thường xuyên và tránh tiếp xúc trực tiếp với nước bẩn. Nếu có dấu hiệu bệnh, người dân cần liên hệ ngay với cơ sở y tế hoặc dịch vụ y tế sớm nhất có thể, để được khám và điều trị đúng cách.

Bệnh xoắn khuẩn vàng da là một trong những bệnh truyền nhiễm lây từ động vật sang người. Với đặc điểm lâm sàng rất đa dạng, gồm 3 thể: nhiễm khuẩn thể ẩn; thể nhẹ không có biểu hiện vàng da hoặc không có biểu hiện viêm màng não và thể lâm sàng cấp tính điển hình, vàng da nặng có thể dẫn đến tử vong.

Bệnh xoắn khuẩn vàng da lưu hành chủ yếu ở khu vực Nam và Đông Nam Á, Châu Đại Dương, vùng Ca-ri-bê, Nhiệt đới Mỹ Latinh và Đông Nam Phi. Ở Việt Nam, trước đây bệnh xoắn khuẩn vàng da cũng đã lưu hành rộng rãi ở cả nông thôn, thành thị, cả miền núi, đồng bằng và ven biển…

Nhiều nơi có dịch xoắn khuẩn vàng da ở súc vật nuôi, nhất là lợn trong các trang trại chăn nuôi và lây sang người. Ngày nay, dịch xoắn khuẩn vàng da ở người hiếm xảy ra, nhưng vẫn xuất hiện tản phát, nhất là trong mùa mưa, lụt lội.

Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, trường hợp nghi ngờ mắc bệnh xoắn khuẩn vàng da là khi có các triệu chứng: Sốt cao đột ngột 39 - 400C, rét run kéo dài 5 - 7 ngày; Đau cơ, nhất là ở chân, vùng thắt lưng, đau tự nhiên, đau tăng lên khi nắn bóp vào cơ bàn chân; Viêm kết mạc; có thể có các biểu hiện phát ban, hội chứng gan - thận: Vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu, đái ít, nếu nặng có thể vô niệu, hội chứng màng não: Đau đầu dữ dội, vật vã, mê sảng, cứng gáy.

Cùng với đó, một trong hai điều kiện nghi ngờ mắc bệnh là: chẩn đoán xét nghiệm hỗ trợ cho kết quả dương tính, như IgM (+), Latex (+); tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ (động vật hoang dã, lụt lội, dã ngoại, gia súc, vật nuôi nghi nhiễm xoắn khuẩn…) và liên quan đến trường hợp bệnh xác định.

Bác sĩ Ngôn Thị Ngọc Dung, Khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật cho biết, xoắn khuẩn vàng da gồm 2 loài: Xoắn khuẩn vàng da gây bệnh và xoắn khuẩn vàng da sống tự do không gây bệnh. Sức đề kháng của xoắn khuẩn vàng da yếu tuy nhiên có thể chịu được lạnh, sống lâu trong nước nếu pH trung tính, chết ở 560C trong 10 phút và ở dịch dạ dày trong 30 phút.

Ổ chứa xoắn khuẩn vàng da trong thiên nhiên là động vật hoang dã (các loài gặm nhấm hoang dã, sóc, cáo, chồn hôi…) và súc vật gần người (chuột, lợn, trâu, bò, chó…). Thời gian bệnh ủ bệnh thông thường từ 5 - 14 ngày, tuy nhiên có thể từ 2 - 30 ngày.

Xoắn khuẩn vàng da ở môi trường nước hoặc đất ẩm ướt bị ô nhiễm nước tiểu súc vật xâm nhập vào nước tiểu qua da, đặc biệt là chỗ da bị xước và có thể chui qua lỗ chân lông của da hoặc qua niêm mạc ở các hồ bơi bị nhiễm xoắn khuẩn.

Ngoài ra, có thể bị nhiễm xoắn khuẩn vàng da do tiếp xúc trực tiếp với nước tiểu hoặc mô súc vật bị nhiễm xoắn khuẩn hoặc do ăn phải thức ăn bị nhiễm nước tiểu của động vật nhiễm xoắn khuẩn.

Cũng theo bác sĩ Ngôn Thị Ngọc Dung, để chủ động phòng bệnh xoắn khuẩn vàng da nói chung và nhất là trong mùa mưa lũ, ngập lụt, các cơ sở y tế và người dân cần thực hiện tốt các khuyến cáo như sau: đối với cơ sở y tế cần cung cấp kiến thức cần thiết về bệnh xoắn khuẩn vàng da cho cộng đồng, đặc biệt ở những khu vực đã từng có ổ bệnh và đối tượng có nguy cơ cao.

Đối với người dân cần đảm bảo vệ sinh chuồng trại chăn nuôi bằng cách khử trùng, tẩy uế và xử lý nước thải một cách hiệu quả; trang bị đầy đủ đồ bảo hộ như găng tay, khẩu trang, giày và quần áo bảo hộ cho những người làm việc trong trang trại, ao hồ và những nơi tiếp xúc thường xuyên với động vật, nước bẩn để giảm nguy cơ lây nhiễm; các cơ sở chăn nuôi, chế biến thực phẩm và phòng khám thú y phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về vệ sinh môi trường và kiểm tra định kỳ để đảm bảo an toàn.

Bệnh xoắn khuẩn vàng da tuy không phải là một căn bệnh mới, nhưng vẫn luôn là mối đe dọa tiềm ẩn đối với sức khỏe cộng đồng. Bằng cách nâng cao nhận thức, thực hiện các biện pháp phòng ngừa và phát hiện sớm, chúng ta có thể giảm thiểu tác động của căn bệnh này và bảo vệ sức khỏe bản thân.

Trường hợp khi xuất hiện các triệu chứng như: Sốt cao, đau mỏi cơ thể, vàng da, tiểu ít, mệt mỏi kéo dài, đặc biệt sau khi tiếp xúc với nước bẩn, người dân cần chủ động đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Thúy Nga