Người nổi tiếng bị 'giám khảo online' chấm điểm tiếng Anh

LowG bị đánh giá trình độ của anh “chỉ ở mức 5.0 IELTS" dù nói tiếng Anh trôi chảy. Ảnh: LowG.

"Giọng bác hay nhưng tiếng Anh của bác cũng bình thường thôi. Bác chỉ hơn các lãnh đạo chứ không hơn lớp trẻ được".

“Bình thường chứ có gì! Nhiều người còn nói tiếng Anh giỏi gấp nhiều lần”.

Đây là một trong số những bình luận nhận xét khả năng nói tiếng Anh của một cán bộ Nhà nước. Vài ngày trước, khi một tài khoản đăng clip vị cán bộ này trả lời phỏng vấn bằng tiếng Anh, nhiều người dùng trên nền tảng Threads nhanh chóng đưa ra bình luận nhận xét và cho rằng ông nói tiếng Anh ở mức bình thường, phát âm vẫn nặng giọng điệu của người Việt.

Clip này cũng nhanh chóng trở thành chủ đề tranh luận trên nền tảng mạng xã hội này. Tuy nhiên, những bình luận chê bai chỉ là thiểu số và bị nhiều người phản ứng. Đa số cho rằng ông nói tiếng Anh rất trôi chảy, tự tin, thể hiện được bản lĩnh của một nhà ngoại giao giỏi.

Dân mạng tranh luận trong clip một cán bộ Nhà nước nói tiếng Anh.

Bị chê nói dở, sai ngữ pháp

Không riêng vị lãnh đạo trên, nhiều người nổi tiếng khác ở Việt Nam cũng trở thành đối tượng để các "giám khảo tiếng Anh online” đưa ra mổ xẻ khả năng sử dụng ngôn ngữ này.

Ví dụ, trong một clip, rapper LowG sử dụng tiếng Anh để chia sẻ về nghệ danh của mình. Bên cạnh những bình luận khen nam rapper nói tiếng Anh trôi chảy, nhiều người lại cho rằng trình độ của anh “chỉ ở mức 5.0 IELTS”, “vẫn bị sai ngữ pháp”, “vẫn nghe ra kiểu phát âm của người Việt”...

Đáng chú ý, LowG từng là học sinh trường THPT chuyên Ngoại ngữ (Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội). Sau đó, anh trúng tuyển Đại học Ngoại thương - ngôi trường yêu cầu khả năng tiếng Anh đầu vào khá cao. Dù có nền tảng tiếng Anh từ bậc phổ thông, nam rapper vẫn bị chê “nói tiếng Anh dở”.

Ca sĩ Wren Evans cũng từng gặp tình huống tương tự. Có mẹ là giáo viên tiếng Anh, lại học trường quốc tế từ bé, tiếp xúc với nhiều ngoại ngữ thường xuyên, anh vẫn bị nhận xét là "chỉ có phát âm tốt, còn nội dung nói chuyện bình thường". Thậm chí, dân mạng còn chấm điểm cho nam ca sĩ và cho rằng trình độ của anh chỉ ở mức 6.5 IELTS.

Những ca sĩ có trình độ tiếng Anh ở mức cao, ví dụ như tlinh - người có chứng chỉ IELTS 8.0 - cũng không thoát khỏi sự đánh giá của dân mạng. Một lần, khi tham gia một chương trình và nói tiếng Anh xen lẫn tiếng Việt để tạo sự hài hước, cô bị nhiều người chê trách và cho rằng trình độ của cô không xứng với mức điểm 8.0.

Người nổi tiếng trong nước bị chê, người nổi tiếng ở nước ngoài cũng không thoát cảnh bị dân mạng Việt Nam chấm điểm tiếng Anh. Những ca sĩ nổi tiếng, sinh ra và lớn lên ở các nước nói tiếng Anh như Jennie, Rosé (nhóm BLACKPINK) cũng từng trở thành “tư liệu” để các “chiến thần IELTS” ở Việt Nam chấm điểm.

Dù có nền tảng tiếng Anh từ phổ thông, rapper LowG vẫn bị dân mạng chê khi nói tiếng Anh.

Tâm lý chê bai, thích áp đặt tiêu chuẩn

Khi đọc những bình luận nhận xét của dân mạng, cô Phương Anh, giáo viên dạy tiếng Anh tại Hà Nội, nói rằng hiện tượng này không hiếm, nhất là khi tiếng Anh ngày càng được ưa chuộng và IELTS đang dần trở thành “tiêu chuẩn” để đánh giá người khác.

Khi tiếng Anh nói chung và IELTS nói riêng ngày càng trở nên phổ biến, nhiều người bắt đầu có tâm lý ai cũng phải giỏi tiếng Anh và đạt IELTS cao, như vậy mới được coi là “đạt chuẩn mực xã hội”. Đối với người nổi tiếng, tiêu chuẩn này càng bị áp đặt khắt khe bởi trong mắt công chúng, họ luôn là người có thể làm được mọi thứ và là khuôn mẫu cho người khác làm theo.

Chung quan điểm với cô Phương Anh, thầy Phùng Quang Huy, người có 11 năm kinh nghiệm dạy Tiếng Anh ở Hà Nội, cũng không thấy lạ trước hiện tượng trên.

Ở rất nhiều video trên mạng xã hội, nhiều người Việt vào bình luận, cho rằng một người có giỏi tiếng Anh hay không thông qua giọng của họ. Trong đó, người nổi tiếng là đối tượng dễ bị đánh giá nhất bởi họ mang trọng trách cái gì cũng phải giỏi, phải vượt trội, hơn người, kể cả tiếng Anh.

Theo thầy giáo, người nói Tiếng Anh tốt là người có thể sử dụng ngôn ngữ này để giao tiếp trong nhiều tình huống, có thể truyền đạt được ý tưởng của mình hiệu quả, ít khi gây hiểu lầm, sai sót với đối phương. Dưới góc độ học thuật, người nói Tiếng Anh giỏi có thể đạt một mức điểm ấn tượng trong các kỳ thi đánh giá năng lực ngôn ngữ.

Soi chiếu vào khái niệm trên, có thể thấy vị cán bộ trên hay những người nổi tiếng như tlinh, Wren Evans đều là người nói tiếng Anh giỏi, thể hiện qua cách phát âm, việc sử dụng từ vựng, ngữ pháp, phong thái khi giao tiếp, chuyên môn…

Với riêng trường hợp của vị lãnh đạo có clip được đăng tải, cô Phương Anh nói rằng việc dân mạng chê phát âm của ông đang cho thấy một tâm lý “không mở” của những người học tiếng Anh.

Cô giáo giải thích rằng tâm lý “không mở” ở đây nghĩa là tình trạng chạy theo quy chuẩn khắt khe của việc học ngôn ngữ. Những người như vậy thường có quan niệm khá cực đoan về trình độ ngoại ngữ, cho rằng phải phát âm đúng, giống người bản xứ thì mới được gọi là giỏi.

Cô Phương Anh cũng nhận xét trong clip được chia sẻ trên mạng, vị lãnh đạo nói tiếng Anh trôi chảy, không vấp, thể hiện được khả năng, kinh nghiệm ngoại giao lâu năm thông qua việc diễn đạt các ý theo hướng dễ hiểu, rành mạch và gọn gàng.

Cô giáo đoán rằng có thể trong clip này, ông không dùng các từ vựng quá “cao siêu” theo kiểu IELTS Speaking nên dân mạng cho rằng ông không giỏi.

Còn về phần phát âm, cô giáo trẻ nói rằng việc không phát âm “chuẩn tây” là điều bình thường. Ở các nước nói tiếng Anh như Anh, Mỹ, Australia, người nhập cư đông, cách phát âm cũng có sự khác biệt. Dù vậy, họ vẫn có thể giao tiếng bình thường, miễn là diễn đạt rõ ràng.

“Không phải cứ phát âm giống người bản địa sẽ được gọi là giỏi. Điều quan trọng là khi giao tiếp, mình thể hiện được sự tự tin, bản lĩnh và tư duy của bản thân. Đó mới là thứ khiến người khác nể phục”, cô Phương Anh nói với Tri Thức - Znews.

Thầy Huy cũng nêu quan điểm tương tự. Theo thầy, việc không nói được giọng Anh, giọng Mỹ, nói tiếng Anh theo giọng Việt là điều bình thường. Bởi ngay cả với người Anh, không phải ai cũng nói giọng Anh - Anh hay. Chất giọng một người thuộc về yếu tố bẩm sinh, có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố vùng miền nơi người đó sinh sống.

Thầy giáo lấy thêm ví dụ ngay tại Việt Nam, mỗi vùng miền lại có một chất giọng khác nhau, người Nghệ An khó để nói đúng chất giọng Hà Nội và ngược lại. Trong một nước, chất giọng mỗi vùng miền đã có sự khác biệt thì việc người Việt có chất giọng khác nước bạn là điều hoàn toàn bình thường.

Trong các kỳ thi đánh giá năng lực ngôn ngữ, các giám khảo cũng không coi cách phát âm là một tiêu chuẩn chính để chấm điểm. Ngay cả những người Việt đạt 9.0 IELTS vẫn nói tiếng Anh theo giọng Việt.

Thực tế, theo thầy Huy, tiếng Anh về bản chất chỉ là công cụ, tương tự như việc người Việt dùng tiếng Việt để giao tiếp. Nói tiếng Anh hay tiếng Việt giỏi cũng không nói nên điều gì, quan trọng là họ làm tốt chuyên môn và tỏa sáng trong lĩnh vực của họ.

Thái An - Ngọc Bích