Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy: Cho phép đầu tư dự án đường sắt bằng vốn ngoài Nhà nước

Chiều 11/7, Văn phòng Chủ tịch nước đã tổ chức họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố các luật đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 9, trong đó có Luật Đường sắt 2025.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà chủ trì họp báo. Ảnh: Hồng Thái

Bổ sung quy định về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài Nhà nước

Tại buổi họp báo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy đã giới thiệu những điểm mới của Luật Đường sắt số 95/2025/QH15.

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy, một trong những điểm mới quan trọng của Luật Đường sắt 2025 là bổ sung quy định về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài Nhà nước để thể chế hóa Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Thời gian qua, các dự án đường sắt đều được đầu tư bằng nguồn vốn đầu tư công. Quy định mới đã mở ra cơ hội để huy động tối đa nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực của khu vực kinh tế tư nhân tham gia vào đầu tư phát triển hệ thống đường sắt. Cùng với đó, Luật vẫn có các quy định ràng buộc, kiểm soát bảo đảm vừa huy động được nguồn lực tư nhân, vừa giữ được vai trò quản lý của Nhà nước đối với hệ thống đường sắt.

Luật mới bổ sung các quy định về quản lý chi phí đầu tư nhằm giải quyết vướng mắc trong quá trình xác định chi phí đối với những công trình, hạng mục, thiết bị mà Việt Nam chưa có. Bởi pháp luật hiện hành có thể chưa có hoặc có nhưng chưa phù họp hệ thống đơn giá, định mức đối với các dự án đường sắt mới, đường sắt điện khí hóa nên việc bổ sung quy định này nhằm giải quyết vướng mắc, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và phù hợp với thông lệ quốc tế để xác định đơn giá, định mức cho phù họp, bảo đảm tính khả thi, tạo thuận lợi trong quá trình triên khai đầu tư xây dựng các dự án đường sắt mới.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy giới thiệu những điểm mới của Luật Đường sắt số 95/2025/QH15. Ảnh: Hồng Thái

Luật cũng bổ sung quy định để giải quyết vướng mắc về hợp đồng, đặc biệt là các hợp đồng đầu tư xây dựng đường sắt áp dụng theo mẫu hợp đồng FIDIC (hợp đồng do Hiệp hội Các kỹ sư tư vấn quốc tế soạn thảo) trong thời gian qua.

Đáng chú ý, theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là một trong những khâu quan trọng, cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến độ triển khai, hoàn thành dự án, thậm chí có thể dẫn đến tăng tổng mức đầu tư của các dự án đường sắt trong thời gian vừa qua.

Do đó, Luật Đường sắt 2025 đã có các quy định nhằm đẩy nhanh nhạnh tiến độ thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, góp phần giảm thời gian chuẩn bị, sớm triển khai và đưa dự án vào khai thác hiệu quả.

Có cơ chế kiểm soát của Nhà nước bảo đảm công khai, minh bạch

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy, bên cạnh các cơ chế thông thoáng nhằm đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng dự án đường sắt, Luật Đường sắt 2025 đã bổ sung nội dung về bảo đảm phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực để vừa khơi thông, tháo gỡ nhưng cũng có cơ chế kiểm soát của Nhà nước bảo đảm công khai, minh bạch, tránh lãng phí, tiêu cực, thất thoát tài sản Nhà nước.

Quang cảnh buổi họp báo. Ảnh: Hồng Thái

Nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong việc cấp giấy phép xây dựng, Luật Đường sắt 2025 đã sửa đổi ngay quy định của Luật Xây dựng, theo đó, từ ngày 1/7/2025, các công trình thuộc dự án đầu tư xây dựng đã được cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại khu vực có quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 hoặc thiết kế đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt thì được miễn giấy phép xây dựng.

"Đây cũng là điểm mới mang tính đột phá của Luật nhằm tháo gỡ điểm nghẽn, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, đặc biệt là khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp" - Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy thông tin.

Trả lời câu hỏi của báo chí về tình hình các nhà đầu tư tư nhân tham gia các dự án đường sắt, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy cho biết, hiện nay đã nhận được đề xuất của một số nhà đầu tư tư nhân tham gia dự án đường sắt. Bộ Xây dựng đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính hướng dẫn các nhà đầu tư hoàn thiện đề xuất, đồng thời xây dựng các tiêu chí để đánh giá chặt chẽ, cẩn trọng về lợi ích của các bên khi tư nhân tham gia.

"Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội cũng đã chấp thuận bổ sung hình thức đầu tư theo Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công - tư và đầu tư kinh doanh theo Luật Đầu tư cho Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam bên cạnh hình thức đầu tư công. Bộ đang nghiên cứu quy định này và chưa có vướng mắc gì" - Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy thông tin.

Hồng Thái