Thủ tướng: 8 quyết sách mang tính đột phá để phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính; Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Bùi Thị Minh Hoài; Ủy viên TƯ Đảng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn chủ trì Hội nghị

Với chủ đề: "Ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông dân", Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2025 đã nhận được sự quan tâm, tham gia đối thoại của các nhà khoa học, nông dân nữ.

Bà Phạm Thị Lý tham gia đối thoại tại Hội nghị

Bà Phạm Thị Lý, Nhà khoa học của nhà nông 2024, Liên hiệp HTX Nông nghiệp hữu cơ và Dược liệu Việt Nam, chia sẻ, mặc dù vai trò của khoa học công nghệ đối với sự phát triển của nông nghiệp, nông dân, nông thôn cũng như nền kinh tế rất quan trọng nhưng thời gian vừa qua, trên thực tế vẫn có nhiều khoảng cách giữa nghiên cứu khoa học với việc chuyển giao khoa học công nghệ, ứng dụng khoa học công nghệ vào thực tiễn. Có nhiều đề tài khoa học công nghệ mặc dù được nghiên cứu thành công nhưng còn chậm được đưa vào thực tiễn cũng như còn gặp rất nhiều khó khăn.

Bà Phạm Thị Lý kiến nghị Thủ tướng Chính phủ 2 nội dung. Một là có cơ chế chính sách để rút ngắn khoảng cách giữa nghiên cứu với chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ, kết quả nghiên cứu từ các viện, trường, các tổ chức như Hội Nông dân, Hội LHPN để xây dựng được các mô hình điểm, trình diễn nông nghiệp, nông thôn. Hai là nghiên cứu và ban hành cơ chế phối hợp giữa nhà khoa học với lực lượng khuyến nông, Hội Nông dân để chuyển giao khoa học công nghệ cho nông dân.

Bà Vương Thị Thương chia sẻ mong muốn của các nữ nông dân vùng dân tộc thiểu số

Với bà Vương Thị Thương, Giám đốc Hợp tác xã Nông sản Toàn Thương, tỉnh Lạng Sơn, bán hàng nông sản online là một xu thế phổ biến, phù hợp với chủ trương chuyển đổi số, đóng vai trò quan trọng đối với nông dân và hợp tác xã ở vùng cao. Tuy nhiên, việc bán hàng online hiện còn gặp khó khăn do thiếu người viết kịch bản, làm content (nội dung) và rất cần có những "chiến thần livestream" để hỗ trợ làm các video quảng bá sản phẩm. Mặt khác, đường truyền internet tại các vùng sâu, vùng xa rất chập chờn, gián đoạn, ảnh hưởng đến việc tuyên truyền, quảng bá sản phẩm của địa phương.

Bà Vương Thị Thương cho hay: "Hợp tác xã chúng tôi khi tham gia bán hàng online, mục đích là để giảm chi phí nhưng thực tế hợp tác xã lại phải chịu nhiều loại thuế, phí, dẫn đến hàng hóa nông sản bị đội giá và khó cạnh tranh. Tại Hội nghị hôm nay, tôi đề xuất, kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành có cơ chế, chính sách hỗ trợ nông dân, hợp tác xã được tham gia đào tạo, tập huấn về kỹ năng bán hàng online; có chính sách ưu tiên đầu tư, nâng cấp hạ tầng internet tại các vùng sâu, vùng xa; nghiên cứu xây dựng một cổng/sàn bán hàng online và hỗ trợ về phí bán hàng dành riêng cho nông dân, hợp tác xã để giảm sự phụ thuộc vào các sàn thương mại điện tử hiện nay".

Bà Nguyễn Thị Trâm nhấn mạnh vai trò của công nghệ

Là một người chuyên đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, bà Nguyễn Thị Trâm, Nông dân xuất sắc tỉnh Bắc Ninh, khẳng định, việc đầu tư vào công nghệ cao cũng như ứng dụng khoa học công nghệ là điều cần thiết. Tuy nhiên, để nông dân chuyển đổi từ canh tác truyền thống sang ứng dụng công nghệ khoa học, cần vốn rất lớn. Nhưng trên thực tế, nông dân rất khó vay được vốn do nguồn đất sản xuất chủ yếu là đi thuê cũng như là tài sản thế chấp nên không đủ để đầu tư giai đoạn đầu. Bên cạnh đó, nguồn vốn vay qua quỹ hỗ trợ nông dân còn thấp. Qua hội nghị, bà Nguyễn Thị Trâm kiến nghị được tiếp cận với các nguồn vốn, những dự án đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao một cách hiệu quả hơn.

Tháo gỡ điểm nghẽn, đưa công nghệ vào cuộc sống

Trả lời câu hỏi của các nữ nông dân, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết, trong năm 2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã sửa đổi và ban hành 10 luật, đồng thời phối hợp cùng với các bộ ngành như Bộ Tài chính sửa hơn 30 luật để tháo gỡ tất cả các điểm nghẽn, đưa công nghệ vào trong cuộc sống, đặc biệt là các cơ chế tài chính.

Đây là lần đầu tiên Bộ Tài chính hỗ trợ để Bộ Khoa học và Công nghệ đưa ra Quỹ đổi mới sáng tạo quốc gia, và các quỹ của bộ ngành địa phương, cơ chế hỗ trợ lãi suất vay cho các doanh nghiệp, hợp tác xã. Bên cạnh đó, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng hỗ trợ tài chính cho các hợp tác xã, cho bà con nông dân có thể thí điểm sử dụng các công nghệ cũng như hệ thống chuyển đổi số trong thời gian nhất định.

Các đại biểu tham dự Hội nghị từ các đầu cầu trực tuyến

Nhấn mạnh tầm quan trọng của khoa học công nghệ, Ủy viên TƯ Đảng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nhấn mạnh: Nếu không có khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo thì nông nghiệp khó đạt được bước phát triển cao như trong thời gian qua. Để rút ngắn khoảng cách giữa nghiên cứu với chuyển giao trong khoa học công nghệ, ngay khi phê duyệt các chương trình, chính sách, Bộ Nông nghiệp và Môi trườngđã yêu cầu xác định rõ các nội dung: Đơn vị tiếp nhận, sử dụng kết quả nghiên cứu, các tổ chức, cá nhân đề xuất nghiên cứu phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, ai đặt ra, vì mục đích gì…

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã và đang tập trung giải quyết nội dung này qua những văn bản dưới luật, làm sao để mối liên kết giữa nhà khoa học với nhà nông, doanh nghiệp thêm chặt chẽ, phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội như Hội Nông dân, Hội LHPN… trong công tác chuyển giao khoa học công nghệ.

Có nhiều hoạt động hỗ trợ nông dân tiếp cận với các nền tảng thương mại điện tử, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân chia sẻ: Chiều ngày 10/12, Quốc hội sẽ bấm nút thông qua Luật Thương mại điện tử, trong đó có các nội dung nhiều người quan tâm như: Cơ chế chính sách hỗ trợ cho bà con nông dân, doanh nghiệp nhỏ và vừa vùng sâu, vùng xa, khuyến khích thương mại cho bà con nông dân.

Bên cạnh đó, thời gian qua, Bộ Công Thương đã phối hợp với các địa phương cung cấp dịch vụ thương mại điện tử, mở 100 lớp đào tạo bồi dưỡng cho cán bộ quản lý, doanh nghiệp, sinh viên khởi nghiệp với 10.000 học viên tham dự. Các lớp đào tạo có chủ đề đa dạng: Khởi nghiệp, xây dựng thương hiệu cá nhân, kỹ năng livestream, ứng dụng AI, hỗ trợ kinh doanh trên nền tảng số, ứng dụng thương mại điện tử trong quản lý kinh doanh… Các khóa được tổ chức đơn giản, thực tế, cầm tay, chỉ việc, nông dân dạy nông dân, đào tạo thực chiến tại thực địa…

Bộ cũng ban hành nhiều chính sách hỗ trợ nông dân: Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026-2030 để đồng hành cùng các địa phương, bà con nông dân để làm sao hỗ trợ tối đa, thiết thực nhất.

Toàn cảnh Hội nghị

Cùng với một số nội dung trả lời của đại diện các Bộ, ngành, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, về thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu khoa học, sau khi có Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, các cơ quan đã xây dựng một loạt cơ chế, chính sách. Đồng thời, người sản xuất, người tiêu dùng, người phân phối phải tăng cường đặt hàng cho các nhà khoa học. Đây là hai chiều rất quan trọng.

8 quyết sách mang tính đột phá để phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh 8 quyết sách mang tính đột phá để phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn:

Một là, tiếp tục xác định nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược lâu dài, là nền tảng quan trọng bảo đảm ổn định vĩ mô, tăng trưởng bền vững; coi nông dân là trung tâm, là chủ thể, là động lực, nguồn lực của quá trình đổi mới; chuyển mạnh sang tư duy sản xuất hàng hóa, đẩy mạnh cơ cấu lại theo hướng phát triển nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn, phát thải thấp, bảo vệ môi trường sinh thái; ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số toàn diện; phát huy tiềm năng, lợi thế của từng vùng, từng địa phương.

Hai là, xác định phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là then chốt, tháo gỡ những nút thắt, điểm nghẽn trong nông nghiệp, nông thôn hiện nay, là động lực đột phá để nâng cao giá trị gia tăng, chất lượng cả sản phẩm nông nghiệp. Tập trung xây dựng một lực lượng khuyến nông mới, người làm khuyến nông cũng chính là nhà khoa học để gắn bó với nông dân từ khâu sản xuất đến chế biến. Xây dựng cơ chế đặt hàng giữa nhà khoa học - doanh nghiệp - hợp tác xã - nông dân.

Ba là, về các kiến nghị liên quan đến đầu tư nghiên cứu khoa học, hạ tầng internet, sàn giao dịch thương mại điện tử dành riêng cho nông dân, tôi đề nghị, các bộ, ngành, cơ quan liên quan nghiên cứu xây dựng cơ chế hợp tác công - tư để phát triển hạ tầng số hiện đại, đáp ứng yêu cầu của người nông dân.

Bốn là, về các kiến nghị liên quan đến vốn, tín dụng, đào tạo KHCN và bảo hiểm nông nghiệp, chính sách thu hút người trẻ làm nông nghiệp, tôi đề nghị các bộ, ngành, cơ quan liên quan nghiên cứu và xây dựng cơ chế, chính sách về bảo hiểm nông nghiệp theo hướng đơn giản, dễ tiếp cận, các bên cùng có lợi để hỗ trợ người nông dân, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu với các hiện tượng mưa lũ cực đoan xuất hiện ngày càng nhiều như hiện nay.

Chú trọng quy hoạch và xây dựng các khu nông nghiệp công nghệ cao để thu hút lao động trẻ; xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích các dự án đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp, tập trung cải cách thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính; đẩy mạnh bình dân học vụ số, đào tạo kỹ năng cơ bản về chuyển đổi số cho người nông dân.

Thủ tướng Phạm Minh Chính kết luận Hội nghị

Năm là, về vấn đề đảm bảo an toàn thực phẩm, cần chú trọng đầu tư nền tảng dữ liệu số về nông nghiệp - môi trường, phục vụ truy xuất nguồn gốc, phát thải carbon và quản trị chuỗi giá trị. Phát triển mạng lưới HTX số, trạm khuyến nông số, vùng nguyên liệu số hóa, gắn thương mại điện tử nông sản với hệ thống truy xuất quốc gia. Tăng cường đầu tư xây dựng các trung tâm, phòng kiểm nghiệm đạt chuẩn.

Sáu là, tiếp tục thúc đẩy liên kết hợp tác, hình hành chuỗi giá trị phát triển bền vững và thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp, nông thôn. Phát triển và nâng cao hiệu quả liên kết giữa các khu vực kinh tế, trong đó có khu vực kinh tế tập thể, HTX, kinh tế tư nhân, doanh nghiệp.

Bảy là, tập trung xây dựng có chiến lược phát triển "nông dân chuyên nghiệp - hợp tác xã trung tâm - nông nghiệp xanh - nông thôn đáng sống". Mục tiêu cao nhất là "xây dựng giai cấp nông dân Việt Nam văn minh, phát triển toàn diện, có ý chí, tự lực, tự cường, khát vọng vươn lên; phát huy vai trò chủ thể của nông dân trong phát triển kinh tế nông nghiệp, kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới" như dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng đã đề ra.

Tám là, tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới; giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Chú trọng chăm lo đời sống của người dân, nhất là những người dân ở vùng sâu, vùng xa, người nghèo, người yếu thế.

Hà An - Ảnh: Phạm Hưng