Thúc đẩy chuyển đổi kép để hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững

Đây là nhận định được Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm chia sẻ tại Hội thảo Phát triển bền vững 2025 với chủ đề “Động lực cho kỷ nguyên bền vững”, do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức ngày 27/11.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm phát biểu tại Hội thảo "Động lực cho kỷ nguyên bền vững” do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức ngày 27/11.

Hội thảo diễn ra ngay sau Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP30) vừa được tổ chức tại Brazil, bàn về thực trạng thế giới đang tiến gần tới ngưỡng nguy hiểm của biến đổi khí hậu.

Trong bối cảnh quốc tế diễn biến phức tạp, các quốc gia đều đang chuyển mình mạnh mẽ trước làn sóng Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư và yêu cầu cấp bách về tăng trưởng xanh, trung hòa carbon, Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm đánh giá: “Đối với Việt Nam, đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để chúng ta thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu”.

Trong những năm qua và đặc biệt là năm 2025, Việt Nam đã chủ động thực hiện những thay đổi chiến lược sâu rộng nhằm thích nghi với thực tiễn và phát triển bền vững. Đảng và Chính phủ đang nỗ lực thúc đẩy mô hình tăng trưởng mới, với trọng tâm là:

Thứ nhất, thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân: Đưa khu vực tư nhân trở thành một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp phát triển và đổi mới sáng tạo;

Thứ hai, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển khoa học - công nghệ: Tăng cường đầu tư vào nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao để nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh tế;

Thứ ba, thúc đẩy những chuyển biến mang tính chiều sâu: Việt Nam đang triển khai chiến lược phát triển dựa trên “bộ tứ trụ cột” - những định hướng trọng yếu mà Đảng và Chính phủ ưu tiên.

Với Bộ Tài chính, năm 2025, đã đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc sau 80 năm thành lập (28/8/1945-28/8/2025). Đây cũng là năm có ý nghĩa lịch sử trong bước đường phát triển của toàn ngành, khi Bộ Tài chính mới đã chính thức ra đời trên cơ sở hợp nhất 4 cơ quan, bộ ngành bao gồm: Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư, sáp nhập Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Thứ trưởng nhấn mạnh: “Thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh chính là một trong những cách để Bộ Tài chính khẳng định vị thế và vai trò của mình như một ‘lực lượng tiên phong trong đổi mới và phát triển kinh tế quốc gia’, chứ không chỉ là ‘trụ cột trong chính sách tài chính’, như lời Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo tại Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Tài chính”.

Quang cảnh Hội thảo "Động lực cho kỷ nguyên bền vững”.

Theo đó, Bộ Tài chính triển khai đồng bộ chương trình chuyển đổi số toàn ngành, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Hệ thống dữ liệu chuyên ngành - gồm thuế, hải quan, kho bạc, chứng khoán, tài sản công, nợ công, vốn nhà nước tại doanh nghiệp, bảo hiểm, đấu thầu, đầu tư công… - được xây dựng, cập nhật và kết nối theo nguyên tắc “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung”, từ đó tích hợp vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài chính.

Song song với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đang là định hướng chiến lược mà Chính phủ Việt Nam kiên định theo đuổi, và thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Vì vậy, Bộ Tài chính đã ban hành và triển khai Danh mục Phân loại xanh - một công cụ chính sách quan trọng nhằm nhận diện, đánh giá và thúc đẩy các dự án đầu tư thân thiện môi trường.

Danh mục này bao gồm 45 loại hình dự án thuộc 7 nhóm ngành kinh tế trọng điểm như năng lượng tái tạo, giao thông xanh, xây dựng bền vững, nông nghiệp tuần hoàn và dịch vụ môi trường. “Đây là bước tiến lớn trong việc thiết lập khung thể chế cho thị trường tài chính xanh, giúp huy động hiệu quả các nguồn lực trong và ngoài nước cho phát triển bền vững”, đại diện Bộ Tài chính nhìn nhận.

Theo thống kê, từ đầu năm đến nay, tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh trong nước tăng hơn 60% so với cùng kỳ, cho thấy niềm tin của nhà đầu tư đối với cam kết phát triển xanh của Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam. Chuyển đổi xanh, theo Thứ trưởng, không chỉ là yêu cầu toàn cầu mà còn là cơ hội để doanh nghiệp tái cấu trúc, nâng hiệu quả sử dụng năng lượng và mở rộng thị trường.

Dù vậy, quá trình chuyển đổi kép vẫn đối mặt nhiều thách thức, từ thể chế, nguồn lực tài chính đến hạ tầng công nghệ và năng lực nhân sự. Đặc biệt, nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa - chiếm 97% tổng số doanh nghiệp - còn gặp nhiều rào cản khi tiếp cận vốn xanh, công nghệ mới hay dữ liệu số.

Để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, Bộ Tài chính đang hoàn thiện khung chính sách tài chính theo hướng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tăng khả năng tiếp cận nguồn lực. Các chính sách ưu đãi thuế, tín dụng ưu tiên, quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo và cơ chế hợp tác công - tư trong hạ tầng số, năng lượng tái tạo đang được nghiên cứu và triển khai.

Bộ cũng tiếp tục phát triển thị trường tài chính xanh, thị trường carbon và các công cụ tài chính bền vững; đặt mục tiêu đến năm 2030 hình thành thị trường carbon trong nước hoạt động hiệu quả và kết nối với khu vực.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh là hai tiến trình song hành, tạo sức mạnh cộng hưởng mạnh mẽ. Chuyển đổi số giúp nâng cao hiệu quả quản trị và tính minh bạch, trong khi chuyển đổi xanh định hướng mô hình phát triển bền vững và có trách nhiệm. Khi kết hợp, hai trụ cột này sẽ góp phần đưa Việt Nam tiến nhanh trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập sâu rộng.

“Tôi tin tưởng rằng, với quyết tâm chính trị cao của Đảng, Nhà nước, cùng nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp và sự đồng hành của người dân, chúng ta sẽ thành công trong quá trình chuyển đổi kép, đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, xanh, số và thịnh vượng”, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm kết luận.

Nhung Bùi - Chí Cường