Thúc đẩy tiến độ cấp nước sạch nông thôn Hà Nội

Với sự vào cuộc của các cấp, ngành, đặc biệt là Sở Xây dựng, tỷ lệ người dân nông thôn của Hà Nội được sử dụng nước sạch tập trung đã đạt khoảng 95%. Thành phố đang dồn lực thực hiện mục tiêu đến hết năm 2025, 100% người dân nông thôn được sử dụng nước sạch, góp phần nâng cao chất lượng sống và phát triển bền vững nông thôn Thủ đô.

Lắp đặt đường ống nước sạch tại xã Liên Hà (huyện Đông Anh). Ảnh: Quang Thái

Vẫn còn “vùng trắng” nước sạch

Chỉ mới vài năm trước, những giếng khoan, bể lọc nước bằng cát, bể chứa nước mưa… vẫn là nguồn cung cấp nước sạch phổ biến ở không ít vùng nông thôn Hà Nội, tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh, ô nhiễm nguồn nước ngầm, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe người dân. Nhờ sự đầu tư bài bản, có trọng tâm, trọng điểm, việc cấp nước cho nông thôn Thủ đô đến nay đã chuyển mình rõ rệt. Nhiều địa phương, như Chương Mỹ, Phúc Thọ, Ứng Hòa… đang thay đổi tích cực khi người dân từng bước từ bỏ thói quen dùng nước giếng khoan, nước mưa..., chuyển sang sử dụng nước máy có chất lượng bảo đảm.

Theo báo cáo của Sở Xây dựng Hà Nội, toàn thành phố có 413 xã, thị trấn thuộc khu vực nông thôn. Năm 2021 (tính từ đầu nhiệm kỳ 2021-2025), toàn thành phố có 247 xã, thị trấn được đầu tư hệ thống cấp nước sạch tập trung, với khoảng 975.097 hộ được tiếp cận và sử dụng (đạt tỷ lệ khoảng 80%).

Đến hết tháng 3-2025, đã có 346 xã, thị trấn được đầu tư hệ thống cấp nước, tăng 99 xã và khoảng 186.000 hộ so với đầu nhiệm kỳ (đạt tỷ lệ 95% người dân nông thôn được sử dụng nguồn nước sạch tập trung). Đây là kết quả của sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng với chính quyền cơ sở và sự đồng hành của doanh nghiệp cấp nước trong việc mở rộng mạng lưới đường ống, nâng công suất các nhà máy, kiểm soát chất lượng nước, nâng cao nhận thức người dân.

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, song vẫn còn khoảng 59.000 hộ dân với hơn 236.000 người, phân bố tại 67 xã, thị trấn khu vực nông thôn Hà Nội, chưa được tiếp cận nước sạch tập trung. Ngay sát trung tâm thành phố, nhiều xã như Hồng Hà, Liên Hồng, Liên Hà (huyện Đan Phượng) vẫn chưa được sử dụng nước sạch từ hệ thống cấp nước tập trung.

Bà Nguyễn Thị Huy (xã Hồng Hà) chia sẻ: “Nhà tôi đang dùng nước giếng khoan để sinh hoạt hằng ngày. Nước bơm lên thường có váng, đi kèm mùi tanh, phải lọc qua bể cát tự chế mới dùng được. Nếu để dùng ăn uống, gia đình lại phải lọc thêm bằng máy lọc mini, dẫu mất thời gian, nhưng vẫn không yên tâm”.

Tình trạng này cũng xảy ra tại các huyện Thường Tín, Mỹ Đức, Ứng Hòa…, nơi địa hình phức tạp, mật độ dân cư thưa, hạ tầng cấp nước còn thiếu, khiến chi phí đầu tư cao, gây khó khăn cho doanh nghiệp tham gia...

Huy động tổng lực, quyết tâm về đích

Trong khi khu vực đô thị đã hoàn thành mục tiêu 100% người dân được cấp nước sạch, vùng nông thôn - nơi chiếm gần một nửa dân số thành phố, nước sạch vẫn còn có "khoảng trống" chưa được lấp đầy. Đồng nghĩa với việc là bài toán "không để người dân vùng ngoại thành tiếp cận các dịch vụ thiết yếu như nước sạch chậm hơn so với đô thị" còn chờ được giải.

Tại các phiên chất vấn HĐND thành phố mới đây, nhiều đại biểu đã lên tiếng về những trở ngại trong đầu tư xây dựng công trình cấp nước nông thôn, nhất là tại các địa bàn giáp ranh giữa khu vực nội và ngoại thành. Trong đó, có một số dự án chậm tiến độ, vướng khó khăn trong giải phóng mặt bằng hoặc chưa thu hút được doanh nghiệp đầu tư...

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Thế Công, thành phố đang triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp để đạt mục tiêu 100% người dân nông thôn được tiếp cận nước sạch vào năm 2025. Trước hết là đẩy mạnh xã hội hóa đầu tư, tạo cơ chế thuận lợi để thu hút doanh nghiệp tham gia, nhất là ở những địa bàn xa, khó tiếp cận. Việc điều chỉnh quy hoạch cấp - thoát nước Thủ đô cũng đang được gấp rút hoàn thiện để phù hợp với định hướng phát triển...

Song song, thành phố chỉ đạo rút ngắn thủ tục hành chính, tạo thuận lợi trong phê duyệt thiết kế, đấu nối, giải phóng mặt bằng. Trong đó, thành phố yêu cầu các sở, ngành liên quan tăng cường phối hợp rà soát nhu cầu sử dụng nước, điều chỉnh sản lượng cung cấp theo thực tế, bảo đảm giá nước hợp lý... Đặc biệt, việc quyết tâm thực hiện hiệu quả Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội về "Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành Nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân giai đoạn 2021-2025" đã tạo động lực mạnh mẽ cho tiến trình cấp nước sạch vùng ven đô.

Việc cấp nước sạch cho nông thôn là cam kết của chính quyền trong nhiệm vụ chăm lo đời sống nhân dân. Nước sạch không đơn thuần là nhu cầu sinh hoạt, mà còn liên quan trực tiếp đến sức khỏe, môi trường và sự phát triển bền vững của cộng đồng. Bảo đảm nước sạch cho nông thôn Hà Nội cũng đồng nghĩa với thu hẹp khoảng cách hạ tầng giữa các vùng miền, hướng tới mục tiêu phát triển toàn diện để tất cả người dân đều được thụ hưởng bình đẳng các dịch vụ thiết yếu.

Nguyễn Mai