Thực hiện Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội giai đoạn 2021-2025: Rút ngắn khoảng cách nông thôn - đô thịBài 2: Những cách làm hay, kinh nghiệm quý

Cơ sở hạ tầng của xã Văn Bình (huyện Thường Tín) được đầu tư nâng cấp khang trang.

Ưu tiên nguồn lực đầu tư

Là xã đã hoàn thành xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu năm 2024, Chủ tịch UBND xã Văn Bình (huyện Thường Tín) Ngô Đình Tiến chia sẻ, để có được kết quả như hôm nay là do xã đã huy động hơn 305 tỷ đồng thực hiện các tiêu chí. Hiện tại, cơ sở hạ tầng của xã được đầu tư nâng cấp khang trang, hiện đại: 100% tuyến giao thông được đầu tư trải nhựa hoặc bê tông; trường học 3 cấp đều đạt chuẩn quốc gia, trong đó có 2 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 2; Trạm Y tế xã được đầu tư xây dựng mới đạt chuẩn quốc gia về y tế...

Cùng với nguồn vốn đầu tư của Nhà nước, xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu có sự chung sức rất lớn từ nhân dân. Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Văn Giáp (xã Văn Bình) Nguyễn Đình Khảm thông tin, thôn có hơn 1.100 hộ sinh sống. Trong năm 2024, người dân đã đóng góp hơn 1,2 tỷ đồng cùng hơn 300 ngày công; phối hợp với đơn vị thi công hoàn thành nhà văn hóa thôn; trùng tu, tôn tạo đền thờ Quan Chí Sỹ, giếng Thượng, giếng Ngọc và hệ thống nhà phục vụ chùa Pháp Vân; tu bổ các nhà văn hóa, khu vui chơi công cộng, đường làng, ngõ xóm…

Còn tại huyện Mỹ Đức, khi bắt đầu xây dựng nông thôn mới với nhiều khó khăn, xuất phát điểm rất thấp, huyện đã nỗ lực bứt phá ấn tượng. Phó Chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức Lê Văn Trang cho biết, giai đoạn 2023-2024, huyện thu được gần 2.000 tỷ đồng từ đấu giá quyền sử dụng đất để đầu tư cho xây dựng hạ tầng nông thôn. Huyện ưu tiên đầu tư các trạm y tế, cơ sở vật chất cho các trường học, xây dựng nhà văn hóa, khu thể thao thôn; tu bổ, tôn tạo các di sản văn hóa trên địa bàn; cải tạo, nâng cấp hệ thống đường huyện, liên xã, giao thông nông thôn...

Thực hiện Chương trình số 04-CTr/TU, Hà Nội đã dành nguồn lực từ ngân sách thành phố để đầu tư có trọng tâm, trọng điểm các công trình thiết yếu về cơ sở hạ tầng cho xây dựng nông thôn mới. Theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội, trong suốt hơn 4 năm thực hiện Chương trình số 04-CTr/TU, nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới luôn được Thành ủy, HĐND, UBND thành phố quan tâm, bố trí kịp thời. “Toàn thành phố đã huy động được hơn 86.800 tỷ đồng, bằng 120% kế hoạch; trong đó, vốn huy động ngoài ngân sách nhà nước là hơn 4.000 tỷ đồng phục vụ xây dựng nông thôn mới. Ngoài ra, ngân sách thành phố còn ủy thác cho Ngân hàng Chính sách xã hội 800 tỷ đồng để hỗ trợ các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân vay vốn phát triển sản xuất, kinh doanh”, Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội Ngọ Văn Ngôn thông tin.

Bên cạnh nguồn lực của thành phố, Ban Chỉ đạo Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy cũng tích cực tuyên truyền, vận động các quận, doanh nghiệp, cá nhân, người dân tự nguyện ủng hộ, đóng góp tiền mặt, công sức, hiện vật xây dựng nông thôn mới. Đến nay, 12 quận của thành phố đã bố trí kinh phí hỗ trợ các huyện xây dựng nông thôn mới với tổng số tiền 1.132 tỷ đồng. Trong đó, quận Tây Hồ bố trí nhiều nhất (340,8 tỷ đồng), quận Long Biên 328,7 tỷ đồng, quận Hoàn Kiếm 131,4 tỷ đồng, quận Hoàng Mai 55 tỷ đồng… Bí thư Quận ủy Tây Hồ Lê Thị Thu Hằng chia sẻ, quận đã hỗ trợ 8 huyện xây dựng nông thôn mới, trong đó chủ yếu tập trung hỗ trợ các xã xây dựng trường học. Đến nay, nhiều trường đã đi vào hoạt động hiệu quả, giúp các xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô nói chung và đời sống người dân nông thôn nói riêng…

Cùng với nguồn lực đầu tư của Nhà nước, việc thực hiện Chương trình số 04-CTr/TU cũng đã nhận được sự chung sức rất lớn từ người dân. Chẳng hạn như Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Tản Lĩnh (huyện Ba Vì) Phùng Anh Tuấn là người luôn gương mẫu trong các phong trào xây dựng quê hương. Những ngày đầu năm 2025, nhận thấy tuyến đường ngõ qua nhà hẹp, góc cua tiềm ẩn tai nạn giao thông, ông Tuấn bàn với gia đình hiến 230m2 đất để mở đường. Toàn bộ tường bao, trụ cổng được gia đình tự tháo dỡ, xây mới hết khoảng 150 triệu đồng. Đến nay, tuyến đường được mở rộng, giao thông thuận lợi, nhân dân rất phấn khởi...

Cả hệ thống chính trị vào cuộc

Những bước đi vững chắc, thành quả đáng khích lệ nêu trên trước hết nhờ sự vào cuộc quyết liệt, đồng lòng, chung sức từ các cấp ủy Đảng, chính quyền, người dân. Đặc biệt, Ban Chỉ đạo Chương trình số 04-CTr/TU luôn chỉ đạo sát sao; việc xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện cũng được thành phố triển khai khẩn trương, bài bản.

Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Mạnh Quyền, một trong những kinh nghiệm quý của Hà Nội, đó là xác định xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển đô thị ngay từ đầu nhiệm kỳ để chỉ đạo triển khai tại các địa phương. Xây dựng nông thôn mới mở hướng, tạo điều kiện thúc đẩy quá trình đô thị hóa, thúc đẩy các huyện phát triển thành quận. Đến nay, đã có nhiều huyện, như: Đông Anh, Thanh Trì, Gia Lâm, Hoài Đức... tiệm cận tiêu chí đô thị.

Là huyện đầu tiên của Hà Nội được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2023, Thanh Trì về đích sớm hơn 2 năm so với kế hoạch. Quá trình triển khai, Thanh Trì có rất nhiều cách làm hay, là kinh nghiệm quý để nhiều địa phương khác tham khảo. Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Trì Nguyễn Văn Hưng chia sẻ, xác định xây dựng nông thôn mới là việc làm thường xuyên, không có điểm dừng. Để hoàn thành mục tiêu huyện nông thôn mới nâng cao, Ban Thường vụ Huyện ủy Thanh Trì đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ huyện đến cơ sở, nhất là sự đồng thuận, chung sức từ nhân dân. Bên cạnh đó, Thanh Trì chủ động, linh hoạt trong phương pháp chỉ đạo; triển khai, phối hợp đồng bộ giữa các phòng, ban, đơn vị và các xã trên địa bàn.

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, huyện chỉ đạo các xã rà soát kết quả xây dựng nông thôn mới, nâng cao chất lượng các tiêu chí. Chính vì vậy, khi áp bộ tiêu chí mới - cao hơn mức sàn Bộ tiêu chí xã, huyện nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 của Trung ương, các xã đều sớm đáp ứng yêu cầu. Xây dựng nông thôn mới ở Thanh Trì có đặc thù, đó là song hành với tiêu chí phát triển huyện thành quận. Trong quá trình triển khai, Thanh Trì chỉ đạo thực hiện đồng bộ với phương châm, quan điểm: Đối với các tiêu chí trùng nhau giữa 2 bộ tiêu chí nông thôn mới nâng cao và tiêu chuẩn phường thì chọn tiêu chí cao hơn để thực hiện, phấn đấu hoàn thành mục tiêu kép.

Trong khi đó, tại huyện Ba Vì, nhờ phát động, triển khai cuộc thi “Xây dựng và giữ gìn thôn, xóm, ngõ sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn” đã tạo đột phá trong xây dựng nông thôn mới. Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Vì Nguyễn Đức Anh thông tin, huyện đã xã hội hóa được hàng trăm tỷ đồng để chỉnh trang diện mạo nông thôn phong quang, sạch đẹp. “Cuộc thi không chỉ thúc đẩy phong trào thi đua giữa các thôn, xã mà còn tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, khơi dậy tinh thần đoàn kết, gắn bó cộng đồng. Những thành quả đạt được đã đóng góp quan trọng vào việc xây dựng Ba Vì xanh, sạch, đẹp, văn minh, an toàn hơn. Cuộc thi này chính là động lực để các thôn, xóm tiếp tục nỗ lực cải thiện chất lượng sống, giữ vững các tiêu chí nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu, đưa Ba Vì trở thành huyện đi đầu trong xây dựng môi trường sống hiện đại, nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống", ông Nguyễn Đức Anh cho hay.

Đặc biệt, trong xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu, mô hình “Thôn thông minh” là một trong những tiêu chí bắt buộc. Đây cũng là tiền đề để đưa các làng quê phát triển theo hướng văn minh, hiện đại. Tại huyện Đan Phượng, Bí thư Huyện ủy Trần Đức Hải cho biết, huyện đã thành lập 16 tổ công nghệ số cộng đồng tại 16 xã, thị trấn; 129 tổ công nghệ cộng đồng thôn, cụm dân cư, tổ dân phố với tổng số 1.015 thành viên… Đến nay, huyện đã xây dựng thành công 101 mô hình “Thôn thông minh” với 101 nhà văn hóa có lắp đặt wifi miễn phí; lắp đặt 2.731 camera an ninh và 1.884 đèn năng lượng mặt trời… Xây dựng “Thôn thông minh” giúp Đan Phượng vừa tăng chất lượng xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần người dân, vừa giúp huyện cán đích các mục tiêu trở thành đô thị trong tương lai...

Như vậy, với nguồn lực đầu tư lớn cùng sự linh hoạt, sáng tạo, cụ thể hóa Chương trình số 04-CTr/TU bằng các đề án, dự án, kế hoạch phù hợp điều kiện thực tiễn địa phương, cùng sự lựa chọn, chỉ đạo thực hiện công việc trọng tâm, trọng điểm, Chương trình đã đạt những thành tựu rõ nét...

(Còn nữa)

Nguyễn Mai