Thuế quan Mỹ bắt đầu thử thách doanh nghiệp Việt

Đơn hàng dệt may vào Mỹ trong quý IV được dự báo sẽ suy giảm

Thuế quan bắt đầu tác động vào kết quả kinh doanh

Ngay sau khi Mỹ công bố mức thuế đối ứng lần đầu 46% vào tháng 4, nhiều đơn vị phân tích đã lập danh sách những doanh nghiệp niêm yết có tỷ trọng xuất khẩu lớn sang thị trường này, gồm: May Sông Hồng (mã MSH), Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex, mã VGT), Đầu tư và Thương mại TNG (mã TNG), Phú Tài (mã PTB), Vĩnh Hoàn (mã VHC), Thực phẩm Sao Ta (mã FMC), Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công (Dệt may Thành Công, mã TCM), Thép Nam Kim (mã NKG)… Kết quả kinh doanh quý III/2025 cho thấy, thuế quan đã bắt đầu tác động lên hoạt động của các doanh nghiệp này.

Trong quý III/2025, Thực phẩm Sao Ta ghi nhận doanh thu gần 2.983 tỷ đồng, tăng 5% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế đạt 112 tỷ đồng, tăng hơn 18%, nhờ doanh số cải thiện 5,02% và việc quyết toán tôm tự nuôi vụ 2/2025 giúp giảm giá vốn.

Lũy kế 9 tháng, Thực phẩm Sao Ta đạt 6.850 tỷ đồng doanh thu, tăng hơn 23% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, doanh nghiệp phát sinh gần 193 tỷ đồng thuế đối ứng - khoản chi phí chưa xuất hiện ở cùng kỳ - cùng gần 98 tỷ đồng thuế chống bán phá giá và 60 tỷ đồng thuế chống trợ cấp.

Những con số trên cho thấy tác động ban đầu của thuế quan đã hiện diện rõ nét, kéo chi phí tăng đáng kể. Nhờ nguồn thu tài chính cải thiện mạnh, Thực phẩm Sao Ta vẫn duy trì kết quả tích cực với lợi nhuận sau thuế 9 tháng đạt 251,2 tỷ đồng, tăng 6,7%.

Tại Vĩnh Hoàn, doanh thu quý III/2025 đạt hơn 3.470 tỷ đồng, tăng 5,8% và lợi nhuận sau thuế 455 tỷ đồng, tăng 34% so với cùng kỳ (lũy kế 9 tháng, lãi sau thuế 1.206 tỷ đồng, tăng 39% so với cùng kỳ). Tuy nhiên, phần lớn mức tăng đến từ thu nhập tài chính nhờ danh mục đầu tư chứng khoán, cùng việc giảm chi phí tài chính do hoàn nhập dự phòng và giảm lỗ tỷ giá.

Về hoạt động cốt lõi, dưới tác động thuế quan, kim ngạch xuất khẩu cá tra sang Mỹ trong quý III/2025 của Vĩnh Hoàn giảm gần 8%, xuống 1.760 tỷ đồng. Trước thời điểm áp thuế (7/8/2025), tháng 7 ghi nhận sản lượng tăng 31% khi doanh nghiệp tăng tốc giao hàng, song sang tháng 8 và tháng 9, xuất khẩu sang Mỹ lần lượt giảm 36% và 27% so với cùng kỳ.

Tương tự, Thép Nam Kim ghi nhận doanh thu quý III/2025 hơn 3.770 tỷ đồng, giảm 27% và lợi nhuận ròng 49,5 tỷ đồng, giảm gần 24%. Nhu cầu suy yếu cùng làn sóng bảo hộ thương mại, đặc biệt từ Mỹ, đang tạo áp lực lớn lên doanh nghiệp thép phụ thuộc xuất khẩu. Trong 9 tháng đầu năm, doanh thu xuất khẩu của Thép Nam Kim giảm hơn 55%, kéo lợi nhuận sau thuế xuống 207 tỷ đồng, giảm hơn một nửa.

Dệt may Thành Công cũng báo kết quả quý III/2025 kém tích cực với doanh thu giảm 18%, xuống 902 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế giảm 21%, còn 64 tỷ đồng. Theo doanh nghiệp này, quý III là mùa thấp điểm của ngành khi nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường chủ lực suy giảm, trong khi nhiều khách hàng đã đẩy đơn hàng sớm sang quý II để tránh thuế. Lũy kế 9 tháng, Công ty đạt 2.786 tỷ đồng doanh thu, giảm 3%, song lãi ròng tăng 4%, đạt 223 tỷ đồng.

Dù vậy, nhiều doanh nghiệp đã tận dụng tốt giai đoạn trước thuế để đẩy mạnh xuất khẩu hoặc cắt giảm chi phí hiệu quả.

Vinatex ghi nhận lợi nhuận quý III/2025 tăng hơn 56%, đạt 359,3 tỷ đồng, nhờ kim ngạch xuất khẩu cải thiện mạnh. Tập đoàn cùng các đơn vị thành viên đã tăng tốc sản xuất, đẩy nhanh tiến độ giao hàng trước thời điểm thuế có hiệu lực, giúp doanh thu thuần tăng 10%, lần đầu vượt mốc 5.000 tỷ đồng/quý - mức cao nhất lịch sử. Lũy kế 9 tháng, Vinatex đạt 943,4 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng 132% so với cùng kỳ.

May Sông Hồng báo lãi sau thuế quý III/2025 cao kỷ lục, gần 201 tỷ đồng, tăng 54% so với cùng kỳ, vượt mức 180 tỷ đồng của quý II, bất chấp doanh thu giảm 6%, xuống 1.646,7 tỷ đồng, nhờ tiết giảm giá vốn. Lũy kế 9 tháng, Công ty đạt gần 4.150 tỷ đồng doanh thu, tăng 8% và 470 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng 74%.

Công ty cổ phần Nam Việt (mã ANV) ghi nhận doanh thu quý III/2025 đạt 2.000 tỷ đồng, tăng 49%; lợi nhuận sau thuế 283 tỷ đồng, tăng gấp 10 lần cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng, doanh nghiệp đạt 4.832,6 tỷ đồng doanh thu và 748 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, lần lượt tăng 36% và tăng gấp 17,6 lần so với cùng kỳ.

Triển vọng quý IV: Thách thức rõ nét, cơ hội phân hóa

Theo Vinatex, trong 9 tháng đầu năm, tác động thuế quan chưa quá lớn nhờ đơn hàng được đẩy mạnh trước thời điểm thuế có hiệu lực. Tuy nhiên, đến nay, mức độ ảnh hưởng đã “ngấm” rõ vào hoạt động doanh nghiệp.

Quý IV/2025 có thể chứng kiến sự suy giảm rõ rệt hơn về đơn hàng dệt may vào Mỹ do chính sách thuế cộng hưởng với lượng đơn đặt trước lớn trong nửa đầu năm.

Vinatex cho biết, khác với giai đoạn cao điểm mọi năm khi nhiều đơn vị đã chốt đơn đến hết năm, thậm chí sang quý I năm sau, năm nay đơn hàng chủ yếu ký theo tháng, thậm chí có doanh nghiệp chưa đủ đơn hàng sản xuất cho tháng 11/2025.

Dệt may Thành Công tỏ ra lạc quan hơn khi cho hay, doanh nghiệp hiện đã nhận khoảng 76% kế hoạch doanh thu đơn hàng quý IV, trong khi quý cuối năm là cao điểm tiêu thụ cho mùa lễ hội và dịp tết. Việc Mỹ áp dụng thuế đối ứng với hầu hết các nước xuất khẩu lớn có thể giúp thị trường sớm ổn định lại kế hoạch nhập khẩu.

Với mức thuế đối ứng 20% áp lên hàng hóa Việt Nam, trong đó có dệt may, mức thuế này được xem là cạnh tranh hơn so với Trung Quốc hay Ấn Độ. Bên cạnh đó, Dệt may Thành Công và nhiều doanh nghiệp dệt may khác đang tăng tốc đa dạng hóa thị trường sang EU, CPTPP, RCEP để tận dụng ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do.

“Hy vọng, quý IV/2025, ngành dệt may Việt Nam nói chung và Dệt may Thành Công nói riêng sẽ có nhiều lợi thế hơn và đơn hàng sẽ tích cực trở lại”, Dệt may Thành Công kỳ vọng.

Với ngành thủy sản, thách thức có thể lớn hơn khi đơn hàng Mỹ chậm lại, thuế và chi phí tuân thủ tăng, trong khi cạnh tranh từ các nguồn cung thay thế ngày càng mạnh.

Công ty Chứng khoán Shinhan nhận định, kết quả kinh doanh của Thực phẩm Sao Ta có thể chững lại sau ngày 15/10, khi Bộ Thương mại Mỹ dự kiến công bố phán quyết cuối cùng về thuế chống bán phá giá vào ngày 9/12. Ở lần rà soát thứ 19, thuế chống bán phá giá sơ bộ là 35,29%. Nếu giữ nguyên, doanh nghiệp sẽ không được hoàn 42 tỷ đồng và có thể phải nộp thêm 300 tỷ đồng, tác động tiêu cực đến lợi nhuận. Dù vậy, nhờ chiến lược đa dạng hóa thị trường trong 5 năm qua tại Canada, Úc, Hàn Quốc, Nhật Bản…, Thực phẩm Sao Ta đã giảm đáng kể mức độ phụ thuộc vào Mỹ.

Trong khi đó, Công ty Chứng khoán Bảo Việt cho rằng, Vĩnh Hoàn sẽ đối mặt cạnh tranh gay gắt hơn khi cá rô phi - mặt hàng có giá thấp và phổ biến tại Mỹ - đang gia tăng thị phần. Ngoài ra, việc nhiều doanh nghiệp được hưởng mức thuế chống bán phá giá thấp hoặc miễn thuế đang mở ra cơ hội xuất khẩu, nhưng cũng khiến cuộc đua tại thị trường này ngày một quyết liệt hơn.

Kiều Trang