'Thượng Hải làm trung tâm thương mại mấy trăm triệu USD chỉ mất 68 ngày, sao người ta làm được'?

Cần phải có cơ chế giám sát đặc biệt

Sáng 7/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 119/2020 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.

Chủ trương thí điểm thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng là vấn đề được các đại biểu đặc biệt quan tâm.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận) cho rằng, pháp luật hiện hành của Việt Nam chưa có quy định về việc thành lập, hoạt động đối với khu thương mại tự do. Trong khi đó, đây là mô hình kinh tế đã khá phổ biến, được nhiều quốc gia áp dụng thí điểm.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận). Ảnh: QH

Bày tỏ quan điểm “ủng hộ rất cao” việc tạo cơ chế áp dụng thí điểm tại Đà Nẵng, tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Hữu Thông lưu ý đến sự khác biệt về thể chế, đặc điểm địa - chính trị và nhu cầu phát triển thương mại của từng quốc gia.

“Đây cũng là mô hình đầu tiên chưa có tiền lệ ở nước ta từ trước đến nay. Do đó, tôi kiến nghị trong quá trình triển khai thực hiện chính sách, cần phải có cơ chế giám sát để vừa làm vừa kịp thời đánh giá, rút kinh nghiệm. Đặc biệt là có thể định lượng được các tác động của chính sách này, nhằm đảm bảo tính khách quan, bao quát từ thực tiễn triển khai thực hiện”, đại biểu Quốc hội đoàn Bình Thuận nêu quan điểm.

Cùng mối quan tâm, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TPHCM) cho rằng, Đà Nẵng sẽ còn phát triển nhiều hơn nữa nếu trao cho họ cơ chế, mà trước mắt là tập trung nguồn lực xây dựng thí điểm khu thương mại tự do, phát triển Đà Nẵng thành trung tâm đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp…

Tuy nhiên, đại biểu TPHCM cũng lưu ý, Đà Nẵng nên chọn thứ tự ưu tiên, để có bước đi vững chắc. Khu thương mại tự do là một mô hình rất thành công trên thế giới, đặc biệt ở những nước có ưu thế về cảng biển, như Singapore có 9 khu, Trung Quốc có 21 khu thương mại tự do.

“Việt Nam có bờ biển dài, đẹp với 3.260 km. Chúng ta đã quy hoạch có hơn 34 cảng biển quốc tế, đây là điểm rất thuận lợi”, ông Trần Hoàng Ngân bày tỏ. Nhưng theo đại biểu Quốc hội đoàn TPHCM, để thành công mô hình này, điều quan trọng nhất là hạ tầng, có tính nối được giữa bên trong và bên ngoài khu thương mại tự do.

Trong khi đó, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn QuảngTrị) cho rằng, để thực hiện được các cơ chế, chính sách đặc thù, không thể thiếu những chính sách nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Do vậy, ông đề nghị dự thảo nên bổ sung thêm cơ chế, chính sách xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; cơ chế, chính sách thu hút và chính sách trọng dụng nhân tài; các cơ chế, chính sách phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: QH

Phân cấp triệt để, không nửa vời

Tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng viện dẫn, khu thương mại tự do của Thượng Hải đã thực hiện được 12 năm, nhưng có thành công rất lớn, quy mô ngày càng mở rộng hơn, không cầu toàn, chờ đợi.

Vì vậy, ông Nguyễn Chí Dũng cho rằng, khu thương mại tự do ở Đà Nẵng phải cạnh tranh rất quyết liệt để tạo môi trường thu hút đầu tư và thuận lợi cho thương mại.

Ngoài các chính sách ưu đãi về thuế, đất đai, theo bộ trưởng, có hai chính sách rất quan trọng đó là thủ tục hành chính.

“Ở Thượng Hải, nhờ chính sách vượt trội về cải cách thủ tục, nhà máy ô tô Tesla giá trị 2-3 tỷ USD từ khi khởi công và đưa vào khai thác sử dụng chỉ trong 11 tháng. Làm trung tâm thương mại mấy trăm triệu USD cũng chỉ mất 68 ngày, tại sao người ta làm được”, Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng đặt vấn đề.

Bộ trưởng lý giải, lần này, Đà Nẵng đưa cơ chế đột phá đó là chính sách một cửa, tại chỗ và phân cấp triệt để, không nửa vời, không phải cái này vẫn đưa về bộ này, cái kia vẫn đưa về bộ kia.

Bên cạnh đó, khu thương mại tự do sẽ thử nghiệm chính sách mới là cho phép thành lập văn phòng đại diện mà không cần dự án.

“Thế giới hiện nay có khái niệm kinh tế văn phòng. Từ đây họ tìm ra các cơ hội đầu tư, đóng góp nhiều cho nền kinh tế. Không hạn hẹp gì mà yêu cầu cứ phải có dự án mới được mở văn phòng”, Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng nói.

Luân Dũng