Tiếng nói cơ sởTăng cường phân cấp, tạo chủ động cho cấp xã

Tại buổi giám sát của HĐND tỉnh về thực hiện Chương trình mới đây, nhiều địa phương đã kiến nghị cần đẩy mạnh phân cấp, trao quyền tự chủ thực sự cho cấp xã để biến mục tiêu giảm nghèo thành hiện thực bền vững.

Bảo đảm chính sách đến đúng mục tiêu, đối tượng

Khảo sát thực tế và làm việc với lãnh đạo các xã Quỳ Hợp, Châu Lộc, Châu Hồng, Tam Hợp, Mường Ham, Mường Chọng, Minh Hợp, Đoàn giám sát HĐND tỉnh Nghệ An ghi nhận, với sự vào cuộc quyết liệt, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, công tác giảm nghèo đã có những bước tiến quan trọng. Ngay cả trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương cũng thể hiện sự chủ động cao khi nhanh chóng thành lập Ban Chỉ đạo chương trình. Đây là bước đi nền tảng, giúp tập trung nguồn lực, hoạch định kế hoạch chi tiết và điều phối các hoạt động một cách bài bản, bảo đảm các chủ trương, chính sách của Nhà nước đến đúng đối tượng, đúng mục tiêu.

Trước khi làm việc với lãnh đạo các địa phương, Đoàn giám sát đã khảo sát thực tế mô hình sản xuất của người dân. Ảnh: Nguyễn Vân

Thành quả của những nỗ được minh chứng rõ nét qua sự kéo giảm của tỷ lệ hộ nghèo. Đơn cử, như xã Châu Lộc, một địa bàn vốn có tỷ lệ hộ nghèo rất cao, đã giảm từ 32,07% vào năm 2021 xuống chỉ còn 19,55% vào năm 2024. Tương tự, xã Quỳ Hợp đã giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 8,5% xuống còn 5,2%, trong khi các xã vùng cao khác như Mường Ham và Mường Chọng cũng đạt được những kết quả tương đối khả quan.

Đáng ghi nhận hơn cả là sự thay đổi còn hiện hữu trong diện mạo của mỗi thôn, bản. Cuộc sống của người dân đã có sự cải thiện rõ nét khi họ có cơ hội tiếp cận tốt hơn với các dịch vụ xã hội cơ bản. Những con đường đất lầy lội trước đây đã được thay thế bằng hệ thống đường bê tông kiên cố, kết nối các bản làng xa xôi với trung tâm. Trẻ em được học tập trong những ngôi trường khang trang hơn, và người dân có thể tiếp cận dịch vụ y tế thuận lợi, góp phần nâng cao chất lượng sống một cách toàn diện.

Cần tin tưởng, trao quyền nhiều hơn cho địa phương

Tại cuộc giám sát, cùng với ghi nhận những kết quả đạt được, các đại biểu cũng thẳng thắn nhìn nhận còn những vấn đề cần khắc phục, tháo gỡ trong công tác giảm nghèo trên địa bàn; nhất là yếu tố bền vững khi nguy cơ tái nghèo vẫn luôn tiềm ẩn tại các địa phương. Chỉ cần một thành viên trong gia đình mắc bệnh hiểm nghèo, một trận thiên tai quét qua, hay mất đi nguồn thu nhập chính là nhiều hộ gia đình có thể ngay lập tức rơi trở lại cảnh đói nghèo. Con số hàng chục hộ tái nghèo mỗi năm tại các xã Tam Hợp, Châu Lộc, Minh Hợp… là sự cảnh báo về thành quả giảm nghèo còn rất mong manh.

Toàn cảnh cuộc giám sát. Ảnh: Nguyễn Vân

Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này là vẫn còn khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn. Nhiều mô hình, dự án được áp dụng một cách "rập khuôn" từ cấp trên xuống đã không phát huy hiệu quả. Câu chuyện về dự án cấp bò cái Lai Sind là một ví dụ điển hình. Lãnh đạo các xã Mường Chọng, Châu Lộc đều chỉ ra rằng, giống bò này không phù hợp với điều kiện địa hình dốc, thiếu bãi chăn thả của miền núi. Hơn nữa, việc cấp phát với số lượng nhỏ lẻ (1 con/hộ) khiến việc chăm sóc, phối giống gặp nhiều khó khăn; con giống còi cọc, không phát triển, buộc người dân phải bán đi thay vì nhân đàn để tạo sinh kế lâu dài.

Từ những vướng mắc đó, các địa phương kiến nghị, cấp có thẩm quyền cần tin tưởng, trao quyền nhiều hơn cho địa phương. Bởi, không ai hiểu rõ điều kiện thổ nhưỡng, tập quán sản xuất và nguyện vọng của người dân bằng chính đội ngũ lãnh đạo, cán bộ cơ sở. Việc trao quyền tự chủ sẽ giúp địa phương linh hoạt lựa chọn các mô hình phát triển kinh tế phù hợp nhất. Cùng với đó, việc phân định rõ chức năng cho một đầu mối và tích hợp các chương trình mục tiêu sẽ giúp bộ máy hoạt động hiệu quả, tránh chồng chéo, lãng phí nguồn lực.

Phát biểu kết luận buổi giám sát, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nghệ An Nguyễn Như Khôi ghi nhận sự nỗ lực của các địa phương và tiếp thu những kiến nghị xác đáng. Đồng thời, mong muốn thời gian tới các xã tiếp tục phát huy vai trò lãnh đạo, nêu cao trách nhiệm người đứng đầu, bám sát định hướng phát triển chung để đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, đảm bảo mỗi đồng vốn của Nhà nước được sử dụng hiệu quả, mang lại lợi ích thực chất và một cuộc sống tốt đẹp, bền vững hơn cho nhân dân.

Yên Bình