Tiếp tục miễn thuế sử dụng đất tạo động lực cho phát triển nông nghiệp bền vững

Phát triển nông nghiệp công nghệ cao là xu hướng tất yếu

Thúc đẩy nông nghiệp hiện đại và an ninh lương thực

Chính phủ khẳng định rằng việc kéo dài chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp (SDĐNN) đến năm 2030 là cần thiết để thể chế hóa các chủ trương của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là Nghị quyết số 18-NQ/TW, Nghị quyết số 19-NQ/TW, Kết luận số 54-KL/TW, và Kết luận số 81-KL/TW, nhấn mạnh vai trò chiến lược của nông nghiệp, nông dân, và nông thôn trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cũng như đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.

Chính phủ nhấn mạnh rằng chính sách này phù hợp với Hiến pháp năm 2013, quy định đất đai là tài sản công do Nhà nước quản lý, và Quốc hội có quyền quyết định các chính sách thuế.

Chính phủ cho biết, việc miễn thuế sẽ khuyến khích tổ chức, hộ gia đình và cá nhân đầu tư vào nông nghiệp, thúc đẩy kinh tế trang trại, xây dựng cánh đồng lớn, và chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp theo hướng hiện đại hóa, ứng dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

Hơn nữa, Chính phủ đánh giá rằng qua hơn 30 năm thực thi Luật Thuế SDĐNN năm 1993, chính sách miễn, giảm thuế đã mang lại tác động tích cực. Tổng số thuế miễn, giảm trung bình đạt 3.268,5 tỷ đồng mỗi năm từ 2001 đến 2010, 6.308,3 tỷ đồng mỗi năm từ 2011 đến 2016, 7.438,5 tỷ đồng mỗi năm từ 2017 đến 2020, và 7.500 tỷ đồng mỗi năm từ 2021 đến 2023.

Chính phủ khẳng định rằng chính sách này đã hỗ trợ trực tiếp người nông dân, khuyến khích đầu tư, cải thiện đời sống nông thôn, và nâng cao sức cạnh tranh của nông sản trên thị trường quốc tế, với kim ngạch xuất khẩu nông sản tăng từ 4,7 tỷ USD năm 2001 lên 53,22 tỷ USD vào năm 2023. Chính phủ nhấn mạnh rằng việc miễn thuế phù hợp với thông lệ quốc tế, như tại Ireland, Anh, và một số nước OECD, đồng thời không vi phạm các cam kết trong WTO, CPTPP, và EVFTA.

Chính phủ đề xuất kéo dài chính sách miễn thuế SDĐNN theo Nghị quyết số 55/2010/QH12, Nghị quyết số 28/2016/QH14, và Nghị quyết số 107/2020/QH14 đến hết ngày 31/12/2030, áp dụng cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sử dụng đất để sản xuất nông nghiệp, trừ đất do tổ chức quản lý nhưng giao cho cá nhân, tổ chức khác sản xuất theo hợp đồng. Chính phủ cho biết, chính sách này không làm giảm thu ngân sách do đã được áp dụng từ năm 2001, đồng thời tạo nguồn lực tài chính trực tiếp cho nông dân, thúc đẩy sản xuất quy mô lớn, đảm bảo an ninh lương thực với mục tiêu giữ ổn định 3,5 triệu ha đất lúa đến năm 2030. Chính phủ nhấn mạnh rằng chính sách này góp phần khuyến khích tích tụ đất đai, phát triển kinh tế trang trại, và nâng cao giá trị gia tăng nông sản, đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế.

Để đảm bảo thực thi hiệu quả, Chính phủ cam kết ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết, tổ chức tuyên truyền, phổ biến nghị quyết, và bố trí nguồn lực từ ngân sách trung ương, địa phương, cùng các nguồn kinh phí hợp pháp khác. Chính phủ cũng cho biết sẽ kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện nghị quyết, đảm bảo minh bạch và hiệu quả trong quản lý chính sách thuế.

Chính phủ khẳng định, chính sách miễn thuế SDĐNN không chỉ hỗ trợ nông dân mà còn thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, và góp phần xây dựng nông thôn mới. Chính phủ nhấn mạnh rằng việc kéo dài chính sách này phù hợp với các cam kết quốc tế, như Hiệp định Nông nghiệp của WTO, đáp ứng tiêu chí “hộp xanh lá cây”, và không trái với CPTPP hay EVFTA. Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét, thông qua nghị quyết tại Kỳ họp thứ 9 để tiếp tục tạo động lực cho phát triển nông nghiệp bền vững.

Tiếp tục yêu cầu cải tiến chính sách

Ủy ban Kinh tế và Tài chính (UBKTTC) cho biết, đa số ý kiến trong ủy ban thống nhất về sự cần thiết kéo dài chính sách miễn thuế SDĐNN đến năm 2030, vì chính sách này thể hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước trong hỗ trợ nông nghiệp, nông dân, nông thôn, đặc biệt trong bối cảnh sản xuất, kinh doanh còn nhiều khó khăn. UBKTTC đánh giá rằng chính sách miễn thuế đã khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp, với sự tham gia ngày càng nhiều của các doanh nghiệp và tập đoàn lớn, áp dụng khoa học công nghệ và nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp. UBKTTC nhấn mạnh rằng, chính sách này không gặp vướng mắc trong thực thi, phù hợp với thực tiễn, và góp phần nâng cao sức cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, UBKTTC cho rằng, việc kéo dài chính sách miễn thuế đại trà chưa đáp ứng đầy đủ các chủ trương của Đảng, như Kết luận số 36-KL/TW và Nghị quyết số 18-NQ/TW, yêu cầu xây dựng chính sách thuế SDĐNN phù hợp với trình độ phát triển, khắc phục tình trạng đất bỏ hoang, sử dụng sai mục đích, và thúc đẩy tích tụ đất đai. UBKTTC đề nghị Chính phủ rà soát, đánh giá thực trạng sử dụng đất nông nghiệp để thiết kế chính sách miễn, giảm thuế như một công cụ khuyến khích sử dụng đất đúng mục đích, hiệu quả. UBKTTC kiến nghị loại trừ miễn thuế đối với đất bỏ hoang từ 2 năm trở lên, đất sử dụng sai mục đích, hoặc không có giấy tờ hợp lệ, nhằm thực hiện Chỉ thị số 27-CT/TW về tiết kiệm, chống lãng phí.

Hơn nữa, UBKTTC bày tỏ quan ngại rằng việc tiếp tục ban hành nghị quyết thay vì sửa đổi Luật Thuế SDĐNN năm 1993 là chưa phù hợp, vì luật này có nhiều quy định lạc hậu, như tính thuế bằng kg thóc, không còn phù hợp với thực tế sản xuất nông nghiệp. UBKTTC đề nghị Chính phủ đẩy nhanh nghiên cứu, tổng kết thi hành luật, và trình sửa đổi luật tại Kỳ họp thứ 10 để đảm bảo tính bền vững và đồng bộ của hệ thống pháp luật. UBKTTC nhấn mạnh rằng cần đánh giá định kỳ hiệu quả chính sách miễn thuế từ các góc độ kinh tế, đời sống nông dân, và hiệu quả sử dụng đất, để đề xuất các chính sách mới phù hợp hơn với bối cảnh hiện nay.

Về hình thức ban hành, UBKTTC cho biết, một số ý kiến cho rằng việc ban hành nghị quyết ngoài phạm vi Luật Thuế SDĐNN, như thực hiện từ 2011 đến 2025, là chưa phù hợp với yêu cầu ổn định pháp lý lâu dài. UBKTTC đề nghị xem xét luật hóa chính sách miễn thuế để tăng tính minh bạch và đồng bộ. Về hồ sơ dự án, UBKTTC xác nhận rằng Tờ trình và tài liệu kèm theo cơ bản đầy đủ theo khoản 1 Điều 64 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đủ điều kiện để Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 9.

Trần Hương