Tiêu thụ nhiều đồ uống có đường, nguy cơ tử vong sớm

Đây là thông tin được đưa ra tại hội thảo về tác hại của đồ uống có đường đối với sức khỏe và vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt trong kiểm soát tiêu dùng do Bộ Y tế, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam và Tổ chức Nhịp cầu sức khỏe tổ chức vào chiều 28/4.

Theo nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ thừa cân, béo phì của trẻ em Việt Năm tăng gấp đôi sau 10 năm, từ 8,5% năm 2010 lên 19,6% năm 2020 và trở thành vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Tỷ lệ thừa cân béo phì tăng rất nhanh ở khu vực đô thị và các thành phố lớn.

Ở người trưởng thành, tỷ lệ thừa cân béo phì tăng 30% trong 6 năm, từ 15,6% năm 2015 lên 19,6% năm 2020.

Theo bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), cứ tiêu thụ thêm 100ml đồ uống có đường mỗi ngày sẽ tăng chỉ số khối cơ thể và tăng nguy cơ thừa cân, béo phì lên 1,2 lần ở trẻ độ tuổi lên 6.

Các đại biểu tham gia thảo luận tại hội thảo.

Không chỉ ở trẻ em, việc tiêu thụ thường xuyên đồ uống có đường là một trong những nguyên nhân gây ra thừa cân, béo phì và các rối loạn chuyển hóa cả ở người trưởng thành, làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2, tăng huyết áp cũng như các biến chứng về bệnh tim mạch, đột quỵ, tử vong và các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa, bệnh răng miệng...

Tại Hội thảo, TS Angela Pratt – Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, tác hại và nguy cơ của đồ uống có đường đến sức khỏe cộng đồng, có nguy cơ gây ra các bệnh không lây là nguyên nhân dẫn đến tử vong lớn nhất ở Việt Nam, cũng như đặc biệt nguy hại cho trẻ em.

"WHO khuyến cáo mỗi ngày 1 người tiêu dùng không tiêu thụ quá 50 mg đường từ tất cả các nguồn thức ăn và đồ uống. Nếu tiêu dùng ít hơn cũng tốt, không ảnh hưởng đến sức khỏe", TS Angela Pratt nhấn mạnh, đồng thời cảnh báo, ở Việt Nam, người tiêu dùng tiêu thụ đồ uống có đường cao và có xu hướng gia tăng.

TS Angela Pratt – Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam phát biểu tại hội thảo.

Từ năm 2009-2023, người dân Việt Nam tiêu thụ đồ uống có đường tăng gấp 4 lần. Trung bình 1 người dân Việt Nam tiêu thụ 70 lít đồ uống có đường/năm, tương đương 1,3 lít trong 1 tuần.

Vì vậy, WHO khuyến cáo cần giảm lượng đường tiêu thụ tự do mỗi ngày ở cả người lớn và trẻ em xuống dưới 10% tổng năng lượng nạp vào, giảm xuống còn 5%, tương đương 25 g, khoảng 5-6 muỗng cà phê để có lợi hơn cho sức khỏe.

Cùng với các khuyến cáo, để giảm lượng tiêu thụ đồ uống có đường, các chuyên gia đều cho rằng, cần có giải pháp lâu dài. Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho hay, WHO khuyến nghị đánh thuế đồ uống có đường là giải pháp đôi bên cùng có lợi - một chiến thắng cho sức khỏe, giúp giảm chi phí y tế, và là một chiến thắng cho ngân sách của chính phủ. Trên toàn thế giới, khoảng 110 chính phủ đánh thuế đồ uống có đường.

Người tiêu dùng Việt Nam tiêu thụ đồ uống có đường cao và có xu hướng gia tăng.

Theo bà Đinh Thị Thu Thủy, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường là biện pháp quan trọng trong các giải pháp can thiệp được WHO khuyến nghị nhằm giảm tiêu thụ và tác hại đối với sức khỏe cộng đồng, bởi nó mang lại 3 hiệu quả, bao gồm: Cải thiện sức khỏe cộng đồng; tăng thu cho ngân sách nhà nước; giảm chi phí chăm sóc sức khỏe với các bệnh có liên quan, giảm tổn thất về năng suất lao động trong tương lai.

Hiện Dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi đã đưa nước giải khát có đường theo tiêu chuẩn Việt Nam vào danh mục chịu thuế, dự kiến khoảng 10%. Bộ Tài chính cũng đã trình lộ trình giãn thời gian áp dụng 8% năm 2027 và 10% từ năm 2028.

WHO, Bộ Y tế cũng đề xuất mức thuế cần đạt 40% mới đảm bảo hạn chế tiêu dùng bảo vệ sức khỏe và cần có lộ trình tăng thuế phù hợp tránh gây sốc với doanh nghiệp. Bộ Y tế thống nhất phương án mức thuế áp dụng 8% năm 2027 và 10% năm 2028. Tuy nhiên, cần xem xét lộ trình mở rộng phạm vi, đối tượng áp thuế và tăng thuế suất theo khuyến cáo của WHO.

Đại diện Bộ Y tế và WHO cùng các chuyên gia đều nhấn mạnh đến việc tăng cường truyền thông để cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ hiểu rõ hơn về tác hại của việc sử dụng quá nhiều đồ uống có đường đối với sức khỏe, nhằm giảm dần và hạn chế sử dụng. Nhiều quốc gia áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt có đường đã làm thay đổi hành vi sử dụng của người tiêu dùng, giúp người tiêu dùng chọn đồ uống lành mạnh hơn, đồng thời cũng giúp doanh nghiệp điều chỉnh sản phẩm sang hướng có lợi cho người tiêu dùng hơn.

Trần Hằng