Tự chữa bệnh online lợi bất cập hại

Trong thời đại công nghệ bùng nổ, mạng Internet dường như trở thành “bác sĩ đầu tiên” mà nhiều người tìm đến khi cảm thấy cơ thể có dấu hiệu bất thường. Việc tự tìm kiếm thông tin, tự chẩn đoán và tự điều trị dựa trên các bài viết, video, diễn đàn hay mạng xã hội đã trở nên quá quen thuộc – đặc biệt với người trẻ và cư dân thành thị. Tuy nhiên, đằng sau tiện ích dễ thấy là vô vàn nguy cơ tiềm ẩn, cho thấy rằng tự chữa bệnh online có thể là con dao hai lưỡi, lợi bất cập hại nếu thiếu kiến thức và sự cẩn trọng.

Hình minh họa - Nguồn Internet

Khi Internet trở thành “bác sĩ tại gia”

Internet đã mở ra kho tàng tri thức khổng lồ, giúp mọi người có thể tra cứu hầu như mọi thứ chỉ trong vài giây. Trong lĩnh vực y tế, điều này giúp người dùng có cơ hội tiếp cận nhiều thông tin về các triệu chứng, nguyên nhân, phương pháp điều trị, phòng bệnh, và cả chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp. Khi cảm thấy đau đầu, mệt mỏi, sốt nhẹ hay rối loạn tiêu hóa, chỉ cần lên Google gõ vài từ khóa, hàng trăm kết quả hiện ra ngay lập tức, kèm theo hàng loạt lời khuyên, “kinh nghiệm dân gian” và thậm chí là hướng dẫn dùng thuốc.

Ngoài ra, một số nền tảng y tế số hiện nay còn cung cấp dịch vụ tư vấn trực tuyến với bác sĩ, hỗ trợ người bệnh sơ bộ đánh giá tình trạng sức khỏe, từ đó quyết định có cần đến khám trực tiếp hay không. Những tiến bộ này đã góp phần cải thiện chất lượng sống của cộng đồng và giảm tải cho hệ thống y tế.

Khi chẩn đoán sai đồng nghĩa với hiểm họa

Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất nằm ở chỗ: Không phải ai cũng đủ khả năng để hiểu đúng và sử dụng đúng những thông tin y tế tìm được trên mạng. Các triệu chứng phổ biến như đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, buồn nôn… có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh khác nhau, từ nhẹ đến cực kỳ nghiêm trọng.

Nhưng vì thiếu chuyên môn, nhiều người thường chọn phương pháp “đoán bệnh” dựa trên những gì họ đọc được, hoặc dựa vào kinh nghiệm của người khác mà áp dụng cho chính mình.

Hệ quả là nhiều trường hợp tự điều trị sai dẫn đến biến chứng nặng hơn, tốn thời gian và tiền bạc, thậm chí đe dọa tính mạng.

Đáng lo ngại hơn là sự lan truyền của tin giả, thông tin không được kiểm chứng, và cả những lời quảng cáo sai sự thật từ các cá nhân, tổ chức kinh doanh sản phẩm “trị bệnh thần kỳ”. Không ít người bị đánh lừa bởi các “bác sĩ mạng” không có chuyên môn, hoặc các bài viết có vẻ “có tâm”, “có tâm lý” nhưng thực chất là tiếp thị trá hình cho các loại thực phẩm chức năng, thuốc không rõ nguồn gốc.

Người bệnh không phải là bác sĩ của chính mình

Không phải ai cũng có kiến thức y khoa để phân biệt đúng, sai giữa vô vàn thông tin nhiễu loạn. Khi thiếu khả năng sàng lọc và phân tích thông tin, người dùng rất dễ rơi vào “bẫy tâm lý”: Tự trấn an mình rằng bệnh không nghiêm trọng, hoặc ngược lại, sinh lo âu thái quá vì tự chẩn đoán qua mạng.

Bên cạnh đó, xu hướng trì hoãn đến bác sĩ vì cho rằng mình đã hiểu rõ bệnh và có thể tự xử lý cũng khiến nhiều ca bệnh bị phát hiện muộn, điều trị khó khăn hơn. Việc sử dụng thuốc không theo đơn, đặc biệt là thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau mạnh có thể gây ra kháng thuốc, tổn hại gan, thận, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe lâu dài.

Tự chữa bệnh online không phải là một hành động hoàn toàn sai trái. Khi được áp dụng đúng cách, đúng người, đúng thời điểm và có sự định hướng y tế rõ ràng, nó vẫn có thể mang lại lợi ích. Tuy nhiên, trong phần lớn trường hợp, nó giống như “con dao hai lưỡi”: Dễ cắt đứt sự chủ quan, nhưng cũng có thể làm tổn thương nếu cầm sai cách.

Điều quan trọng nhất là người dân cần trang bị cho mình kiến thức đúng đắn và thái độ nghiêm túc trong chăm sóc sức khỏe, thay vì đánh cược mạng sống vào những thông tin không rõ nguồn gốc từ thế giới ảo.

Trương Hiền