Tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp cảng biển, vận tải biển

Trước diễn biến giá vận chuyển hàng hóa container bằng đường biển đi các nước châu Âu và Mỹ đang có xu hướng tăng mạnh do tình hình tắc nghẽn cảng biển tại một số cảng tại châu Á, từ ngày 12 đến 15/6/2024, Cục Hàng hải Việt Nam đã tổ chức các buổi làm việc trực tiếp với các doanh nghiệp cảng biển container, các hãng tàu, đại lý tại khu vực phía Bắc và khu vực phía Nam.

Thông qua các buổi làm việc, Cục Hàng hải Việt Nam thực hiện việc kiểm tra, giám sát giá dịch vụ tại cảng biển, giá vận tải hàng hóa container bằng đường biển, phụ thu ngoài giá dịch vụ tại cảng; đánh giá tình hình vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu, thị trường container rỗng tại Việt Nam.

Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, bảo đảm mọi điều kiện thuận lợi nhất cho cảng biển, hãng tàu hoạt động để đáp ứng được 100% sản lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam được vận tải thông suốt.

Khảo sát tại bãi container thuộc Hãng tàu SITC (Đình Vũ, Hải Phòng).

Theo thống kê về chỉ số giá vận chuyển container của trang Drewry (Trung tâm nghiên cứu hàng hải độc lập cung cấp thông tin về thị trường hàng hải), giá dịch vụ vận tải container từ Châu Á đi Châu Âu, Châu Mỹ bắt đầu tăng cao từ đầu năm 2024, đạt đỉnh vào cuối tháng 1/2024.

Sang tháng 2/2024, giá cước đã dần đều và đạt mức giá thấp nhất vào ngày 25/4/2024, tại thời điểm đó mức giá đã giảm 32% so với tháng 1/2024. Đến tháng 5/2024, mức giá lại tiếp tục tăng nhanh trở lại, hiện tại mức giá cao hơn 17% so với thời điểm tại tháng 1/2024, và bằng 45% so với mức giá đỉnh điểm tại thời kỳ đại dịch (tháng 9/2021).

Giá cước vận tải biển container được điều tiết theo thị trường quốc tế, biến động theo cung cầu thị trường, Việt Nam là một mắt xích trong chuỗi cung ứng hàng hóa trên toàn cầu, do vậy giá cước vận tải của Việt Nam cũng bị điều chỉnh theo giá chung của thị trường thế giới.

Về sản lượng hàng hóa container xuất nhập khẩu thông qua cảng biển Việt Nam trong 05 tháng đầu năm 2024 đạt 7,56 triệu TEU, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2023, đây là tốc độ tăng trưởng cao nhất trong 05 năm gần đây (cao gấp 3 lần tốc độ tăng trưởng trung bình trong 05 năm là 5,5%).

Đánh giá về hoạt động tại một số cảng biển lớn, đại diện Công ty TNHH Cảng Container Quốc tế Tân Cảng Hải Phòng (TC-HICT) cho biết hiện bến cảng không có hiện tượng tắc nghẽn container rỗng tại cảng, vấn đề quá tải container rỗng tại cảng chỉ mang tính chất thời điểm và Công ty đã có các phương án chống tắc nghẽn cảng áp dụng từ trong giai đoạn Covid-19 đến nay.

Về tuyến vận tải cũng có sự tăng trưởng đáng ghi nhận, tại khu vực Hải Phòng có 07 tuyến vận tải đi Châu Mỹ; tại khu vực cảng Cái Mép - Thị Vải có trên 35 tuyến vận tải đi Châu Âu, Châu Mỹ và Nội Á.

Theo báo cáo của hãng tàu, hiện tại thị trường Trung Quốc đang cần một lượng vỏ container lớn để phục vụ xuất khẩu hàng sang Mỹ trước ngày 1/8/2024, nên hiện có tình trạng các hãng tàu có xu hướng chuyển vỏ cont rỗng sang thị trường Trung Quốc, có thể ảnh hưởng đến tình hình cân bằng vỏ cont rỗng, tuy nhiên dự báo tình hình này sẽ sớm chất dứt.

Tại buổi làm việc, đại diện các hãng tàu lớn có cung cấp dịch vụ vận chuyển hàng hóa container đi Châu Âu, Mỹ khẳng định không có hiện tượng thiếu vỏ container; trước mắt vẫn đảm bảo đáp ứng vỏ container phục vụ nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa cho thị trường Việt Nam.

Đồng thời, đoàn công tác làm việc và khảo sát thực tế một số các depot tại các khu vực, đại diện các depot báo cáo sản lượng xuất, nhập vỏ container đến thời điểm hiện tại vẫn bảo đảm đáp ửng đủ nhu cầu cho khách hàng.

Các doanh nghiệp cảng cũng báo cáo tình hình hoạt động tàu thuyền vào rời cảng biển thông suốt, hiệu quả, không có hiện tượng tắc nghẽn hàng hóa, các bến cảng vẫn đủ khả năng đáp ứng sản lượng tàu thuyền kể cả trong trường hợp hàng hóa dự báo tăng trong thời gian tới.

Bên cạnh công tác kiểm tra, giám sát trực tiếp thường xuyên hoạt động tại cảng biển của Cảng vụ Hàng hải, Cục Hàng hải Việt Nam có văn bản chỉ đạo các Cảng vụ hàng hải, các Chi cục Hàng hải tăng cường giám sát giá dịch vụ tại cảng biển và giá và phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hóa container bằng đường biển;

Phối hợp chặc chẽ với các Hiệp hội, các doanh nghiệp cảng biển, các doanh nghiệp vận tải biển, doanh nghiệp XNK, các cơ quan chức năng có liên quan trong việc giám sát chặt chẽ tình hình tắc nghẽn tại các bến cảng, tình hình cung cấp vỏ container phục vụ hàng hóa XNK, báo cáo định kỳ Cục Hàng hải Việt Nam để đưa ra các giải pháp kịp thời.

Để đáp ứng nhu cầu sản lượng hàng hóa dự báo có thể tăng cao trong thời gian tới do xu hướng chuyển dịch hàng hóa từ cảng Singapore về Việt Nam, Cục Hàng hải Việt Nam đã chỉ đạo các Cảng vụ hàng hải, các doanh nghiệp cảng biển đẩy mạnh tốc độ giải phóng hàng hóa tại cảng, giảm thủ tục hành chính tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tàu, thuyền hàng hóa thông qua cảng biển.

Về dài hạn, Cục Hàng hải Việt Nam tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan (hải quan) đẩy nhanh tiến độ giải phóng hàng hóa tồn đọng lâu ngày tại cảng biển; bổ sung các quy định về phân bổ nguồn kinh phí nạo vét tuyến luồng để tăng cường trách nhiệm của các cơ quan liên quan; bố sung cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng mô hình cảng xanh, tham gia tuyến hành lang vận tải xanh để có lợi thế hơn trong việc thu hút nguồn hàng và mở rộng tuyến vận tải.

Về phía các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hàng hóa, đối tượng bị ảnh hưởng lớn nhất trong việc tăng giá cước là các chủ hàng nhỏ lẻ; đối với các chủ hàng lớn có nguồn hàng ổn định ký kết hợp đồng dài hạn, giá cước sẽ được giữ ổn định, không thay đổi trong khi hợp đồng còn hiệu lực.

Để tránh bị ảnh hưởng bởi biến động giá cước và lịch trình vận tải, Cục trưởng cục HHVN đề nghị các Hiệp hội ngành hàng nâng cao vai trò, tập hợp các doanh nghiệp thành viên cùng xây dựng kế hoạch sản xuất, kế hoạch vận tải, làm cơ sở ký kết hợp đồng dài hạn với hãng tàu, giảm thiểu tối đa tác động của giá cước nhất là trong giai đoạn thị trường có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường như hiện nay.