Tín chỉ carbon - 'Đòn bẩy' phát triển kinh tế xanh

Nông nghiệp tái sinh và năng lượng tái tạo của tỉnh có tiềm năng để khai thác tín chỉ carbon, nhưng cần thời gian và đầu tư kỹ thuật để đảm bảo đạt chuẩn quốc tế. Ảnh: Trọng Lợi

* Nhiều chuyên gia đánh giá Gia Lai là một trong những “bể chứa” carbon lớn của cả nước, ông có thể chia sẻ rõ hơn về tiềm năng phát triển tín chỉ carbon tại tỉnh?

- Theo Quyết định số 561/QĐ-BNNMT ngày 31.3.2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Gia Lai hiện có hơn 1,03 triệu ha đất có rừng, trong đó diện tích rừng tự nhiên chiếm trên 692 nghìn ha. Đây là một lợi thế rất lớn, bởi rừng tự nhiên có khả năng hấp thụ và lưu trữ carbon ổn định, bền vững theo thời gian. Ngoài ra, hệ sinh thái rừng tại Gia Lai rất đa dạng, từ rừng nhiệt đới, rừng khộp đến các mô hình nông lâm kết hợp, tạo tiền đề thuận lợi để tham gia thị trường tín chỉ carbon, góp phần thực hiện cam kết “phát thải ròng bằng 0” (Net-Zero) của Việt Nam vào năm 2050.

Bên cạnh lĩnh vực lâm nghiệp, Gia Lai còn có tiềm năng phát triển tín chỉ carbon trong nông nghiệp và năng lượng tái tạo. Với thế mạnh là vùng chuyên canh lớn về cà phê, hồ tiêu, cao su, dừa..., việc áp dụng mô hình nông nghiệp tái sinh giúp cải tạo đất, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, đồng thời tăng khả năng hấp thụ carbon. Ngoài ra, điều kiện tự nhiên thuận lợi cho điện gió, điện mặt trời và thủy điện nhỏ cũng mở ra hướng đi mới trong thu hút vốn đầu tư xanh.

* Theo ông, loại hình tín chỉ carbon nào có tiềm năng phát triển nhất ở Gia Lai?

- Rõ ràng, tín chỉ carbon từ rừng tự nhiên đang là hướng đi ưu tiên và trọng tâm tại Gia Lai. Với diện tích hơn 692 nghìn ha rừng tự nhiên, đây là loại hình phù hợp nhất để tham gia các chương trình, như chương trình giảm phát thải từ mất rừng và suy thoái rừng (REDD+). Ngoài ra, trồng rừng, nông nghiệp tái sinh và năng lượng tái tạo cũng có tiềm năng nhưng cần thời gian và đầu tư kỹ thuật để đảm bảo đạt chuẩn quốc tế.

* Gia Lai đã có những bước đi cụ thể nào trong việc triển khai tín chỉ carbon, đặc biệt là sau khi Công ty CP Tập đoàn CT Group đề xuất hợp tác?

- Ngày 10.9.2025, UBND tỉnh đã tổ chức cuộc họp với các sở, ngành liên quan và đại diện Công ty CP Tập đoàn CT Group để chỉ đạo triển khai thí điểm các dự án tín chỉ carbon. Trước đó, một số tổ chức cũng đã đề xuất triển khai các mô hình, như: Công ty CP Tập đoàn ECOTREE đề xuất trồng rừng và khoanh nuôi xúc tiến tái sinh để đánh giá tín chỉ carbon; Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) đang thực hiện dự án trồng 2,2 triệu cây lâm nghiệp cảnh quan, góp phần hấp thụ 2 triệu tấn CO₂.

Với Công ty CP Tập đoàn CT Group, họ đề xuất các mô hình trong lĩnh vực nông nghiệp tái sinh như trồng cây ăn quả, cà phê, cao su, dừa, lúa… Sở Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp chặt chẽ để hướng dẫn xây dựng dự án theo đúng Nghị định số 06/2022/NĐ-CP và Nghị định sửa đổi số 119/2025/NĐ-CP của Chính phủ.

* Tỉnh nên bắt đầu từ lĩnh vực nào để xây dựng các dự án tín chỉ carbon?

- Chúng tôi xác định rõ, nên bắt đầu từ rừng tự nhiên, cụ thể là quản lý rừng bền vững và REDD+, bởi đây là thế mạnh

nổi trội của tỉnh và phù hợp với định hướng quốc gia. Bên cạnh đó, cần từng bước thí điểm nông nghiệp tái sinh ở vùng chuyên canh cà phê, hồ tiêu, cao su..., nhằm kết hợp phát triển sinh kế và tín chỉ carbon. Đồng thời, Gia Lai sẽ triển khai kế hoạch hành động thích ứng với Quy định chống phá rừng của Liên minh châu Âu (EUDR), vừa để phát triển nông nghiệp bền vững, vừa nâng cao giá trị tín chỉ carbon.

Gia Lai có thế mạnh từ rừng để khai thác tín chỉ carbon. Ảnh: Dũng Nhân

* Theo ông, chính quyền địa phương cần làm gì để thu hút nhà đầu tư tham gia thị trường tín chỉ carbon?

- Tôi cho rằng tỉnh cần sớm thành lập Tổ công tác carbon làm đầu mối hỗ trợ kỹ thuật, hướng dẫn thủ tục cho DN. Đồng thời, ban hành cơ chế chia sẻ lợi ích rõ ràng giữa các bên tham gia (chính quyền - người dân - DN), xây dựng Hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định (MRV) đảm bảo minh bạch.

Ở tầm quốc gia, cần sớm hoàn thiện khung pháp lý, nhất là về quyền sở hữu carbon, vận hành hệ thống đăng ký tín chỉ và chuẩn hóa các quy định kỹ thuật theo tiêu chuẩn quốc tế.

* Về dài hạn, kỳ vọng của tỉnh đối với lĩnh vực này là gì?

- Trong vòng 5 - 10 năm tới, chúng tôi kỳ vọng sẽ có nhiều dự án tín chỉ carbon đạt chuẩn quốc tế được triển khai, từ đó hình thành một nguồn thu ổn định, giúp bảo vệ rừng, nâng cao sinh kế cho người dân sống phụ thuộc vào rừng, đồng thời thu hút vốn đầu tư xanh. Tín chỉ carbon không chỉ là công cụ tài chính, còn là giải pháp phát triển bền vững, là “đòn bẩy” quan trọng giúp Gia Lai chuyển mình theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, phù hợp xu thế toàn cầu.

* Xin cảm ơn ông!

TRỌNG LỢI