Tín hiệu gì sau thỏa thuận thương mại Mỹ - Anh mới?

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) trong cuộc gặp Thủ tướng Anh Keir Starmer tại Washington D.C. ngày 27/2/2025. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Theo bình luận của tờ Wall Street Journal ngày 10/5, thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Anh vừa được công bố đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chính sách thương mại toàn cầu và mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương. Trong bối cảnh Mỹ ngày càng có xu hướng bảo hộ, thỏa thuận này mang đến những thông điệp đáng chú ý về chính sách thương mại của chính quyền Trump trong nhiệm kỳ hai.

Điểm đáng chú ý nhất trong thỏa thuận là mức thuế cơ bản 10% mà Mỹ áp dụng đối với hàng hóa Anh, tăng đáng kể so với mức dưới 2% vào năm 2023. Đây là một thay đổi đáng kể trong mối quan hệ với một đồng minh truyền thống và thân thiết nhất của Mỹ, đồng thời gửi thông điệp rõ ràng tới cộng đồng quốc tế.

"Nếu bạn được thông báo một năm trước rằng Mỹ sẽ áp thuế 10% đối với đồng minh lâu đời và gần gũi nhất của mình, bạn sẽ cho rằng có điều gì đó đã trở nên tồi tệ giữa hai bên", tờ Wall Street Journal chỉ ra. Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên là cả hai quốc gia đều hoan nghênh thỏa thuận này như một kết quả tích cực, phản ánh sự thay đổi cơ bản trong cách đánh giá các thỏa thuận thương mại.

Mỹ xác lập tiêu chuẩn mới về bảo hộ thương mại

Thỏa thuận Mỹ - Anh báo hiệu một kỷ nguyên mới của chính sách thương mại toàn cầu, trong đó Mỹ đã trở thành "một quốc gia bảo hộ thuế quan cao". Sarah Bianchi, cựu nhà đàm phán thương mại dưới thời Biden, hiện là nhà phân tích tại Evercore ISI, nhận định: "Mức cơ sở 10% sẽ được duy trì - nếu Anh không được giảm xuống mức 0, thì rất khó có khả năng bất kỳ nước nào có thể đạt được".

Dưới góc độ này, thước đo thành công của các thỏa thuận thương mại đã thay đổi hoàn toàn. Thay vì đánh giá dựa trên việc giảm bớt rào cản thương mại, giờ đây chúng được xem xét dựa trên mức độ tăng thuế. Điều này phản ánh chiến lược "Nước Mỹ trên hết" mà Tổng thống Trump đã theo đuổi nhất quán.

Đối với Anh, thỏa thuận này không phải là một chiến thắng theo nghĩa truyền thống, mà là một nỗ lực giảm thiểu thiệt hại. Thủ tướng Keir Starmer đã khởi đầu với ít đòn bẩy đàm phán, và còn làm suy yếu vị thế của mình khi cam kết không trả đũa, khiến chính quyền Trump không có nhiều động lực để nhượng bộ.

Tuy nhiên, Anh đã tránh được mức thuế quan cao hơn mà chính quyền Trump đã áp dụng hoặc đe dọa áp dụng với các đối tác thương mại khác: 20% đối với Liên minh châu Âu (EU), 24% đối với Nhật Bản, và mức thuế quan khổng lồ 145% đối với Trung Quốc. Ngoài ra, Anh cũng đã đạt được một số ngoại lệ quan trọng, như đối với thép, động cơ phản lực và một phần thuế quan đối với ô tô và dược phẩm.

Thiệt hại của thỏa thuận này đối với Anh được đánh giá là "ở mức có thể chịu được" vì Mỹ chỉ chiếm 16% tổng lượng hàng xuất khẩu của nước này. Hơn nữa, nếu các quốc gia khác phải chịu mức thuế cao hơn, Anh có thể giảm thiểu tổn thất về thị phần.

Vượt ra ngoài kinh tế: Yếu tố chiến lược

Một khía cạnh quan trọng khác của thỏa thuận này là yếu tố địa chính trị. Thủ tướng Starmer có "động cơ phi kinh tế" rõ ràng khi theo đuổi thỏa thuận này: duy trì sự ủng hộ của Mỹ đối với Ukraine trong cuộc xung đột với Nga. Một cuộc chiến thương mại có thể gây tổn hại đến mục tiêu này.

Đáng chú ý, thỏa thuận cũng gợi ý rằng Mỹ có thể cân nhắc các lợi ích chiến lược trong chính sách thương mại của mình. Nhà Trắng đã nhấn mạnh rằng thỏa thuận này "tạo ra một liên minh thương mại mới cho thép và nhôm", đề cập đến những nỗ lực của Anh nhằm ngăn chặn thép Trung Quốc tiếp cận thị trường Mỹ thông qua Anh.

Trong khi đó, phản ứng tích cực của thị trường chứng khoán đối với thỏa thuận này không phải vì các nhà đầu tư thấy nó có lợi cho tăng trưởng kinh tế Mỹ, mà vì họ kỳ vọng các thỏa thuận tiếp theo sẽ dễ dàng hơn, đặc biệt là với Trung Quốc.

Tuy nhiên, Wall Street Journal cũng nhấn mạnh một điểm quan trọng: "Thuế quan làm tăng chi phí, giảm hiệu quả và khiến mọi người tệ hơn. Theo nghĩa đó, không có người chiến thắng về mặt kinh tế".

Thỏa thuận như một tiền lệ

Tờ Wall Street Journal cho rằng thỏa thuận Mỹ - Anh sẽ là một tiền lệ cho các cuộc đàm phán thương mại sắp tới giữa Mỹ và các đối tác khác. Điều này đặc biệt quan trọng khi các quan chức Mỹ và Trung Quốc gặp nhau tại Thụy Sĩ, với hy vọng sẽ giảm bớt mức thuế quan khổng lồ mà hai nước đang áp dụng với nhau.

Chính quyền Biden trước đây đã cố gắng thuyết phục EU hợp tác trong cách tiếp cận với Trung Quốc về vấn đề thép, nhưng không thành công. Thỏa thuận mới với Anh có thể là một bước đi mới trong chiến lược thương mại của Mỹ, kết hợp giữa bảo hộ và liên minh có chọn lọc để đối phó với thách thức từ các nền kinh tế lớn khác.

Tóm lại, dù được đánh giá là "thỏa thuận tồi" đối với Anh theo tiêu chuẩn truyền thống, thỏa thuận thương mại mới giữa Mỹ và Anh đánh dấu sự chuyển đổi quan trọng trong trật tự thương mại toàn cầu, nơi nước Mỹ đang định nghĩa lại các quy tắc của cuộc chơi.

Công Thuận/Báo Tin tức và Dân tộc