Tổ chức sản xuất nông thôn mới thúc đẩy kinh tế bền vững

Tổ chức sản xuất: Nền tảng quan trọng trong xây dựng nông thôn mới

Trong quá trình triển khai chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn được xác định là một trong những tiêu chí then chốt, góp phần trực tiếp nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và thúc đẩy phát triển bền vững tại các địa phương. Thực tế cho thấy, nhiều tỉnh, thành trên cả nước đã có những bước chuyển mình rõ nét nhờ đổi mới tổ chức sản xuất, phát triển các mô hình kinh tế tập thể và liên kết theo chuỗi giá trị.

Theo báo cáo của Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, tính đến hết năm 2024, cả nước có 5.902 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 71,8%, trong đó, tiêu chí số 13 về tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn tiếp tục được đánh giá là tiêu chí “động” với nhiều yêu cầu đổi mới phù hợp thực tiễn từng địa phương. Trong đó, việc củng cố, phát triển hợp tác xã kiểu mới, tổ hợp tác và mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm đóng vai trò nòng cốt.

Tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn được xác định là một trong những tiêu chí then chốt trong nông thôn mới. Ảnh: Hải Anh

Tại Nghệ An, trong năm 2024, tỉnh đã rà soát, đánh giá và chuyển đổi 134 hợp tác xã hoạt động chưa hiệu quả, đồng thời thành lập mới 45 hợp tác xã nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, phát triển theo hướng sản xuất sạch, hữu cơ và nông nghiệp thông minh. Việc tái cấu trúc lại các hợp tác xã không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn tạo điều kiện để người dân tham gia liên kết tiêu thụ sản phẩm, ổn định đầu ra và từng bước hình thành các vùng sản xuất chuyên canh tập trung.

Tương tự, tại Bình Định, tiêu chí tổ chức sản xuất cũng được xác định là nhiệm vụ ưu tiên trong xây dựng nông thôn mới. Tính đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 317 hợp tác xã, trong đó 162 hợp tác xã hoạt động hiệu quả. Các địa phương chú trọng xây dựng và nhân rộng mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp gắn với tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị đối với các sản phẩm chủ lực như lúa, rau an toàn, thủy sản và sản phẩm OCOP.

Kinh tế nông thôn khởi sắc từ liên kết và sức dân đồng thuận

Đặc biệt, tại Lạng Sơn, phong trào xây dựng hợp tác xã giai đoạn 2021-2024 được người dân hưởng ứng tích cực. Theo thống kê, toàn tỉnh có hơn 413 tỷ đồng được người dân đóng góp, hiến đất và ngày công lao động để xây dựng đường giao thông, nhà văn hóa, trường học. Ông Triệu Văn Diện (xã Cao Lâu, huyện Cao Lộc) chia sẻ: “Gia đình tôi tự nguyện hiến hơn 1.000m² đất và đóng góp tiền cùng bà con làm đường giao thông nông thôn. Khi đường làng rộng, sạch đẹp thì kinh tế cũng thuận lợi hơn, nông sản tiêu thụ dễ dàng, người dân ai cũng phấn khởi”.

Không chỉ dừng ở việc củng cố, phát triển hợp tác xã và tổ hợp tác, các địa phương còn chú trọng phát triển sản phẩm OCOP và mô hình kinh tế đa giá trị nhằm gia tăng thu nhập cho người dân. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đến hết tháng 4/2025, cả nước có hơn 16.500 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó, nhiều sản phẩm đặc sản địa phương đã có mặt tại các hệ thống siêu thị lớn và tham gia xuất khẩu.

Chị Nguyễn Thị Hoa, thành viên hợp tác xã nông nghiệp hữu cơ Tân Tiến (Vĩnh Phúc) cho biết: “Trước đây, gia đình tôi chỉ sản xuất nhỏ lẻ, tiêu thụ trong xã. Từ khi tham gia HTX, chúng tôi được hỗ trợ kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm, thu nhập tăng hơn 30% so với trước. Thị trường tiêu thụ rộng mở nên ai cũng yên tâm đầu tư sản xuất”.

Cùng với tổ chức sản xuất, nhiều địa phương cũng tích cực tổ chức các lớp đào tạo nghề, chuyển giao kỹ thuật, hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi mới nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn. Tại Hà Nội, tính đến cuối năm 2024, toàn thành phố đã tổ chức hơn 1.200 lớp tập huấn, đào tạo nghề nông nghiệp cho trên 57.000 lao động nông thôn, góp phần tạo việc làm ổn định và tăng thu nhập cho người dân.

Bên cạnh đó, các chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào khu vực nông thôn cũng được đẩy mạnh. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, năm 2024, có trên 2.400 doanh nghiệp đăng ký đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn với tổng vốn đăng ký hơn 32.000 tỷ đồng. Nhiều doanh nghiệp lớn đã đầu tư vào các vùng nguyên liệu tập trung, nhà máy chế biến nông sản xuất khẩu, tạo chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ bền vững.

Nhiều chuyên gia nhận định, việc tổ chức sản xuất khoa học, hiệu quả, gắn với thị trường và chuỗi giá trị là điều kiện tiên quyết để nâng cao thu nhập cho người dân, tạo động lực phát triển nông thôn mới bền vững. Tuy nhiên, để đạt được kết quả toàn diện, cần tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động hợp tác xã, tăng cường ứng dụng công nghệ cao, kết nối thị trường, đồng thời đẩy mạnh vai trò của cộng đồng dân cư trong giám sát và tham gia thực hiện các công trình, dự án.

Theo Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, giai đoạn 2024-2025, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn sẽ tiếp tục là tiêu chí trọng tâm. Các địa phương cần huy động sự tham gia đồng bộ của cả hệ thống chính trị và người dân, lấy người dân làm trung tâm, hợp tác xã làm nền tảng, doanh nghiệp làm động lực để hình thành các vùng sản xuất tập trung, phát triển sản phẩm chủ lực gắn với xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.

Có thể khẳng định, việc tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn hiệu quả đang từng bước trở thành trụ cột vững chắc trong quá trình xây dựng nông thôn mới tại nhiều địa phương trên cả nước. Những thành quả bước đầu về thu nhập, hạ tầng và chất lượng sống là minh chứng rõ ràng cho hướng đi đúng đắn mà Đảng và Nhà nước đã xác định.Tuy nhiên, để xây dựng một nền nông thôn hiện đại, văn minh, có khả năng cạnh tranh và hội nhập quốc tế, các địa phương cần tiếp tục đổi mới tổ chức sản xuất, phát triển kinh tế tập thể, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, mở rộng thị trường tiêu thụ và thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp.

Nguyễn Thanh