Tổ hợp tên lửa Trường Sơn: Biểu tượng tự cường, bản lĩnh giữ non sông
Tổ hợp tên lửa Trường Sơn VCS-01 khẳng định trí tuệ Việt, thể hiện bản lĩnh tự lực tự cường, tạo lá chắn thép bảo vệ vững chắc biển trời Tổ quốc.
Trong khuôn khổ Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945-19/8/2025) và Quốc khánh 2/9 tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia (xã Đông Anh, Hà Nội), tổ hợp tên lửa Trường Sơn (VCS-01) cùng đạn tên lửa đối hạm Sông Hồng VSM-01A đã trở thành tâm điểm, khẳng định bước tiến vượt bậc của công nghiệp quốc phòng Việt Nam trong làm chủ công nghệ vũ khí hiện đại.

Tổ hợp tên lửa Trường Sơn là tổ hợp tên lửa bắn từ bờ, có thể bắn các loại đạn tên lửa hành trình đối hạmcơ động do Việt Nam nghiên cứu, thiết kế, chế tạo. Ảnh: Minh Trang
Tổ hợp tên lửa Trường Sơn là tổ hợp tên lửa bắn từ bờ, cơ động do Việt Nam nghiên cứu, thiết kế, chế tạo. Tổ hợp có thể bắn các loại đạn tên lửa hành trình đối hạm, có khả năng tiêu diệt các tàu mặt nước và các phương tiện nổi trên biển.
Hỏa lực của tổ hợp tên lửa được điều khiển ở chế độ chiến đấu tập trung, có khả năng tính toán phần tử bắn và tự động xác định quỹ đạo bay của đạn tên lửa.
Toàn bộ tổ hợp đều đặt trên xe tải do Nga sản xuất. Một khẩu đội có thể chứa tối đa 8 bệ phóng tự hành, cũng như một số xe nạp đạn có bổ sung tên lửa.
Khẩu đội có thể được triển khai ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu trong 10 phút. Tuy nhiên, radar giám sát phải mất 25 phút mới bắt đầu hoạt động. Quá trình nạp lại một xe chiến đấu mất khoảng 40 phút.

Tổ hợp tên lửa Trường Sơn có thể bắn các loại đạn tên lửa hành trình đối hạm, có khả năng tiêu diệt các tàu mặt nước và các phương tiện nổi trên biển. Ảnh: Minh Trang
Khẩu đội đầu tiên của tổ hợp chính thức được đưa vào biên chế cùng Lữ đoàn 679 của Bộ Tư lệnh Vùng 1 Hải quân vào tháng 4/2024. Đơn vị này hoạt động gần Vịnh Bắc Bộ.
Thành phần của tổ hợp bao gồm:
Xe chỉ huy chiến đấu (VCPV-01) là trung tâm chỉ huy và điều khiển thuộc tổ hợp tên lửa Trường Sơn, thời gian triển khai không quá 10 phút.
Xe ra-đa (VTAR-01) có khả năng phát hiện, định vị và bám sát mục tiêu mặt nước, cung cấp thông tin mục tiêu (phương vị, cự ly, vận tốc, hướng di chuyển) tới các nơi dùng tin. Xe ra-đa có khả năng chống tác chiến điện tử và hoạt động liên tục 24/7.
Xe bệ phóng (VLV-01) là loại xe phóng thuộc tổ hợp tên lửa Trường Sơn, có khả năng điều khiển các loại đạn khác nhau; số lượng đạn: 8 đạn; thời gian triển khai không quá 10 phút; khối lượng xe không quá 40 tấn.
Xe vận chuyển - nạp tên lửa (VTRV-01) có chức năng vận chuyển và nạp tên lửa thuộc tổ hợp tên lửa Trường Sơn. Xe có thể vận chuyển đến 8 tên lửa.

Xe bệ phóng (VLV-01) và tên lửa đối hạm Sông Hồng (VSM-01A). Ảnh: Trần Bình
Tên lửa đối hạm Sông Hồng (VSM-01A). Việc đặt tên tổ hợp theo dãy núi Trường Sơn và đạn tên lửa theo dòng sông Hồng mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc; là sự kết hợp giữa núi và sông, khẳng định quyết tâm bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ và biển đảo của Tổ quốc. Tên lửa đối hạm Sông Hồng có tầm bắn 80km; vận tốc bay hành trình cận âm; đường kính thân lớn nhất là 315mm; khối lượng không quá 600kg.
VSM-01A có chiều dài tối đa 5.000mm và là loại tên lửa được thiết kế để đánh chặn các tàu chiến mặt nước. Tên lửa sử dụng tầng khởi tốc bằng nhiên liệu rắn để đẩy ra khỏi ống phóng, sau đó mới kích hoạt động cơ hành trình tự thân bay đến mục tiêu.
Điểm đặc biệt của tổ hợp Trường Sơn VCS-01 là toàn bộ quy trình nghiên cứu, chế tạo, tích hợp đều do đội ngũ cán bộ, kỹ sư quốc phòng Việt Nam thực hiện. Từ khâu thiết kế kết cấu bệ phóng, hệ thống điều khiển hỏa lực cho đến sản xuất đạn tên lửa, tất cả đều dựa trên nền tảng tri thức, kinh nghiệm và sự sáng tạo của người Việt.Đây không chỉ mang ý nghĩa trưng bày thành tựu khoa học công nghệ quân sự, mà còn khẳng định tinh thần “Tự lực, tự cường”, tiếp nối truyền thống cha ông trong bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ. Đồng thời là bước đi vững chắc hướng tới xây dựng nền công nghiệp quốc phòng hiện đại, góp phần bảo đảm an ninh quốc phòng.Sự xuất hiện của VCS-01 và VSM-01A mang đến thông điệp mạnh mẽ: Sau 80 năm kể từ ngày giành độc lập, Việt Nam không chỉ phát triển vượt bậc về kinh tế, văn hóa - xã hội mà còn tự tin làm chủ nhiều vũ khí công nghệ cao.Từ những ngày đầu chỉ có vũ khí thô sơ, quân đội nhân dân Việt Nam đã tiến bước dài, nay có thể tự sản xuất hệ thống tên lửa hành trình, tiệm cận chuẩn mực công nghệ quốc tế. Thành tựu này là lời tri ân với các thế hệ đi trước, đồng thời là niềm tự hào của nhân dân cả nước về sức mạnh tự chủ quốc phòng trong thời kỳ mới.