Tổng thống Nga, Mỹ và thủ lĩnh Wagner cùng lên tiếng

Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu trên truyền hình vào tối 26/6

Đây là tuyên bố đầu tiên của nhà lãnh đạo về vấn đề này kể từ khi ông phát biểu hôm 24/6, hứa hẹn sẽ dập tắt cuộc nổi loạn đã khiến an ninh của nước Nga bị đe dọa, và những kẻ đứng sau sẽ bị trừng phạt.

Các chiến binh của Wagner, do Yevgeny Prigozhin chỉ huy, đã thành công trong việc giành quyền kiểm soát thành phố Rostov của Nga và tiến cận thủ đô Moscow trong phạm vi 200km.

"Ngay từ khi bắt đầu các sự kiện, phản ứng của các lực lượng liên quan đã được thực hiện theo chỉ thị trực tiếp của tôi để tránh đổ máu nghiêm trọng" - Tổng thống Putin nói hôm 26/6 - "Cần có thời gian để cho những người đã phạm sai lầm có cơ hội tỉnh ngộ, nhận ra rằng hành động của họ không được xã hội chấp nhận".

Trong bài phát biểu trên truyền hình, Tổng thống Putin không đề cập đến Prigozhin - người đã yêu cầu Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov đến Rostov để đối thoại.

Nhà lãnh đạo Nga cũng không nhắc đến bất kỳ kế hoạch thay đổi nhân sự nào tại Bộ Quốc phòng, sau cuộc họp với những người đứng đầu bộ phận an ninh của mình hôm 26/6, bao gồm cả Bộ trưởng Shoigu.

Ông Putin gửi lời cảm ơn các chiến binh Wagner đã rút lui khỏi cuộc binh biến để tránh cái mà ông gọi là "huynh đệ tương tàn", đồng thời cho biết đại đa số thành viên nhóm này vẫn là những người yêu nước. Ông nhấn mạnh, những chiến binh quyết định không ký hợp đồng với quân đội Nga theo lệnh của Bộ Quốc phòng có thể chuyển đến Belarus, hoặc đơn giản là trở về với gia đình của họ.

"Mọi người đều đoàn kết và tập hợp lại vì điều chính yếu - trách nhiệm đối với vận mệnh của Tổ quốc" - Tổng thống Putin nói, khẳng định tất cả các tầng lớp trong xã hội Nga đã có "quan điểm vững chắc, rõ ràng trong việc ủng hộ trật tự hiến pháp".

Trước đó cùng ngày, thủ lĩnh Prigozhin cũng có phát biểu đầu tiên sau cuộc nổi loạn của nhóm Wagner hôm 24/6, khẳng định không bao giờ có ý định lật đổ Chính phủ Moscow. "Chúng tôi đi biểu tình để phản đối, không phải để lật đổ chính quyền của đất nước" - Prigozhin nói trong một đoạn băng ghi âm dài 11 phút.

Prigozhin cho biết mục tiêu của ông là ngăn chặn thiệt hại đối với lực lượng Wagner, và buộc các chỉ huy phải chịu trách nhiệm đã ảnh hưởng tới chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine. Ông cho biết các máy bay chiến đấu của Wagner không tham gia vào hành trình di chuyển đến Moscow, và lấy làm tiếc khi phải bắn hạ một máy bay của quân đội Nga vì đã nã đạn vào đoàn quân.

"Chúng tôi dừng lại vào thời điểm đơn vị tấn công đầu tiên triển khai pháo binh (gần Moscow), tiến hành trinh sát và nhận ra rằng rất nhiều máu sẽ đổ" - Prigozhin nói hôm 26/6.

Trước đó 2 ngày, Prigozhin đã nói rằng ông sẽ đến Belarus theo một thỏa thuận do Tổng thống nước này, Alexander Lukashenko, làm trung gian. Trong phát biểu hôm thứ Hai, Prigozhin cho biết ông Lukashenko đã đề nghị để Wagner hoạt động trong khuôn khổ pháp lý, nhưng không nêu chi tiết.

Hãng thông tấn TASS dẫn lời Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết, các cơ quan tình báo nước này hiện đang điều tra xem liệu các cơ quan gián điệp phương Tây có đóng vai trò gì trong sự kiện hôm 24/6 hay không.

Trong bình luận công khai đầu tiên về vụ việc, Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 26/6 khẳng định rằng nước này và các đồng minh của họ không tham gia vào kế hoạch của Wagner.

"Chúng tôi khẳng định không tham gia hay liên quan gì đến việc này" - ông Biden nói, cho biết đã chỉ đạo các lực lượng an ninh quốc gia Mỹ cập nhật "theo giờ" tình hình hôm 24/6 tại Nga, đồng thời chuẩn bị cho các tình huống có thể xảy ra, nhưng không nêu chi tiết.

Phát ngôn viên an ninh quốc gia của Nhà Trắng John Kirby sau đó đã nhắc lại thông điệp của Tổng thống Biden, rằng phương Tây không liên quan đến vụ binh biến, đồng thời cho biết nội dung này đã được gửi trực tiếp tới người Nga thông qua các kênh ngoại giao khác nhau.

Nam Trung