TP. Cần Thơ đề xuất dừng nạo vét luồng Định An vì không hiệu quả
Sau 3 năm triển khai Nghị quyết 45/2022/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Cần Thơ, một số cơ chế, chính sách còn vướng phải nhiều khó khăn, chưa phát huy hiệu quả như kỳ vọng; trong đó có dự án nạo vét kết hợp thu hồi sản phẩm luồng hàng hải Định An - sông Hậu. Địa phương này cho biết sẽ rà soát đề xuất Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét dừng thực hiện dự án...
Sơ đồ luồng sông Hậu qua kênh Quan Chánh Bố và cửa Định An. Ảnh: Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam
Tại buổi họp báo thường kỳ quý III-2025 của UBND TP. Cần Thơ mới đây, lãnh đạo Sở Tài chính TP. Cần Thơ đã cho biết như trên khi đề cập đến việc triển khai Nghị quyết 45/2022/QH15 tại địa phương.
Việc triển khai thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù kỳ vọng tạo đột phá cho TP. Cần Thơ. Theo Nghị quyết 45/2022/QH15, có 6 nội dung được quy định thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù. Đó là: quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; phân cấp quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai; quản lý quy hoạch; thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc thành phố quản lý; chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đối với dự án nạo vét kết hợp thu hồi sản phẩm luồng hàng hải Định An - sông Hậu và trung tâm liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng đồng bằng sông Cửu Long tại Cần Thơ.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo Sở Tài chính TP. Cần Thơ, đến nay quá trình triển khai còn nhiều khó khăn, hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu và mong đợi, chưa phát huy hiệu quả cao nhất. Đặc biệt, đối với dự án nạo vét kết hợp thu hồi sản phẩm hàng hải luồng Định An - sông Hậu, Phó giám đốc Sở Tài chính TP. Cần Thơ Võ Nhật Quang cho rằng không đạt tính khả thi về hiệu quả kinh tế.
Cụ thể, theo ông Quang, kết quả nghiên cứu của Cục Hàng hải Việt Nam, Bộ Giao thông vận tải (nay là Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam, Bộ Xây dựng) cho thấy dự án nạo vét kết hợp thu hồi sản phẩm luồng hàng hải Định An - sông Hậu không đạt tính khả thi về hiệu quả kinh tế. Bộ Giao thông vận tải đã thống nhất đưa dự án ra khỏi danh mục dự án nạo vét vùng nước cảng biển, kết hợp thu hồi sản phẩm bằng hình thức xã hội hóa thuộc phạm vi quản lý của Bộ. Vì vậy, TP. Cần Thơ sẽ rà soát đề xuất Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét dừng thực hiện dự án.
Tháng 4/2025, Cục Hàng hải và Đường Thủy Việt Nam lấy ý kiến các địa phương gồm TP. Cần Thơ, Sóc Trăng, Trà Vinh, Hậu Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp và An Giang (trước sáp nhập) về kết quả báo cáo nghiên cứu khả thi dự án nạo vét kết hợp thu hồi sản phẩm luồng hàng hải Định An - Sông Hậu nhằm đáp ứng cho tàu trọng tải từ 10.000 tấn trở lên.
Trong đó, báo cáo nghiên cứu khả thi do liên danh Công ty cổ phần tư vấn Thiết kế cảng - Kỹ thuật biển (Portcoast) và Công ty cổ phần tư vấn Xây dựng công trình hàng hải (CBM) thực hiện, được thẩm tra bởi Liên danh Công ty TNHH tư vấn Đại học Xây dựng và Công ty cổ phần tư vấn Xây dựng cảng - Đường thủy, thì dự án không đạt tính khả thi về hiệu quả tài chính. Chi tiết đáng chú ý trong báo cáo này là tổng mức đầu tư của dự án dự tính trên 2.182 tỷ đồng (bao gồm 10% chi phí dự phòng), trong khi giá trị sản phẩm tận thu chỉ đạt gần 150 tỷ đồng.
Luồng hàng hải Định An ra cửa Định An, một trong chín cửa của sông Cửu Long đổ ra Biển Đông, thuộc chi lưu sông Hậu, nằm giữa hai tỉnh Trà Vinh (nay thuộc Vĩnh Long) và Sóc Trăng (nay thuộc Cần Thơ), từng được nạo vét, duy tu nhiều lần ngoài cửa Định An, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn là bị bồi lấp trở lại.
Năm 2022, UBND TP. Cần Thơ có kiến nghị gửi Quốc hội đề nghị xem xét cơ chế đặc thù triển khai luồng hàng hải Định An. Trên cơ sở này, ngày 11/01/2022, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 45/2022/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Cần Thơ; trong đó cho phép địa phương này nạo vét kết hợp thu hồi sản phẩm luồng hàng hải Định An - sông Hậu cho tàu 10.000 tấn trở lên ra vào.
Luồng Định An trên sông Hậu có tổng chiều dài hơn 121 km, chia thành hai đoạn chính. Đoạn đầu nằm trong sông dài khoảng 91 km, có độ sâu từ âm (-7 m) đến âm (-10 m), đạt chuẩn cho tàu tải trọng từ 10.000 - 20.000 tấn có thể lưu thông một cách dễ dàng. Trong khi đó, đoạn ở khu vực cửa Định An dài khoảng 30 km, có độ sâu khoảng âm (-3 m) đến âm (-4 m), chỉ cho phép tàu có tải trọng từ 3.000 - 5.000 tấn có thể ra vào.
Hiện nay, tuyến luồng này hiện chỉ hoạt động đạt khoảng 45% công suất thiết kế, với lượng hàng thông qua năm 2023 đạt khoảng 12,4 triệu tấn, trong khi công suất thiết kế là 27,5 triệu tấn/năm.
