TP Hồ Chí Minh: Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý đô thị

Sáng 26/12, tại TP Hồ Chí Minh, Viện An ninh phi truyền thống - Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp với Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, Báo Công an TP Hồ Chí Minh và Viện Nghiên cứu phát triển TP Hồ Chí Minh tổ chức tọa đàm “An ninh phi truyền thống trong quản trị đô thị TP Hồ Chí Minh: Thực trạng - Thách thức - Giải pháp bền vững”.

Đại tá, PGS.TS Lê Kim Bình, Học viện Cảnh sát Nhân dân (Bộ Công an) phát biểu đề dẫn tại buổi tọa đàm. Ảnh: Hồng Phúc.

Phát biểu đề dẫn tại buổi tọa đàm, Đại tá, PGS.TS Lê Kim Bình, Học viện Cảnh sát Nhân dân (Bộ Công an) cho biết, tại Đại hội Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu Đảng bộ thành phố cần thảo luận kỹ và quyết tâm khắc phục các vấn đề: ùn tắc giao thông, ngập lụt do biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, ô nhiễm môi trường không khí và xây dựng thành phố văn minh không có ma túy.

Thực tiễn phát triển của TP Hồ Chí Minh cũng cho thấy "siêu đô thị" này đang phải đối diện với nhiều thách thức và rủi ro, nguy cơ đe dọa an ninh phi truyền thống, theo Nghị quyết số 147/NQ-CP của Chính phủ về Ban hành Chiến lược tổng thể quốc gia phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Tình trạng kẹt xe tại trung tâm đô thị đã trở thành câu chuyện "biết rồi, khổ lắm, nói mãi" tại TP Hồ Chí Minh trong nhiều năm qua. Ảnh: Báo Đại đoàn kết.

Đại tá, PGS.TS Lê Kim Bình cho biết, tọa đàm sẽ tập trung làm rõ những "điểm nghẽn" và thách thức phi truyền thống trong bối cảnh vừa mở rộng quy mô "siêu đô thị" khi sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Đó là các vấn đề về giao thông đô thị và ùn tắc; trật tự đô thị, quản trị vỉa hè, an toàn công cộng; ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí; biến đổi khí hậu và ngập úng, triều cường ở đô thị và vùng ven sông và xây dựng TP Hồ Chí Minh không ma túy.

Trung tướng, GS.TS Nguyễn Xuân Yêm, Viện trưởng Viện An ninh phi truyền thống chủ trì tọa đàm. Ảnh: Hồng Phúc.

Chủ trì buổi tọa đàm, Trung tướng, GS.TS Nguyễn Xuân Yêm, Viện trưởng Viện An ninh phi truyền thống đã gợi ý các chuyên gia, đại biểu tập trung thảo luận về các mục tiêu về đột phá thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực của TP Hồ Chí Minh. Bởi vì, vừa qua Đại hội Đảng bộ thành phố quyết tâm sẽ tái kiến trúc không gian phát triển thành phố với định hướng: “Kiến trúc lại không gian phát triển theo tư duy đa cực - tích hợp - siêu kết nối; huy động mọi nguồn lực đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng Thành phố phát triển đồng bộ, văn minh, hiện đại”.

Theo Trung tướng Nguyễn Xuân Yêm, thời gian qua "siêu đô thị" của cả nước đã có nhiều nỗ lực quan trọng trong công tác quản trị đô thị: Ban hành và triển khai các chương trình, chiến lược phát triển đô thị bền vững, đô thị xanh, đô thị thông minh; tăng cường quản lý môi trường, y tế, phòng chống thiên tai, bảo đảm trật tự an toàn xã hội; ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý đô thị; đẩy mạnh phối hợp liên ngành, huy động sự tham gia của cộng đồng.

Tuy nhiên, thực tiễn công tác quản trị an ninh phi truyền thống và phát triển bền vững của thành phố vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, như: nhận thức về an ninh phi truyền thống chưa đồng đều giữa các cấp, các ngành; hệ thống chính sách, pháp luật còn phân tán, thiếu tính tích hợp; năng lực dự báo, cảnh báo sớm và quản trị rủi ro còn hạn chế; cơ chế phối hợp liên ngành, liên vùng chưa thật sự hiệu quả; sự tham gia của người dân và khu vực tư nhân còn chưa tương xứng với yêu cầu thực tiễn.

Quang cảnh buổi tọa đàm. Ảnh: Hồng Phúc.

Vì vậy, Trung tướng Nguyễn Xuân Yêm gợi ý các đại biểu tập trung phân tích các ưu và hạn chế của Quy hoạch TP Hồ Chí Minh hiện nay; Đánh giá sự phát triển của thành phố tập trung chủ yếu vào vùng nội đô thành phố hiện nay; Kinh nghiệm quy hoạch và tổ chức các siêu đô thị của một số nước có tình hình giống TP Hồ Chí Minh;... Đây là các dữ liệu quan trọng để thành phố giải quyết triệt để, có lộ trình được các vấn đề ngập nước, kẹt xe và ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước.

PGS.TS Nguyễn Phú Quỳnh – Phó Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam chia sẻ tại tọa đàm. Ảnh: Hồng Phúc.

Chia sẻ kinh nghiệm trong quản lý các rủi ro phi truyền thống, PGS.TS Nguyễn Phú Quỳnh – Phó Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, tình trạng ngập úng tại TP Hồ Chí Minh ngày càng trở nên nghiêm trọng, đặc biệt vào các tháng 9, 10 và 11 hàng năm. Một con số đáng báo động được ông đưa ra: trong khi nước biển dâng tại trạm Vũng Tàu chỉ tăng 7cm trong 40 năm qua, thì mực nước triều tại trạm Phú An (sông Sài Gòn) đã dâng cao đến 46cm chỉ trong vòng 25 năm (1990 - 2015).

Chuyên gia này chỉ ra hai nguyên nhân chính dẫn đến sự chênh lệch này. Đó là tình trạng mất không gian trữ nước: Các bãi triều, kênh rạch và rừng tự nhiên bị san lấp để phát triển đô thị, khiến năng lực tiêu tán năng lượng triều không còn, đẩy nước sâu vào nội đô như "lũ ống".

Bên cạnh đó, tình trạng sụt lún nền đất được coi là nguyên nhân cơ bản nhất, nhưng hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu định lượng rõ ràng để tách biệt xem trong 46cm nước dâng đó, bao nhiêu phần trăm là do nước biển dâng và bao nhiêu là do lún... "Chúng ta phải có cơ sở dữ liệu đúng thì mới có thể đưa ra được giải pháp toàn diện. Do đó, thành phố cần sớm xây dựng các trạm quan trắc lún chuyên biệt, điều mà hiện nay TP Hồ Chí Minh gần như vẫn chưa có", PGS.TS Nguyễn Phú Cường nhấn mạnh.

Tại tọa đàm, Đại tá, PGS.TS Bùi Ngọc Giáp - Tổng Biên tập Báo Công an TP Hồ Chí Minh chia sẻ, sau sáp nhập với Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương, quy mô diện tích và dân số TP Hồ Chí Minh đã tăng thêm dư địa lớn. Hiện nay, thành phố đang phát triển theo hướng “đa cực- tích hợp-kết nối, vận hành theo mô hình quản trị đa trung tâm ”. Tuy nhiên, siêu đô thị cần phải kế thừa và phát triển hiệu quả các trung tâm thành phố mới Bình Dương (cũ) và Trung tâm hành chính Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (cũ). Bởi vì, nếu không tận dụng tốt thì sẽ dẫn đến tình trạng rất lãng phí về cơ sở hạ tầng.

Nhiều ý kiến tại tọa đàm cũng phân tích các mô hình quản trị giao thông dựa trên dữ liệu số và trí tuệ nhân tạo, phục vụ dự báo ùn tắc, tối ưu luồng di chuyển và điều phối thời gian thực; Quy hoạch và tái cấu trúc không gian đô thị gắn với giao thông (TOD) để giảm phụ thuộc vào phương tiện cá nhân và phân bố lại nhu cầu đi lại; thiết lập “hệ sinh thái giao thông an toàn - xanh - thông minh” gồm: Ưu tiên giao thông xanh, bãi đỗ xe thông minh, hành lang dành riêng cho xe đạp/xe buýt nhanh, và quản lý đỗ xe bằng công nghệ số;...

Đại diện Ban tổ chức tọa đàm nhấn mạnh, các ý kiến góp ý, hiến kế tại tọa đàm sẽ cung cấp những luận cứ khoa học và thực tiễn quý báu, góp phần hỗ trợ công tác hoạch định chính sách với cơ sở lý luận, khoa học và công nghệ vững chắc cho việc triển khai nhanh và hiệu quả các chính sách, chiến lược, chương trình, dự án để giải quyết các vấn đề ùn tắc giao thông, ngập lụt/triều cường, ô nhiễm môi trường, phòng chống ma túy… giúp nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị đô thị cho TP Hồ Chí Minh trong các giai đoạn phát triển tiếp theo.

THÀNH LUÂN