TP. Hồ Chí Minh: Tìm giải pháp đột phá phát triển kinh tế - xã hội

Toàn cảnh trung tâm TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Sơn Nam

Giữ mục tiêu tăng trưởng 9%

Mới đây, phát biểu tại hội thảo tham vấn định hướng phát triển kinh tế - xã hội TP. Hồ Chí Minh (TPHCM) giai đoạn 2026 – 2030 do UBND TPHCM tổ chức ngày 24/8,Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi cho biết, thành phố đang tập trung hoạch định những định hướng, nhiệm vụ, giải pháp về kinh tế - xã hội đến năm 2030. Đây vừa là thực hiện nhiệm vụ của một nhiệm kỳ, nhưng đặt nền tảng để thành phố phát triển đến năm 2035, góp phần cùng cả nước vượt bẫy thu nhập trung bình. Do vậy, chính quyền thành phố rất cần những giải pháp để hoàn thành mục tiêu của nhiệm kỳ, cũng như gỡ các điểm nghẽn chiến lược, cơ bản, tập trung tháo gỡ để phát triển cho nhiệm kỳ tới.

Theo ông Mãi, giai đoạn 2025-2030, TPHCM kiên trì với mức tăng trưởng kinh tế - xã hội khoảng 9%. Như vậy, thành phố phải tiến hành hàng loạt nhiệm vụ, công việc. Muốn vậy, phải có một thể chế phù hợp, cơ chế chính sách để thu hút đầu tư, nâng cao năng lực hấp thụ vốn đầu tư thông qua cải cách mạnh mẽ của bộ máy, đội ngũ.

Bên cạnh đó là tái cơ cấu nền kinh tế của thành phố theo hướng công nghệ cao, dịch vụ hiện đại, giá trị gia tăng cao; đồng thời, chọn trọng tâm, công việc, dự án cụ thể để tập trung thực hiện từ nay đến cuối nhiệm kỳ và cho nhiệm kỳ kế tiếp.

Nói về mục tiêu này, ông Nguyễn Khắc Hoàng - Cục trưởng Cục Thống kê TPHCM, cho rằng, muốn vượt qua bẫy thu nhập trung bình thì phải tăng năng suất lao động. Tuy nhiên, những năm gần đây, năng suất lao động của TPHCM giảm, thấp hơn mức trung bình của cả nước và đang ở mức bão hòa, nếu không có động lực đủ mạnh thì không thể tăng năng suất.

Do đó, thành phố cần sớm tái cơ cấu lại các khu chế xuất, khu công nghiệp, kêu gọi những doanh nghiệp đầu đàn, đánh giá lại các ngành công nghiệp trọng điểm. Đồng thời, chính sách của thành phố cần ưu tiên các ngành công nghiệp trọng điểm còn dư địa tăng trưởng như thương mại, logistics, công nghiệp văn hóa, trung tâm tài chính, du lịch, y tế và giáo dục.

TS. Vũ Thành Tự Anh - Giám đốc Trường Chính sách công và quản lý, Đại học Fulbright Việt Nam, cho rằng để thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, TPHCM cần phải đảm bảo tăng trưởng kinh tế từ 9 - 9,5%. Muốn đạt mức tăng trưởng này, công nghiệp phải là mặt trận hàng đầu. Trong đó, công nghệ phải nằm ở trung tâm của sự phát triển, nhất là các công nghệ có tính đột phá như AI (trí tuệ nhân tạo), năng lượng...

Nhận định, trong 5 - 10 năm tới, AI sẽ làm thay đổi diện mạo của các thành phố, TS. Vũ Thành Tự Anh đề nghị TPHCM có chiến lược về AI một cách mạch lạc. Bên cạnh đó, có chiến lược về ngoại giao tập đoàn để kéo các tập đoàn lớn về và tập trung phát huy vai trò của đầu tư tư nhân.

Cần tiếp tục có thêm những cơ chế vượt trội

Tham vấn về chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2025-2030 của TPHCM, các chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ hưu trí, lão thành cách mạng đều cho rằng, TPHCM cần tiếp tục có thêm những cơ chế vượt trội để duy trì đà tăng trưởng thì mới có cơ hội thoát bẫy thu nhập trung bình.

Toàn cảnh hội thảo tham vấn định hướng phát triển kinh tế - xã hội TP. Hồ Chí Minh giai đoạn 2025-230. Ảnh: Sơn Nam.

Theo TS. Trần Du Lịch - Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia, trong giai đoạn 2026-2030 thành phố cần đáp ứng các mục tiêu, với 3 quan điểm lớn là “Tận dụng thời cơ - khai thác nguồn lực - tăng trưởng nhanh, bền vững”. Tức là tiếp cận theo bài toán ngược để định hình chính sách và giải pháp phát triển, vừa giải quyết có hiệu quả những vấn đề đang tồn tại, vừa tạo nền tảng cho việc xây dựng thành phố toàn cầu, ngang tầm với các đô thị lớn trên thế giới.

TS. Trần Du Lịch cũng phân tích, một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025 có thể không đạt, nhưng TPHCM đã tập trung giải quyết được những nhân tố mang tính đột phá, tạo động lực phát triển bền vững, nhất là khung thể chế và kết cấu hạ tầng. Việc này tạo nền tảng cho sự phát triển dài hạn, hướng đến mục tiêu xây dựng đô thị văn minh, hiện đại.

Theo TS. Trần Du Lịch, trong 5 năm tới, TPHCM cần tận dụng lợi thế về ổn định chính trị và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 để thu hút đầu tư, kích thích tăng trưởng; đồng thời, tập trung chỉnh trang và phát triển đô thị, xử lý toàn bộ nhà ở trên và ven kênh rạch, chỉnh trang các khu dân cư ở nơi thiếu an toàn và không gian sống.

Các chuyên gia cũng cho rằng, mô hình tăng trưởng của TPHCM không còn nhiều động lực và chạm ngưỡng phát triển. Do đó, thành phố không chỉ chú trọng mô hình tăng trưởng kinh tế mà phải bao gồm các chỉ tiêu khác về môi trường, xã hội, đặc biệt là gỡ các nút thắt về thể chế, cố gắng giải bài toán ngược theo mục tiêu Nghị quyết 31. Cụ thể, thành phố cần xác định được các động lực phát triển quan trọng, từ đó giải ngược bài toán xem cần thay đổi gì về thể chế, giải phóng các điều kiện thực thi để khi thực hiện sẽ tạo sự chủ động trong triển khai.

PSG.TS Trần Hoàng Ngân - Trợ lý Bí thư Thành ủy TPHCM, cho rằng điều quan trọng nhất để phát triển thời gian tới là phải có thể chế vượt trội, công khai, minh bạch. Cụ thể, PGS. TS Trần Hoàng Ngân kỳ vọng sớm có Luật Đô thị đặc biệt.

Về phía địa phương, TPHCM cần tập trung phát triển hạ tầng, nguồn nhân lực, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, đặc biệt là tận dụng Nghị quyết 98 của Quốc hội và có cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp, phát huy vai trò doanh nghiệp nhà nước dẫn dắt thị trường.

“Nếu tạo được thể chế, tập trung giải ngân vốn đầu tư công, đầu tư kết cấu hạ tầng cộng với nguồn nhân lực chất lượng cao để làm bệ phóng phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026-2030 thì việc đầu tư vào TPHCM sẽ vượt trội ngay” - PSG. TS Trần Hoàng Ngân chia sẻ.

Gia Cư