TPHCM cần tái cấu trúc không gian công nghiệp mới

Chiều 14-10, các đại biểu dự Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 thảo luận tại tổ để đóng góp ý kiến vào dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng và dự thảo các Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Giám đốc Sở Công Thương Bùi Tá Hoàng Vũ phát biểu tại tổ thảo luận. Ảnh: VGP

Thảo luận tại tổ số 3, Giám đốc Sở Công Thương TPHCM Bùi Tá Hoàng Vũ, cho rằng TPHCM hiện có trên 43.000 doanh nghiệp công nghiệp, chiếm hơn 28% cả nước, đóng góp hơn 25% giá trị sản xuất công nghiệp quốc gia. Sau sáp nhập, tỉ trọng công nghiệp và xây dựng trong cơ cấu kinh tế đã tăng từ 21,7% lên gần 40%.

Trên địa bàn có hơn 90 khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao và cụm công nghiệp với tổng diện tích khoảng 28.500 ha, chiếm gần 32% quỹ đất công nghiệp cả nước. “Đây là không gian công nghiệp liên hoàn, tạo điều kiện thuận lợi để hình thành các khu công nghiệp thế hệ mới - sinh thái, thông minh, carbon thấp", ông Vũ nói.

Trong đó, Bình Dương tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm sản xuất với 29 khu công nghiệp đang hoạt động trên 12.700 ha, dự kiến mở rộng lên 21.000 ha vào năm 2030. Khu vực này thu hút hơn 11.000 doanh nghiệp, trong đó có 4.000 doanh nghiệp FDI, tổng vốn đầu tư hơn 42 tỉ đô la.

Bà Rịa - Vũng Tàu sở hữu cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, thuộc nhóm cảng lớn nhất thế giới, là cửa ngõ xuất nhập khẩu chiến lược của cả nước.

Người đứng đầu ngành công thương TPHCM cho rằng, sự kết nối giữa TPHCM - Bình Dương - Bà Rịa Vũng Tàu tạo nên "tam giác công nghiệp - công nghệ cao" có lợi thế vượt trội. Theo đó, TPHCM là trung tâm tài chính, thương mại, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; Bình Dương là trung tâm sản xuất; còn Bà Rịa - Vũng Tàu giữ vai trò cửa ngõ logistics quốc tế

Ông Vũ cho rằng quy mô, điều kiện và trình độ sản xuất công nghiệp của TPHCM đặt ra cho thành phố cơ hội để phát triển công nghiệp trong giai đoạn sắp tới, với trọng tâm là hướng đến công nghiệp công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn. Thành phố chọn khu vực Bình Dương và khu vực trọng tâm phát huy lợi thế.

Phát triển công nghiệp - công nghệ cao là trụ cột chiến lược của TPHCM mới. Ảnh minh họa: L. Hoàng

Theo đó, TPHCM hướng tới mục tiêu đến năm 2030, sẽ đưa Bình Dương trở thành trung tâm công nghiệp - công nghệ cao của vùng, hình thành ít nhất 5 khu công nghiệp thế hệ mới, sinh thái và thông minh.

Đến năm 2045, thành phố phấn đấu trở thành trung tâm công nghiệp - công nghệ cao hàng đầu Đông Nam Á, với công nghiệp công nghệ cao chiếm trên 60% giá trị sản xuất và năng suất nhân tố tổng hợp đóng góp hơn 50% tăng trưởng kinh tế.

Để hiện thực hóa tầm nhìn này, ông Vũ cho rằng cần tái cấu trúc không gian công nghiệp, hình thành hành lang công nghiệp - đổi mới sáng tạo kết nối TPHCM - Bình Dương - Bà Rịa Vũng Tàu. Các trục động lực như quốc lộ 13, cao tốc TPHCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành, đường sắt Lộc Ninh và metro Suối Tiên - Bàu Bàng sẽ là "xương sống" cho chuỗi liên kết này.

Bên cạnh đó, thành phố cần chuyển đổi các khu công nghiệp truyền thống sang mô hình sinh thái, thông minh; kết nối hiệu quả cảng Cái Mép - Thị Vải và sân bay Long Thành; xây dựng các trung tâm logistics hiện đại, tích hợp cảng cạn ICD, kho thông minh và dịch vụ logistics số nhằm giảm 20 - 30% chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.

Ông cho rằng thành phố cần tận dụng cơ chế đặc thù, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, áp dụng "luồng xanh" cho các dự án chiến lược; đồng thời có chính sách ưu đãi thuế, đất đai, tín dụng cho doanh nghiệp công nghệ cao, công nghiệp xanh. Song song là phát triển Trung tâm tài chính quốc tế TPHCM để huy động nguồn vốn toàn cầu, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; khuyến khích mô hình PPP trong đầu tư hạ tầng, năng lượng, trung tâm dữ liệu.

TPHCM cũng cần kiến nghị Trung ương ưu tiên vốn ODA, vốn trái phiếu Chính phủ cho các dự án giao thông chiến lược; nới lỏng chỉ tiêu năng lượng tái tạo và bố trí vốn đầu tư kết nối với Ninh Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, Cần Giờ nhằm bảo đảm nguồn cung năng lượng sạch.

Đồng thời, áp dụng cơ chế "một cửa tại chỗ" tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, cùng chính sách ưu đãi đầu tư và thuế linh hoạt để phát triển chuỗi cung ứng nội địa cho các ngành công nghiệp chiến lược.

Lê Hoàng