TPHCM: Kích hoạt không gian biển, thúc đẩy đột phá

Như vậy, từ định hướng chiến lược hướng biển với khu vực Cần Giờ trước đây, TPHCM sau hợp nhất kết nối với Bà Rịa - Vũng Tàu (cùng đặc khu Côn Đảo) đã trở thành địa phương có lợi thế nhất cả nước trong phát triển kinh tế biển, gồm khai thác dầu khí - năng lượng, du lịch, cảng nước sâu.

Việc ôm trọn vùng vịnh Gành Rái ở phía Đông Nam Cần Giờ tạo không gian liên hoàn từ cảng sông Sài Gòn đến Cát Lái bên sông Soài Rạp và cảng biển trung chuyển quốc tế Cần Giờ đã hình thành “tầm nhìn” về hệ sinh thái kinh tế biển, gồm năng lượng, hàng hải, logistics, công nghiệp, thủy sản, du lịch, thương mại, dịch vụ.

Việc tận dụng tối đa không gian biển để kích hoạt liên thông núi rừng - đồng bằng - biển đảo của TPHCM, có thể hiểu là nhằm tạo thế liên hoàn cho một cửa ngõ quốc tế của siêu đô thị, trung tâm kinh tế của khu vực châu Á.

Ở đó, kinh tế biển, nhìn từ dải Cần Giờ - Bà Rịa - Vũng Tàu - Côn Đảo, không chỉ là mục tiêu về “đặc quyền” kinh tế, hội nhập, mà còn là “tiền tiêu” để bảo vệ chủ quyền biển đảo, thềm lục địa quốc gia.

Một liên hệ thú vị, Cần Giờ là điểm sáng của mô hình bảo tồn những giá trị thiên nhiên, cách thức người dân bản địa “cộng sinh” với rừng phòng hộ, bảo vệ rừng trong nhiều năm qua (điển hình là để phát triển rừng phòng hộ Cần Giờ, mức chi của TPHCM là 1.156.000 đồng/ha/năm, cao hơn nhiều so với mức khoán hỗ trợ theo ngân sách nhà nước 400.000 đồng/ha/năm của Chính phủ) thì Côn Đảo lại là “phòng thí nghiệm” về phát triển hạ tầng - giao thông - kinh tế và bảo tồn di sản.

Những khởi động gần nhất, qua định hướng của Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang và Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được với đặc khu Côn Đảo cũng đã đặt trong tầm nhìn “không gian biển và kích hoạt liên thông”, biển với đất liền, tài nguyên thiên nhiên với di sản văn hóa, phát triển và bảo tồn…

Trong đó, vấn đề xung đột giữa lợi ích phát triển và bảo tồn, bảo toàn nguyên vẹn rừng ngập mặn Cần Giờ, khu bảo tồn sinh thái biển Côn Đảo và hệ bờ biển Vũng Tàu bên cạnh hoạt động khai thác, dịch vụ, thương mại, du lịch đảm bảo “xanh, sạch” ra sao, cũng đã được nêu ra kèm giải pháp cụ thể, hài hòa, gắn với trách nhiệm cá nhân.

Sự chồng chéo trong chính sách quy hoạch và quản lý, thiếu đồng bộ về phát triển hạ tầng giao thông, chưa tạo được động lực phát triển kinh tế biển, logistics chưa đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp xuất khẩu… là những vấn đề sẽ phải sớm được giải quyết căn cơ, hiệu quả.

Song song đó, dự thảo văn kiện Đại hội Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, được cập nhật những bản quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội của thành phố sau sáp nhập cũng như những bổ sung, điều chỉnh Nghị quyết số 98 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, sẽ được trình Quốc hội vào kỳ họp cuối năm nay.

Nhìn rộng ra, một không gian biển của TPHCM đã và đang được kích hoạt với sự kết nối đồng bộ từ sân bay Côn Đảo, đường sắt nối Cần Giờ, đường biển và ven biển từ Cần Giờ ra Bà Rịa - Vũng Tàu, khu thương mại tự do Cái Mép Hạ…, góp phần thúc đẩy TPHCM phát triển mạnh mẽ hơn trong giai đoạn mới.

Nguyễn Quân Cát