TPHCM vận dụng cơ chế đặc thù để sớm khởi công metro Bến Thành-Tham Lương

Mặt bằng đã sẵn sàng

UBND TPHCM yêu cầu các công việc trình và ban hành kế hoạch triển khai dự án cũng như điều chỉnh các báo cáo được thực hiện từ tháng 10 đến tháng 12-2025.

Việc bàn giao mặt bằng đã hoàn thành. Cùng với hoàn thiện thủ tục, di dời hạ tầng kỹ thuật cũng đang gấp rút triển khai để khởi công dự án.

Chủ đầu tư (Ban Quản lý Đường sắt đô thị TPHCM) có nhiệm vụ triển khai thực hiện các công việc liên quan trong tháng 11 và 12-2025, qua đó khởi công toàn tuyến vào ngày 15-1-2026.

Trong báo cáo về tình hình thực hiện các dự án đường sắt đô thị thành phố, Trưởng Ban Quản lý Đường sắt đô thị TPHCM Phan Công Bằng cho biết, tỷ lệ bàn giao mặt bằng cho dự án tuyến metro số 2 đã đạt 100% (585/585 trường hợp). Công tác di dời hạ tầng kỹ thuật các hạng mục công trình điện, cấp nước, thoát nước, biển báo, chiếu sáng, đèn tín hiệu giao thông, cây xanh, viễn thông… đã triển khai thi công tại 12/12 vị trí.

Dự án metro Bến Thành-Tham Lương có 8 gói thầu xây lắp chính, đến nay gói thầu CP1 (xây dựng tòa nhà văn phòng và các công trình phụ trợ tại depot Tham Lương) đã hoàn thành và đưa vào sử dụng; 7 gói thầu chính còn lại đang được cập nhật, rà soát điều chỉnh.

Với vai trò cơ quan thường trực, ngày 10-11, Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM Trần Quang Lâm đã chủ trì cuộc họp về phương án công nghệ; khung quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn chủ yếu áp dụng cho dự án metro số 2. Đây là dự án đầu tiên được thí điểm áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt của Nghị quyết số 188/2025/QH15.

Ông Trần Quang Lâm đề nghị chủ đầu tư chỉ đạo đơn vị thẩm tra, tư vấn tập trung rà soát, nghiên cứu các ý kiến để làm rõ thêm cơ sở phương án lựa chọn, các nội dung đề xuất điều chỉnh nhằm đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, khả năng kết nối liên thông, phù hợp với định hướng và quy hoạch phát triển đường sắt đô thị của TPHCM. Các cơ quan, đơn vị tập trung triển khai các nhiệm vụ theo kế hoạch đã được phê duyệt, đảm bảo tiến độ khởi công dự án chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Gấp rút chuẩn bị khởi công

Theo phê duyệt trước đây, dự án có tổng mức đầu tư 47.890 tỷ đồng, phần lớn là vốn vay ODA từ 3 nhà tài trợ là Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Ngân hàng tái thiết Đức (KfW), Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB). Trong quá trình triển khai, dự án gặp nhiều khó khăn, vướng mắc và hiện Ban Thường vụ Thành ủy đã chấp thuận chuyển toàn bộ nguồn vốn ODA sang đầu tư công từ ngân sách thành phố.

Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt việc dừng sử dụng vốn vay ODA từ KfW và điều chỉnh Thỏa thuận vay và viện trợ số 2. Việc dừng sử dụng vốn ODA của ADB, EIB cũng đang được các bên triển khai thủ tục liên quan theo quy định.

Khu vực ga Bảy Hiền thuộc tuyến metro số 2. (Ảnh: Tiến Lực/TTXVN)

Ông Mai Thanh Tùng, Phó Trưởng phòng Kế hoạch và Đầu tư (Sở Xây dựng TPHCM) cho biết, tuyến metro Bến Thành-Tham Lương đang hoàn tất thủ tục điều chỉnh dự án và dự kiến khởi công vào tháng 1-2026.

Kinh nghiệm từ tuyến metro số 1 cho thấy, việc chậm tiến độ chủ yếu vì các nguyên nhân chủ yếu như quy định ràng buộc của các khoản vay ODA; ảnh hưởng của đại dịch COVID-19; đây là tuyến metro đầu tiên thành phố triển khai, việc tiếp xúc với công nghệ mới cần thời gian để nghiên cứu, tiếp cận…

Rút kinh nghiệm từ đó, thành phố đã chủ động xây dựng cơ chế đặc thù để tăng tính chủ động trong phê duyệt và điều hành dự án. Cụ thể, thành phố đã ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết 188/2025/QH15 và kế hoạch riêng cho tuyến Bến Thành-Tham Lương. Nhờ cơ chế đặc thù từ Nghị quyết 188 và Luật Đường sắt 2025, thành phố có điều kiện rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, đẩy nhanh lựa chọn nhà thầu và tháo gỡ vướng mắc thủ tục.

Trên cơ sở chấp thuận chủ trương chỉ định thầu các gói thầu trên đường Gantt của dự án, vừa qua, Ban Quản lý Đường sắt đô thị đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu Tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh, thiết kế FEED và đấu thầu của dự án metro số 2.

Ban Quản lý Đường sắt đô thị cho biết thêm, công tác lập, thẩm tra báo cáo giữa kỳ cũng được chủ đầu tư hoàn thành và trình Sở Xây dựng, Sở Quy hoạch-Kiến trúc có ý kiến thẩm định; đến nay, Sở Xây dựng đã hoàn thành để tham mưu UBND thành phố chấp thuận phương án công nghệ áp dụng cho dự án và có văn bản đề nghị Bộ Xây dựng thống nhất danh mục quy chuẩn, tiêu chuẩn chủ yếu áp dụng cho dự án.

Song song đó, Sở Xây dựng thành phố đang chủ trì cùng Ban Quản lý Đường sắt đô thị và các sở ngành liên quan hoàn thiện các nội dung công việc để đảm bảo tiến độ phê duyệt dự án đầu tư điều chỉnh vào ngày 15/12 tới.

Tiến Lực