Trang bị phương pháp tự học cho học sinh

Thay vì lựa chọn học thêm, học sinh có thể học hiệu quả ngay trên lớp khi tập trung tiếp thu bài giảng tốt

Tự học để làm chủ kiến thức

Năm ngoái, 3 trong số 5 thủ khoa các khối thi của Kỳ thi tốt nghiệp THPT xuất thân từ trường huyện. Nhiều em trong số đó không có điều kiện để đi học thêm nhưng vẫn đạt điểm cao nhờ khả năng tự học. Phan Ngọc Vũ, học sinh Trường THPT Nguyễn Chí Thanh (huyện Quảng Điền), thủ khoa khối D01 là một trường hợp điển hình.

Theo chia sẻ của Vũ, gia đình em khó khăn, không có điều kiện lên thành phố học thêm, tự học là chính. Vũ chia sẻ kinh nghiệm, việc tự học để tích lũy kiến thức rất quan trọng. Mỗi ngày, em học khoảng 5-6 tiếng và ngủ sớm, tránh tình trạng mệt mỏi vào ngày hôm sau, ảnh hưởng tới quá trình học tập. Vũ tập trung phát triển kỹ năng xử lý các giả thiết của đề hơn là việc học theo dạng bài để tránh trường hợp “bí” trước các dạng đề lạ. Ngoài ra, em còn tìm tòi nhiều tài liệu khác ở trên mạng để nâng cao kỹ năng làm bài.

Năm nay, học sinh tất cả các khối lớp đều học theo Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018. Chương trình mới hướng tới việc giúp học sinh làm chủ kiến thức, biết vận dụng hiệu quả vào thực tế và phát triển khả năng tự học. Theo thầy giáo Đoàn Trần Bảo Phước, Hiệu trưởng Trường THPT Thuận An, mục tiêu Chương trình GDPT 2018 hướng tới là học sinh làm chủ tri thức, vận dụng hiệu quả kiến thức vào thực tế. Điều này cũng đồng nghĩa, học sinh không cần học thêm tràn lan như trước mà cần được trang bị kỹ năng tự học và phương pháp học tập đúng đắn. Thay vì phụ thuộc vào các lớp học thêm, các em có thể học tập hiệu quả ngay trên lớp và tự mình ôn luyện tại nhà. Việc học sinh tự học, tự nghiên cứu sẽ giúp các em dễ dàng làm tốt các đề thi có ngữ liệu mở.

Cần phương pháp khoa học

Cô giáo Hồ Thị Xuân Sang, giáo viên Trường THCS Nguyễn Chí Diểu cho rằng: “Việc tự học quyết định rất lớn đến kết quả học tập và rèn luyện của học sinh. Trong quá trình lên lớp, tôi thường chú trọng nâng cao khả năng tự học của học sinh bằng cách hướng dẫn các em cách tự học, động viên các em tự giác trong học tập, khai thác hợp lý các tài liệu có sẵn, định hướng và phát triển các phương pháp tự học một cách hợp lý”.

Tại Trường THPT Thuận An, nhà trường thường xuyên nhắc nhở học sinh nâng cao khả năng tự học trong các tiết chào cờ, sinh hoạt. Thay vì lựa chọn học thêm, học sinh có thể học hiệu quả ngay trên lớp nếu tập trung lắng nghe, tiếp thu bài giảng. Về nhà, các em xem lại bài để nắm nội dung bài cũ. Thầy giáo Bảo Phước cho hay, tự học giúp học sinh chủ động tìm tòi kiến thức, hiểu sâu hơn và ghi nhớ bài học nhanh hơn nhờ vào các kỹ năng, như: Tự phân tích, tổng hợp, đưa ra các phương án để giải quyết vấn đề một cách có tư duy, trình tự, thông minh thay vì chờ đợi giáo viên truyền thụ một cách thụ động. Nếu chỉ học tủ, học vẹt để đối phó với kỳ kiểm tra, thi cử hay thụ động tiếp thu kiến thức một chiều, không hiểu nền tảng của vấn đề, học sinh sẽ mau quên và lãng phí thời gian.

Thầy Bảo Phước đưa ra lời khuyên, khi tự học, học sinh nên tạo thói quen ghi chép, ghi chú những tài liệu đã đọc để nắm vững kiến thức và xem lại khi cần thiết. Cách chọn tài liệu để học cũng rất quan trọng. Hiện nay, nguồn kiến thức rất nhiều, các em nên chọn nguồn tài liệu phù hợp với nội dung chương trình giáo dục phổ thông, có nguồn gốc uy tín, đảm bảo tính chính xác, khoa học. “Khi các em tự học đòi hỏi mỗi học sinh phải tự kiểm tra kiến thức của mình xem mức độ cải thiện thế nào, điều gì đạt được, điều gì còn hạn chế. Đây là yêu cầu quan trọng trong quá trình tự học để đánh giá được sự tiến bộ của mình. Học sinh cũng cần tạo ra không gian học tập phù hợp để tập trung, không bị ảnh hưởng bởi điện thoại, mạng xã hội, tiếng ồn…”, thầy Phước lưu ý.

Bài, ảnh: MINH HIỀN