Tranh Đông Hồ - biểu tượng của sắc màu di sản vươn tầm quốc tế

Cái nôi của di sản văn hóa

Bắc Ninh - vùng đất Kinh Bắc ngàn năm văn hiến, từ lâu đã nổi tiếng là cái nôi của những giá trị văn hóa đặc sắc. Nơi đây là khởi nguồn của những làn điệu Quan họ ngọt ngào, được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; đây cũng là vùng đất "thai nghén" dòng tranh dân gian Đông Hồ độc đáo.

Các đại biểu thực hiện nghi thức cắt băng khai mạc chương trình “Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu Đông Hồ”.

Phát biểu tại lễ khai mạc chương trình "Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu Đông Hồ", Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Anh Tuấn bày tỏ: Năm 2024 đánh dấu 15 năm Dân ca Quan họ được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Trong suốt chặng đường đó, tỉnh Bắc Ninh đã luôn nỗ lực thực hiện các cam kết quốc tế, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa Quan họ, đưa loại hình nghệ thuật đặc sắc này lan tỏa khắp Việt Nam và vươn tầm thế giới.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ngô Lê Văn đánh giá cao sự kiện "Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu Đông Hồ" khi được tổ chức ngay tại Hồ Gươm - trái tim của Thủ đô Hà Nội.

Để đạt được thành quả này, tỉnh đã triển khai nhiều chính sách đặc thù để tôn vinh, hỗ trợ nghệ nhân, phát triển các làng Quan họ gốc, làng thực hành. Đồng thời khuyến khích giới trẻ, đặc biệt là thiếu niên, nhi đồng tham gia học tập và thực hành diễn xướng. Đây được xem là những biện pháp hiệu quả để giữ gìn, đảm bảo sự trường tồn và phát triển bền vững của di sản văn hóa truyền thống của Bắc Ninh nói riêng và của Việt Nam nói chung.

Với niềm tự hào đó, Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Anh Tuấn gửi gắm mong muốn nhận được sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các Đại sứ, Trưởng đại diện ngoại giao, trong việc đưa "Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ" vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của UNESCO. Tỉnh Bắc Ninh cam kết sẽ tiếp tục ban hành và thực hiện các cơ chế, chính sách phù hợp, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của tranh Đông Hồ, cũng như các di sản văn hóa khác của vùng đất Bắc Ninh - Kinh Bắc và của dân tộc Việt Nam.

Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Anh Tuấn phát biểu tại chương trình "Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu Đông Hồ".

Gìn giữ, phát triển và lan tỏa di sản

Tranh Đông Hồ là một loại hình tranh khắc gỗ nghệ thuật đậm đà bản sắc Việt Nam, sử dụng chất liệu tự nhiên như giấy dó, màu từ lá chàm, vỏ sò, tro rơm, nghệ, rễ cây... Mỗi bức tranh là một tác phẩm nghệ thuật, chứa đựng một câu chuyện dung dị nhưng sâu sắc, phản ánh nét đẹp đời sống, lễ hội, tín ngưỡng và những khát vọng tốt lành của người Việt. Nhưng tương lai của tranh Đông Hồ cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức, khi nghề truyền thống ngày càng vắng bóng người theo; cùng với đó là sự cạnh tranh của các dòng tranh công nghiệp và những khó khăn trong công tác bảo tồn làng nghề.

Phát biểu tại chương trình, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ngô Lê Văn nhìn nhận: Bắc Ninh - Kinh Bắc, vùng đất ngàn năm văn hiến, nơi địa linh nhân kiệt hội tụ, luôn giữ một vị thế đặc biệt trong dòng chảy lịch sử và văn hóa Việt Nam. Đây là cái nôi của triều Lý, triều đại khai mở thời kỳ rực rỡ của văn minh Đại Việt, là nơi những làn điệu Quan họ ngọt ngào, đắm say lòng người - Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại ra đời và cũng là nơi ươm mầm, nuôi dưỡng dòng tranh dân gian Đông Hồ, một tuyệt tác nghệ thuật khắc gỗ mang đậm bản sắc Việt. Đặc biệt, tranh Đông Hồ vẫn luôn được lưu giữ, như một biểu tượng của bản sắc và khát vọng bảo tồn giá trị truyền thống.

Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh cùng các đại biểu, đại sứ trải nghiệm làm tranh đông hồ tại chương trình.

Với niềm tự hào và sự trân quý sâu sắc những giá trị văn hóa độc đáo của vùng đất Bắc Ninh - Kinh Bắc, đặc biệt là di sản nghề làm tranh dân gian Đông Hồ, Thứ trưởng Ngô Lê Văn đánh giá cao sự kiện "Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu Đông Hồ" khi được tổ chức ngay tại Hồ Gươm - trái tim của Thủ đô Hà Nội, thành phố vì hòa bình, thành phố sáng tạo được UNESCO vinh danh. Sự kiện đã thể hiện sự giao thoa tuyệt vời giữa nét đẹp truyền thống và nhịp sống hiện đại, góp phần lan tỏa những giá trị văn hóa quý báu này đến với công chúng.

Theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ngô Lê Văn, Việt Nam tự hào sở hữu 71 di sản được UNESCO vinh danh, trong đó có 16 di sản văn hóa phi vật thể. Đây vừa là niềm tự hào nhưng cũng là trọng trách nặng nề đối với dân tộc. Bộ Ngoại giao, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, tỉnh Bắc Ninh cùng các bộ, ban, ngành đang nỗ lực hết mình, phối hợp chặt chẽ với cộng đồng trong nước và bạn bè quốc tế để đưa nghệ thuật tranh dân gian Đông Hồ vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

“Với sự hợp tác chân thành và tình yêu sâu sắc dành cho các giá trị truyền thống, chúng ta có thể cùng nhau viết tiếp những trang sử mới cho câu chuyện di sản, để gìn giữ, phát triển và lan tỏa di sản ấy đến muôn đời sau”, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ngô Lê Văn gửi gắm.

Đại sứ tham dự chương trình vô cùng thích thú khi trải nghiệm làm tranh Đông Hồ tại gian hàng ở hồ Gươm.

Nhiều khách tham dự tại chương trình đánh giá, "Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu Đông Hồ" được tổ chức tại không gian phố đi bộ hồ Gươm là một nỗ lực của tỉnh Bắc Ninh để tiếp thêm "sức mạnh" cho tranh Đông Hồ, kết nối di sản với công chúng trong và ngoài nước. Đồng thời khẳng định vị thế của di sản văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế.

Trong khuôn khổ chương trình, nhiều hoạt động ý nghĩa cũng đã diễn ra. Trong đó có trưng bày, giới thiệu các sản phẩm nghệ thuật độc đáo của Bắc Ninh (tranh Đông Hồ, gốm Phù Lãng, mây tre đan Xuân Hội, đúc đồng Đại Bái, gỗ mỹ nghệ Phù Khê, Đồng Kỵ...); trình diễn dân ca Quan họ và các loại hình nghệ thuật truyền thống khác; trải nghiệm thực hành làm tranh Đông Hồ cùng các nghệ nhân. Các hoạt động này sẽ giúp du khách hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa của tranh Đông Hồ, từ đó góp phần khơi dậy tình yêu và ý thức bảo tồn di sản trong cộng đồng.

Một số hình ảnh ghi nhận tại chương trình:

Các đại biểu trải nghiệm làm tranh Đông Hồ ngay tại chương trình.

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Oanh hướng dẫn các đại biểu trải nghiệm làm tranh Đông Hồ.

Các đại biểu cùng tham gia trò chơi ném pháo tại gian hàng gốm.

Các liền anh, liền chị của vùng đất Bắc Ninh - Kinh Bắc mang đến chương trình những lời ca tiếng hát ngọt ngào, sâu lắng.

Các cô giáo và học sinh trường Mầm non Đồng Kỵ 1, thành phố Từ Sơn, Bắc Ninh biểu diễn bài “Bắc Bling” (Bắc Ninh) với những tiết tấu sôi động.

Các đại sứ vô cùng thích thú ghi lại khoảnh khắc các cô giáo và học sinh trường mầm non Đồng Kỵ 1, thành phố Từ Sơn, Bắc Ninh biểu diễn bài “Bắc Bling” (Bắc Ninh).

Các đại biểu chụp hình lưu niệm tại chương trình.

Nguyên Khánh