Tranh phái sinh thổi sức sống mới vào sáng tạo
Ngày 27/9, tại Trường Việt Nam Tinh Hoa (TP Hồ Chí Minh), tổ chức nghệ thuật ThanhTao phối hợp cùng các chuyên gia và nghệ sĩ tổ chức tọa đàm và trưng bày tác phẩm với chủ đề 'Phái sinh – Tái sinh'. Sự kiện thu hút đông đảo công chúng yêu nghệ thuật, mở ra cuộc đối thoại về giá trị và sức sống của tranh phái sinh trong đời sống đương đại.
Tại buổi tọa đàm, TS Hoàng Phong Tuấn, giảng viên mỹ học cho rằng, nghệ thuật phái sinh vốn dĩ không chỉ dừng ở việc “sao chép”, mà chính là cách nghệ sĩ tạo nên giá trị mới từ những tác phẩm có sẵn. Điều quan trọng là cách diễn giải và đối thoại với công chúng, để nếu có tranh luận thì xoay quanh giá trị tác phẩm, chứ không phải chuyện sao chép hay không. Nhìn từ góc độ sáng tạo, bất kỳ sự thay đổi nào từ nền tảng cũ đều có thể mở ra một tác phẩm mới, góp phần nối dài vòng đời của nghệ thuật.
Chuyên gia, luật sư và nghệ sĩ cùng trao đổi về những vấn đề liên quan đến nghệ thuật phái sinh tại buổi tọa đàm diễn ra ngày 27/9, tại TP Hồ Chí Minh.
Ở góc nhìn pháp lý, luật sư - nhà sưu tầm tranh Nguyễn Phương Ngân chỉ ra thách thức lớn của nghệ thuật phái sinh nằm ở khung pháp luật còn thiếu và chưa rõ ràng. Luật sư Ngân cho rằng, quyền sở hữu trí tuệ trong mỹ thuật nói chung ở Việt Nam vẫn sơ khai, đặc biệt với tác phẩm phái sinh, yếu tố “mới”, điều kiện quan trọng để công nhận bản quyền lại chưa có định nghĩa cụ thể trong luật. Do đó, việc đăng ký bảo hộ tác quyền với loại hình này hiện rất khó, phần lớn tác phẩm chưa đạt yêu cầu công nhận chính thức.
Điểm nhấn của sự kiện là phần giới thiệu hai tác phẩm mới của họa sĩ trẻ Phan Tú Trân. Sinh năm 1990, tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh, Tú Trân chọn con đường sáng tác phái sinh như một bản lĩnh nghệ thuật riêng. Cô từng gây chú ý với loạt tranh lấy cảm hứng từ nhân vật Doraemon, hòa trộn tinh thần văn hóa Việt Nam – Nhật Bản.
Nghệ sĩ trẻ Phan Tú Trân và các tác phẩm phái sinh tiêu biểu, được công chúng và giới chuyên môn trong nước và quốc tế ghi nhận.
Những tác phẩm này không chỉ nhận được sự quan tâm trong nước mà còn được ghi nhận ở quốc tế. Năm 2023, cô vào chung khảo UOB Painting of the Year tại Việt Nam với tác phẩm Mona-Dora; năm 2024, tranh DORAECO mang về giải Nghệ sĩ triển vọng nhất năm. Cùng năm, Tú Trân có triển lãm cá nhân My Little Dora tại LèHem artspace, tham gia Annam Art Fair lần thứ nhất và Triển lãm trẻ Mỹ thuật toàn quốc tại Hà Nội.
Đại diện tổ chức ThanhTao đánh giá Phan Tú Trân là gương mặt trẻ giàu tiềm năng, phản ánh tinh thần “phái sinh - tái sinh” qua mỗi tác phẩm; đồng thời mong muốn đồng hành cùng các nghệ sĩ trẻ để đưa nghệ thuật bước ra khỏi khung tranh, đến gần đời sống, từ đó tạo sức lan tỏa bền bỉ. Một số tác phẩm mới của Tú Trân cũng đã được mời tham gia triển lãm quốc tế tại Indonesia, khẳng định vị thế nghệ sĩ Việt Nam trên bản đồ sáng tạo khu vực.
Tác phẩm phái sinh từ hình mẫu Doraemon trong truyện tranh Nhật Bản, sáng tạo dựa trên góc nhìn về văn hóa của nghệ sĩ Việt Nam.
Với sự góp mặt của các chuyên gia, luật sư và nghệ sĩ, sự kiện không chỉ là dịp giới thiệu tác phẩm mới mà còn gợi mở hướng đi cho nghệ thuật phái sinh tại Việt Nam, vừa khẳng định giá trị sáng tạo, vừa đặt ra yêu cầu hoàn thiện hành lang pháp lý để bảo vệ và nuôi dưỡng sức sống mới của dòng chảy nghệ thuật đương đại.
