Trao đổi kinh nghiệm kiểm toán Quỹ tài chính quốc tế và một số nội dung về kiểm toán công

Đoàn công tác cùng các đồng nghiệp tại TCA. Ảnh: CTV

Với kinh nghiệm đảm nhiệm vai trò thành viên Ủy ban kiểm toán ASOSAI qua nhiều nhiệm kỳ, TCA đã có những chia sẻ cởi mở về việc thực hiện nhiệm vụ, trách nhiệm của thành viên Ủy ban kiểm toán ASOSAI.

Theo TCA, việc kết nối, trao đổi chặt chẽ giữa các thành viên Ủy ban kiểm toán, cũng như giữa Ủy ban kiểm toán và Ban thư ký ASOSAI đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo công tác kiểm toán Quỹ tài chính của ASOSAI tuân thủ các quy định của ASOSAI và thông lệ quốc tế.

Các bên cần tiến hành xây dựng Kế hoạch kiểm toán với sự thống nhất về nội dung, tiêu chí kiểm toán, hồ sơ về tình hình tài chính của niên độ tài chính qua các năm tài chính, báo cáo kiểm toán nội bộ do Ban thư ký cung cấp, phân công nhiệm vụ thực hiện, trao đổi kết quả kiểm toán, thống nhất việc đệ trình và báo cáo Ban điều hành và Đại hội ASOSAI về báo cáo kiểm toán niên độ Quỹ tài chính của ASOSAI.

Ngoài ra, tuân thủ Hướng dẫn (GUID) 5090 và GUID 5091 của Tổ chức quốc tế Các cơ quan Kiểm toán tối cao (INTOSAI) về kiểm toán các tổ chức quốc tế, TCA đã thực hiện kiểm toán Quỹ tài chính của nhiều tổ chức quốc tế như Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc, Cao ủy của Liên Hiệp Quốc về người tị nạn, Tổ chức hợp tác kinh tế ECO, Trung tâm dự báo thời tiết trung hạn châu Âu ECMWF, Tổ chức hợp tác hồi giáo OIC, Tổ chức khai thác vệ tinh khí tượng châu Âu EUMETSAT. Qua đó, TCA đã chia sẻ kinh nghiệm quy trình ứng cử và thực hiện vai trò kiểm toán độc lập của các tổ chức quốc tế.

Trên cơ sở GUID 1900 của INTOSAI về đánh giá chéo và Thỏa thuận hợp tác đã ký, TCA thực hiện đánh giá chéo nhằm rà soát đánh giá tình hình thực hiện thông lệ và phương pháp kiểm toán để đưa ra khuyến nghị, đề xuất giải pháp về mức độ tuân thủ ISSAI, từ đó, nâng cao chất lượng hoạt động của SAI.

Liên quan đến kiểm soát chất lượng kiểm toán, TCA giới thiệu về hệ thống thông tin quản lý kiểm toán, trong đó tập trung trình bày về hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán bao gồm: Kiểm soát các giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán, thực hiện kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán với nội dung và trách nhiệm kiểm soát cụ thể.

Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán và thực hiện kiểm toán được kiểm soát chất lượng theo ba cấp: Cấp 1 - rà soát bởi Trưởng đoàn kiểm toán; Cấp 2 - rà soát bởi Trưởng bộ phận kiểm toán (thủ trưởng đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán); Cấp 3 - rà soát bởi Ban lãnh đạo của TCA.

Báo cáo kiểm toán cũng được rà soát theo 3 bước. Theo đó, tại bước 1, ba kiểm toán viên cao cấp (không tham gia cuộc kiểm toán) sẽ thẩm định dự thảo báo cáo kiểm toán do bộ phận kiểm toán lập trước khi gửi lấy ý kiến của đơn vị được kiểm toán. Bước 2, dự thảo báo cáo kiểm toán sau khi được hoàn thiện theo ý kiến của đơn vị được kiểm toán sẽ được các bộ phận công tố viên rà soát. Bước 3, dự thảo báo cáo kiểm toán được gửi tới Ủy ban thẩm định báo cáo kiểm toán rà soát lần cuối trước khi phát hành và trình Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ.

Ngoài ra, TCA trình bày chi tiết về Hệ thống thông tin quản lý kiểm toán có hỗ trợ của Công nghệ thông tin (DYS) mới vận hành từ năm 2024 để kiểm soát chất lượng kiểm toán.

Quang cảnh làm việc. Ảnh: CTV

Đại diện TCA cũng cho biết, thúc đẩy ứng dụng phân tích dữ liệu trong hoạt động kiểm toán, từ năm 2017, TCA đã tự phát triển/xây dựng một hệ thống thu thập, phân tích dữ liệu dựa trên nền tảng Web có tên là VERA (hệ thống phân tích dữ liệu thông minh).

Hệ thống phân tích dữ liệu thông minh thực hiện trên cơ sở dữ liệu tập trung tại TCA được thu thập từ các đơn vị được kiểm toán, hoạt động trên nền tảng Web và kết nối an toàn. Các chức năng cơ bản của hệ thống phân tích thông minh gồm: hệ thống đánh giá rủi ro, xây dựng các kịch bản phân tích, giảm nhu cầu thu thập dữ liệu của kiểm toán viên, sắp xếp dữ liệu đã sẵn sàng để sử dụng, giúp kiểm toán viên có thể làm việc với dữ liệu lớn. Những lợi ích chính của hệ thống phân tích dữ liệu tập trung là: bảo vệ (bảo mật) dữ liệu, tính cơ động, không cần máy tính CPU tốc độ cao, kết quả thực, khả năng chia sẻ, tiết kiệm thời gian, thực hiện với nhiều tổ chức và không tiếp xúc vật lý (làm việc từ xa với hệ thống dữ liệu tập trung) và giám sát liên tục.

Đặc biệt trong giai đoạn dịch COVID 19, TCA đã ứng dụng mạnh mẽ công cụ phân tích dữ liệu này để thu thập và phân tích dữ liệu từ xa để phục vụ các cuộc kiểm toán. Đáng chú ý, từ tháng 9/2020, quy định của pháp luật Thổ Nhĩ Kỳ cho phép thu thập tất cả các tài liệu mà các tổ chức công gửi cho TCA trong môi trường điện tử.

Nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của tổ chức trong tổ hoạt động bao gồm khối lượng lớn dữ liệu, áp lực về thời gian, sai sót trong quá trình xử lý công việc qua hình thức thủ công trước đây, thiếu nhất quán trong sử dụng các phát hiện kiểm toán của các tổ kiểm toán, TCA xây dựng phần mềm ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động, gọi tên là SayBot. Đây là hệ thống dựa trên tính năng ưu việt của AI thu thập dữ liệu thông tin trong quá khứ của các báo cáo kiểm toán, số liệu về ngân sách, lưu trữ mua sắm công nhằm ưu tiên phát hiện khu vực có rủi ro cao; đồng thời xử lý dữ liệu từ những hệ thống khác như EKAP, KIK, e-ihale. Theo đó, hệ thống SayBot sẽ tự động xác định, phân loại rủi ro và phân tích nội dung, xây dựng dự thảo báo cáo đánh giá, so sánh các phát hiện kiểm toán với quy định pháp luật (công cụ tìm kiếm về pháp lý có hỗ trợ của AI), thực hiện kiểm soát chất lượng đối với các dự thảo báo cáo đó theo quy định.

Trong khuôn khổ chuyến công tác, Đoàn KTNN Việt Nam đã đến thăm và làm việc tại Trung tâm đào tạo của TCA về hệ thống và chương trình nâng cao nâng lực hoạt động của SAI, phát triển năng lực chuyên môn của kiểm toán viên; tham quan mô hình phòng tự học của kiểm toán viên dự bị, tham dự lớp đào tạo kiểm toán viên về công nghệ chuỗi khối (blockchain) trong hoạt động kiểm toán. Bên cạnh đó, Đoàn công tác được nghe giới thiệu về chương trình, tiêu chí, nội dung đào tạo dành cho kiểm toán viên dự bị; chia sẻ về chương trình phát triển nghề nghiệp cho kiểm toán viên với đội ngũ giảng viên kiêm nhiệm giàu kinh nghiệm của TCA…/.

PHƯƠNG TRẦN