'Tri ân Tổ quốc' – Khi thơ, nhạc và lòng yêu nước hòa làm một

Bài hát mở đầu bằng tiếng gọi: “Việt Nam ơi! Tổ quốc tôi!”. Đây không phải chỉ là một lời xưng hô, mà là một tiếng vọng từ trái tim, ngân dài qua lịch sử. Cách gọi hai lần “Việt Nam ơi!” và “Tổ quốc tôi!” gợi cảm giác tha thiết, thôi thúc như một lời thề, một sự khẳng định căn cước. Từ đó, ca từ lần lượt tái hiện những lớp trầm tích của lịch sử: “Bốn nghìn năm chưa bao giờ hết giặc” – một câu thơ cô đọng, hàm chứa cả thiên niên kỷ chống ngoại xâm; “Triệu anh hùng trọn đời tuổi mười tám” – khắc họa một thế hệ thanh xuân hóa bất tử; “Triệu mẹ già chờ con hóa hoàng hôn” – hình tượng độc đáo, kết hợp nỗi đau riêng với hoàng hôn vũ trụ, biến sự chờ đợi thành biểu tượng muôn đời. Thay vì mô tả trực tiếp chiến công hay tên tuổi anh hùng, tác giả dùng những ẩn dụ lớn (núi, sông, hoàng hôn) để nâng tầm sự hy sinh cá nhân thành biểu tượng chung của dân tộc. Đây là một thủ pháp văn học giàu tính sáng tạo, vừa gợi cảm xúc, vừa tạo tính khái quát cao.

Trong dòng ca khúc cách mạng Việt Nam, ta từng quen với những hình ảnh như “mẹ Tổ quốc”, “dòng sông lịch sử”, “cánh đồng máu và hoa”. Nhưng “Tri ân Tổ quốc” mang lại nhiều hình tượng mới mẻ: mẹ hóa hoàng hôn, con người hóa thành núi sông, ngọn đồi trở thành bài ca bất tử, dòng sông mang hào khí cha ông. Thiên nhiên được nhân cách hóa, mang linh hồn của lịch sử, trở thành nhân chứng bất tử. Những sáng tạo này giúp ca khúc tránh lối mòn, tạo nên những câu ca dễ nhớ mà giàu sức gợi, mở ra nhiều tầng liên tưởng trong tâm trí người nghe.

Nếu thơ Vũ Thị Hưng đặt nền móng cho những hình tượng độc đáo, thì nhạc sĩ Phạm Việt Long đã thổi hồn cho chúng bằng một giai điệu vừa trữ tình, vừa bi hùng. Ở những đoạn đầu, giai điệu mềm mại, chậm rãi, như một lời tâm sự, một tiếng gọi từ trái tim. Khi nhắc đến “bốn nghìn năm chống giặc”, “triệu anh hùng tuổi mười tám”, âm nhạc dâng lên hào hùng, tràn đầy khí thế. Đặc biệt, khi lặp điệp “Việt Nam ơi! Tổ quốc tôi!”, tiết tấu và cao độ đều được đẩy mạnh, tạo cảm giác như một lời hô cộng đồng, một hợp xướng vang dội từ hàng triệu trái tim. Chính hợp xướng đã biến ca khúc từ một bản nhạc cá nhân thành tiếng hát tập thể, gợi sự đồng lòng, đồng tâm của nhiều thế hệ – từ thiếu nhi, thanh niên, trung niên đến cựu chiến binh, tất cả hòa quyện trong MV. Âm nhạc vừa có nét hiện đại – dễ nghe, dễ nhớ – lại vẫn giữ được chiều sâu truyền thống, nhờ vậy có khả năng lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng.

Một điểm nhấn đặc biệt của ca khúc là lời hẹn ước của thế hệ hôm nay: “Lớp hậu sinh nghèn nghẹn lời tri ân – Dòng máu Lạc Hồng chảy mãi cùng tháng năm”. Đây là một sáng tạo quan trọng, giúp tác phẩm vượt ra khỏi tính hoài niệm, khẳng định sự tiếp nối: các thế hệ hôm nay và mai sau sẽ không bao giờ quên, sẽ tiếp tục mang trong mình sứ mệnh bảo vệ, xây dựng Tổ quốc. Tri ân không chỉ để nhớ, mà để tiếp bước.

Nếu ca từ và giai điệu đặt nền móng cho tác phẩm, thì tiếng hát chính là linh hồn thổi bùng cảm xúc. Hiền Anh Sao Mai với giọng hát trong trẻo, dày dặn kỹ thuật, giàu chất trữ tình, hát như đang kể một câu chuyện vừa tha thiết vừa mạnh mẽ. Ở những đoạn ngân cao, chị cho thấy bản lĩnh của một giọng ca trưởng thành, khiến người nghe cảm nhận được tiếng gọi từ trái tim người mẹ, người chị, người con gái đất Việt. Trong khi đó, Tuấn Nguyễn sở hữu giọng nam vang, sáng và khỏe, tạo thế đối sánh với sự mềm mại của Hiền Anh. Anh mang đến sắc thái bi hùng, khỏe khoắn, gợi hình tượng người chiến sĩ kiên cường. Khi hai giọng hát hòa quyện, đặc biệt ở đoạn điệp “Việt Nam ơi! Tổ quốc tôi!”, khán giả như nghe được tiếng gọi cộng hưởng của hàng triệu trái tim, vừa thiết tha vừa hào sảng. Chính sự kết hợp ấy giúp ca khúc có chiều sâu cảm xúc, chạm tới người nghe ở nhiều cung bậc.

MV “Tri ân Tổ quốc” cũng được dàn dựng công phu, huy động đông đảo lực lượng tham gia, từ em nhỏ tóc xanh đến các cựu chiến binh đầu bạc. Điều này không chỉ làm phong phú hình ảnh, mà còn thể hiện tinh thần “toàn dân tri ân” – một thông điệp cộng đồng mạnh mẽ. Khi những giai điệu vang lên dưới nền cờ đỏ sao vàng, khán giả không chỉ nghe một bài hát, mà đang sống lại một khúc trường ca của dân tộc – nơi quá khứ, hiện tại và tương lai hòa vào nhau.

Có thể nói, “Tri ân Tổ quốc” là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa hình tượng văn học mới mẻ, giai điệu trữ tình – bi hùng và giọng hát truyền cảm của Hiền Anh, Tuấn Nguyễn. Ca từ giàu tính ẩn dụ, hòa quyện cùng tiếng hát tha thiết và hùng tráng, cộng với dàn dựng cộng đồng quy mô, đã tạo nên một tác phẩm nghệ thuật có giá trị cả về tư tưởng lẫn nghệ thuật. Trong dòng chảy của âm nhạc cách mạng Việt Nam, ca khúc này là một nốt nhạc mới – vừa tiếp nối truyền thống, vừa mở ra cách biểu đạt hiện đại. Nó không chỉ tri ân lịch sử, mà còn gieo vào lòng người nghe niềm tin về tương lai, về sức sống bất diệt của dòng máu Lạc Hồng. Ra mắt đúng dịp 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, MV “Tri ân Tổ quốc” thực sự là một lời chào mừng trang trọng, xúc động, khắc sâu niềm tự hào dân tộc và trách nhiệm thế hệ hôm nay.

Trí Nhân