Trí tuệ nhân tạo có thay thế con người?

Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển từng ngày, có thể hỗ trợ đắc lực cho con người trong nhiều phần việc cụ thể. Trong ảnh: Lập trình viên tự do Hoàng Đình Kiếm (TP Hải Dương) dùng AI trong lập trình ứng dụng

Nhanh, tiện, lợi

“Người Hải Dương thích thú trải nghiệm ChatGPT” là tiêu đề một bài viết chúng tôi đã thực hiện hơn 2 năm trước. Thời điểm đó, ChatGPT nổi lên như một nền tảng công nghệ AI hàng đầu thế giới, “làm mưa làm gió” khắp các diễn đàn công nghệ, thậm chí trở thành hiện tượng toàn cầu.

Sau 2 năm, bên cạnh ChatGPT là sự ra đời của hàng loạt nền tảng AI khác. Những nền tảng này được cải thiện từng ngày, từ chất lượng trong phân tích dữ liệu cho đến tính đa dụng trong sử dụng.

Biết đến AI nhờ ChatGPT và cũng từ công cụ này mà chị Dương Thị Tho, giáo viên bộ môn tiếng Anh tại Trường THCS Hồng Quang (Thanh Miện) biết đến Google Gemini. Đây là những nền tảng đã đồng hành cùng chị Tho trong việc giảng dạy hơn 1 năm qua.

“Càng dùng tôi càng thích thú. Những nền tảng AI này mang đến cảm giác hiện đại khi tương tác. Trong môn tiếng Anh, tôi cùng nhiều đồng nghiệp thường dùng AI như một gợi ý tham khảo cho một số bài kiểm tra nhất định. Đặc biệt, AI triển khai rất tốt những bài luận tiếng Anh về chủ đề, cùng với đó là các dạng câu hỏi trắc nghiệm, câu hỏi đúng - sai. Ngữ pháp chuẩn, nội dung diễn đạt rõ ràng. Đây cũng là cách giúp chúng tôi làm phong phú thêm với các tiết học ngoại ngữ”, chị Tho chia sẻ.

Tuy nhiên, điểm hạn chế của AI trong hỗ trợ soạn bài giảng tiếng Anh đó là chưa thể phân cấp trình độ của học sinh. Sau mỗi lần yêu cầu AI viết bài chủ đề, chị Tho phải kiểm tra, rà soát lại để điều chỉnh mức độ khó - dễ, bảo đảm phù hợp học lực của học sinh.

Là một lập trình viên tự do về website và ứng dụng hoạt động trên nền website, anh Hoàng Đình Kiếm ở phường Thạch Khôi (TP Hải Dương) đã tiếp cận với AI từ hơn 2 năm trước. Theo anh Kiếm, người dân đa phần biết đến ChatGPT bởi sự nổi tiếng mà nền tảng này được quảng bá. Tuy nhiên với mỗi ngành, lĩnh vực vẫn có những công cụ AI khác. Đơn cử như trong lĩnh vực lập trình phần mềm, hàng loạt công cụ nổi tiếng trong giới khác như Github Copilot, Bolt, Cursor, v0.dev…

Điểm chung của những công cụ AI này là càng ngày càng hiện đại. Sau mỗi lần nâng cấp, phiên bản sau giống như được “lột xác”, cải tiến xa so với phiên bản trước. “AI trước đây cơ bản chỉ hỗ trợ hiệu quả với những câu lệnh đơn giản, thậm chí muốn sử dụng câu lệnh do AI soạn phải thao tác thủ công theo kiểu sao chép, dán (copy-paste). Sau hơn 2 năm, những công cụ AI hiện tại có thể hỗ trợ rất nhiều câu lệnh phức tạp trong lập trình ứng dụng. Sử dụng AI cũng tiện lợi hơn vì có thể tích hợp trực tiếp vào ngôn ngữ lập trình”, anh Kiếm chia sẻ.

AI chỉ là AI

Trong lĩnh vực của mình, anh Kiếm cho rằng AI có thể thay thế cho lớp nhân sự non kinh nghiệm, song không thể thay thế lập trình viên bậc chuyên gia. AI có thể hỗ trợ trong một số nhiệm vụ cơ bản. AI có thể thay thế con người nếu trình độ của con người chỉ ở mức thực hiện những nhiệm vụ cơ bản. “Tuy nhiên, với nhân sự ở trình độ chuyên gia, cụ thể trong lĩnh vực phần mềm, ngoài kiến thức lập trình còn là sự tổng hợp của hàng loạt kỹ năng, kiến thức khác như phát triển hệ thống, xử lý yêu cầu của đối tác… AI chỉ như những mảnh ghép và là công cụ để chuyên gia sử dụng”, anh Kiếm nói thêm.

Với nhiều hạn chế chưa thể khắc phục, nhất là tính chính xác và bảo mật dữ liệu, AI chưa thể thay thế con người

Nhiều học sinh cũng đã ứng dụng AI trong học tập. Em Vũ Thị Ánh Dương, học sinh lớp 11A Trường THPT Thanh Miện II sử dụng ChatGPT từ khi công cụ này ra đời vào cuối năm 2022. Công cụ này đã giúp em cải thiện kỹ năng xây dựng bài thuyết trình trực quan dạng power point, có thêm ý tưởng với mỗi bài văn. Tuy nhiên, tính chính xác của công cụ này vẫn là nhược điểm cố hữu”, em Dương cho biết.

Em Dương lấy ví dụ rằng từng yêu cầu ChatGPT phân tích bài thơ “Đây mùa thu tới” của tác giả Xuân Diệu, công cụ AI này lại phản hồi bằng một bài phân tích về “Chiếc thuyền ngoài xa”, một truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Minh Châu. Hạn chế về tính chính xác của công cụ AI nổi tiếng này còn thể hiện ở nhiều môn học khác như toán học, vật lý…

“AI chỉ là công cụ tham khảo, khơi gợi ý tưởng, không thể thay thế con người, ít nhất là trong hiện tại”, đây là chia sẻ của kiến trúc sư Vũ Khiêm, Giám đốc Công ty CP Tư vấn và Đầu tư xây dựng I.Day (iDay design) ở TP Hải Dương.

Theo anh Khiêm, trong lĩnh vực thiết kế công trình, nhiều công cụ AI có thể đưa ra gợi ý bằng những hình ảnh phác thảo, dựa trên kho dữ liệu mà công cụ đó tổng hợp. AI không thể thay thế toàn bộ các công đoạn, nhưng đã có thể thay thế nhiều phần việc đơn giản, cụ thể như trả lời điện thoại, tư vấn gợi mở... “Tuy nhiên, AI chỉ là AI, bản chất là các thuật toán, không thể thay thế việc tư vấn chuyên sâu mặt đối mặt. Đặc biệt, con người có cảm xúc, điều mà AI có lẽ không bao giờ có, nhất là trong các lĩnh vực liên quan đến tính thẩm mỹ như thiết kế công trình, cảm xúc - điều mà một nhân viên tư vấn có thể nắm bắt để phục vụ khách hàng tốt hơn”, anh Khiêm chia sẻ.

Mới đây, DeepSeek là cái tên đã gây tiếng vang lớn trong phát triển AI, song đi kèm với đó là vấn đề bảo mật dữ liệu

Thiếu tính chính xác, thiếu sự chọn lọc trong từng câu trả lời, nhất là đối với những ngành nghề, lĩnh vực đặc thù, đặc biệt là không cảm xúc, “vô tri vô giác”... là những hạn chế mà AI chưa thể khắc phục. Chưa kể, phát triển công cụ AI giá rẻ đang dần trở thành xu hướng, với DeepSeek, một công ty phát triển trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc là một ví dụ. Song chính “cơn sốt công nghệ” này đã trở thành tâm điểm chỉ trích về bảo mật dữ liệu.

AI đang phát triển rất nhanh, thậm chí có thể nói là thần tốc. Đó là sự thật. Viễn cảnh AI thay thế con người, con người phục tùng AI hiện chỉ ở trên phim ảnh. Nếu chúng ta không đủ kiến thức để sử dụng, kiểm soát thì rất có thể trong tương lai, AI sẽ thay thế con người, ít nhất trên phương diện nào đó.

HÀ KIÊN - HÀ NGA