Trí tuệ nhân tạo và chiến lược chuyển đổi số của các tòa soạn báo chí Việt Nam

Trình bày tham luận với chủ đề “Khảo sát về ứng dụng AI trong cơ quan báo chí Việt Nam và gợi ý sử dụng AI hiệu quả, có trách nhiệm”, ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông cho biết: So với năm 2024, tình hình sử dụng trí tuệ nhân tạo trong các cơ quan báo chí đã có sự thay đổi rõ rệt, hiện nay các cơ quan báo chí sử dụng AI chủ yếu để sản xuất nội dung (biên tập, kiểm tra, gợi ý chỉnh sửa đề tài, tạo hình ảnh…).

Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông trình bày tham luận.

“Trong đó 3 vấn đề lớn tác động đến hiệu quả ứng dụng AI của cơ quan báo chí. So với thế giới, dường như phần lớn các cơ quan báo chí Việt Nam đang ‘đặt’ sai trọng tâm trong bài toán ứng dụng AI. Đối với các cơ quan báo chí khi ứng dụng AI, câu hỏi chiến lược là AI đóng góp như thế nào cho mô hình kinh doanh, mô hình hoạt động của tòa soạn báo chí, từ đó tính toán các vấn đề sản xuất nội dung như thế nào. Nhưng ở đây chúng ta đang đi ngược, phần lớn các tòa soạn việc ứng dụng AI manh mún ở một số cá nhân phóng viên, thiếu sự tổ chức bài bản… Đồng thời thiếu hụt nguồn lực tài chính, nhân sự để đầu tư AI. Các công cụ được phóng viên, nhà báo sử dụng tập trung vào việc sản xuất nội dung…”, ông Nguyễn Quang Đồng thẳng thắn nói.

Ngoài ra, ông Nguyễn Quang Đồng cũng điểm lại những rủi ro đặt ra khi ứng dụng AI vào hoạt động quản lý, vận hành tòa soạn báo chí, sử dụng AI trong hoạt động sản xuất tin tức của tòa soạn báo chí, sự phát triển của AI gây ra đối với ngành báo chí.

Từ đó, ông Nguyễn Quang Đồng kiến nghị: Mỗi tòa soạn cần xây dựng Quy định nội bộ và bộ hướng dẫn (guideline) về ứng dụng AI có trách nhiệm thông qua các nguyên tắc chính như: Minh bạch, đáng tin cậy, tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ, tôn trọng phẩm giá con người, tôn trọng quyền riêng tư, có trách nhiệm. Đặc biệt, Hội Nhà báo Việt Nam nên ban hành Quy tắc sử dụng AI có trách nhiệm, trong đó bao gồm những quy tắc đạo đức AI do Hội Nhà báo Việt Nam ban hành nhằm hình thành một khung khổ chuẩn mực mang tính ngành; định hướng việc sử dụng AI có trách nhiệm trên phạm vi rộng hơn…

Các đại biểu, chuyên gia thảo luận sôi nổi tại diễn đàn.

Ông Đào Quang Bính, Tổng Thư ký Tòa soạn VnEconomy chia sẻ tại phiên thảo luận.

Từ kinh nghiệm khi làm việc tại Tòa soạn VnEconomy, ông Đào Quang Bính, Tổng Thư ký Tòa soạn VnEconomy chia sẻ, không thể áp dụng rập khuôn mô hình AI của phương Tây, mà phải thích ứng với hành vi độc giả Việt, ngữ cảnh văn hóa Việt và cả môi trường pháp lý tại Việt Nam. Khi được “may đo” đúng cách, AI sẽ là trợ thủ đắc lực giúp tòa soạn cá nhân hóa nội dung, tối ưu tương tác và tăng hiệu quả truyền thông tiếp thị.

Cũng tại phiên thảo luận, ông Đinh Toàn Thắng, Chủ tịch Công ty DIBIZ nhấn mạnh xu hướng kết hợp AI với công nghệ mã hóa, ký số dữ liệu đa lớp và công nghệ quản lý bản quyền số nhằm bảo vệ nội dung báo chí trước nguy cơ bị sao chép, trích dẫn sai lệch...

Cùng với đó, ông Đinh Toàn Thắng đề xuất hệ sinh thái phòng vệ gồm ba lớp: "Lớp kỹ thuật nhận diện nội dung bất thường, lớp tổ chức kiểm chứng chéo và lớp đạo đức báo chí làm nền tảng bảo vệ niềm tin công chúng. Đây không chỉ là câu chuyện công nghệ mà còn vấn đề về trách nhiệm truyền thông trong thời đại mới".

Hồng Phượng - Lê Phú/Báo Tin tức và Dân tộc