Trung Quốc lao đao khi khủng hoảng địa ốc lan sang ngành ngân hàng

Cơn ác mộng đến với lĩnh vực địa ốc của Trung Quốc sau khi Bắc Kinh đẩy mạnh siết tín dụng cách đây hơn một năm. Nhưng ngay cả khi giới chức Trung Quốc đã nới lỏng gọng kìm, ngành công nghiệp vẫn chưa thể thoát khỏi khủng hoảng.

Theo Bloomberg, những tín hiệu cảnh báo đối với ngành công nghiệp liên tục gia tăng trong tuần này. Ảnh hưởng đã lan sang các thị trường tín dụng, kéo tụt cổ phiếu ngân hàng và giá của những hàng hóa như đồng và quặng sắt.

Khủng hoảng lan sang hệ thống ngân hàng

Đầu năm nay, giới đầu tư vẫn lạc quan rằng việc Bắc Kinh nới lỏng các quy định sẽ ngăn chặn cuộc khủng hoảng nợ của ngành. Tuy nhiên, những tin xấu liên tục xuất hiện.

Các biện pháp chống dịch Covid-19 tác động nghiêm trọng tới doanh thu bán nhà. Mới đây, hàng loạt khách mua nhà đã từ chối thanh toán khoản vay thế chấp đối với những dự án bị giao chậm.

Đáng nói, khi niềm tin vào ngành bất động sản giảm sút, nền kinh tế và hệ thống tài chính của Trung Quốc có thể chịu sức ép lớn. Trung Quốc đang ngồi trên núi nợ thế chấp trị giá 46.000 tỷ nhân dân tệ và vẫn còn khoản nợ 13.000 tỷ nhân dân tệ của các tập đoàn địa ốc.

"Tình hình đang ngày càng trở nên tồi tệ. Đà suy yếu đã nghiêm trọng hơn và sẽ tấn công vào lĩnh vực tài chính. Bởi lĩnh vực bất động sản, nhất là các khoản vay thế chấp, chiếm tỷ trọng lớn trong dư nợ ngân hàng", ông Craig Botham - nhà kinh tế trưởng tại Pantheon Macroeconomics (có trụ sở ở London) - chia sẻ.

Ngành công nghiệp bất động sản cũng chịu ảnh hưởng khi triển vọng kinh tế xấu đi vì tác động của làn sóng Covid-19. Nhiều thành phố tại Trung Quốc đang áp dụng các biện pháp chống dịch mới sau khi biến chủng BA.5.2.1 của Omicron xuất hiện ở Thượng Hải.

Cuộc khủng hoảng tiền mặt khiến các tập đoàn bất động sản không thể bàn giao nhà đúng hạn cho khách hàng. Ảnh: Reuters.

Theo China Real Estate Information Corp, người mua của 100 dự án ở 50 thành phố của Trung Quốc đã quyết định ngừng thanh toán các khoản vay thế chấp kể từ ngày 13/7, tăng từ 58 dự án hôm 12/7 và 28 dự án ngày 11/7. Nguyên nhân là những dự án nhà ở bị chậm tiến độ và giá nhà lao dốc.

Điều này khiến chỉ số đo lường giá cổ phiếu của các ngân hàng Trung Quốc lao dốc xuống mức thấp nhất kể từ tháng 3/2020. Tuần này, giới chức Trung Quốc tổ chức họp khẩn với những nhà băng lớn. Cuộc họp xoay quanh việc làn sóng dừng trả nợ có thể kéo nhiều người khác làm theo.

Theo nguồn tin của Bloomberg, một số nhà băng có kế hoạch thắt chặt yêu cầu đối với những khoản vay thế chấp ở các thành phố có rủi ro cao.

"Nếu ngày càng nhiều người mua dừng thanh toán, xu hướng lan rộng không chỉ đe dọa sức khỏe của hệ thống tài chính, mà còn tạo ra các vấn đề xã hội trong bối cảnh suy thoái hiện tại", bà Betty Wang - nhà kinh tế cấp cao của Australia & New Zealand Banking Group Ltd. - bình luận.

Các ngân hàng đang gấp rút trấn an nhà đầu tư. Ít nhất 10 công ty đưa ra tuyên bố rằng rủi ro từ những khoản vay này là "có thể kiểm soát".

Theo Nomura Holdings Inc., làn sóng từ chối thanh toán các khoản vay thế chấp bắt nguồn từ việc người Trung Quốc thường mua những dự án nhà ở chưa hoàn thành. Tuy nhiên, niềm tin của người mua đã suy yếu khi các tập đoàn địa ốc rơi vào khủng hoảng tiền mặt.

Theo ước tính của Nomura, các tập đoàn địa ốc Trung Quốc mới chỉ giao được khoảng 60% số nhà mà họ đã bán trong giai đoạn năm 2013-2022. Vào khoảng thời gian này, các khoản vay thế chấp của Trung Quốc đã tăng 26.300 tỷ nhân dân tệ.

Theo dự báo của GF Securities Co., làn sóng dừng trả nợ có thể ảnh hưởng tới 2.000 tỷ nhân dân tệ khoản vay thế chấp.

Vết thương sẽ còn lan rộng

Bất động sản từng được coi là khoản đầu tư an toàn và dễ kiếm lời nhất của Trung Quốc trong 2 thập kỷ qua. Nhưng giờ, rủi ro đã gia tăng. Giá nhà lao dốc trong 9 tháng liên tiếp sau khi Bắc Kinh tìm cách hạ nhiệt giá và đòn bẩy của ngành công nghiệp.

Cuộc trấn áp của Bắc Kinh đã tạo ra làn sóng vỡ nợ chưa từng có. Trong tháng 5, doanh số bán nhà tại Trung Quốc lao dốc 41,7% so với một năm trước đó, còn đầu tư sụt giảm 7,8%.

Ngành bất động sản có tác động lớn với nền kinh tế Trung Quốc. Theo một số ước tính, bất động sản và các lĩnh vực liên quan (xây dựng, dịch vụ bất động sản) chiếm 25% GDP Trung Quốc.

Theo chuyên gia Botham tại Pantheon Macroeconomics, bất động sản chiếm 70% tài sản của các hộ gia đình, 30-40% dư nợ ngân hàng và 30-40% doanh thu của chính quyền địa phương.

Bất động sản và các lĩnh vực liên quan (xây dựng, dịch vụ bất động sản) chiếm 25% GDP Trung Quốc. Ảnh: Reuters.

Cuộc khủng hoảng sẽ gây khó cho giới chức Trung Quốc. Đầu năm nay, Bắc Kinh đã thành lập một quỹ bình ổn nhằm hỗ trợ cho các tổ chức tài chính gặp khó khăn khi rủi ro kinh tế gia tăng.

Hoạt động xây dựng chậm lại cũng tác động tới nhu cầu vật liệu xây dựng. Trong phiên giao dịch ngày 14/7, giá quặng sắt đã lao dốc xuống dưới ngưỡng 100 USD/tấn lần đầu kể từ tháng 12 năm ngoái.

Một năm trước đó, giá quặng sắt thậm chí vượt ngưỡng 200 USD/tấn. Các gói kích thích của Trung Quốc trong thời kỳ đại dịch đã tạo ra sự bùng nổ trong ngành địa ốc và thị trường thép.

Trong khi đó, trên sàn Thượng Hải, giá giao sau của thép cây dùng cho xây dựng cũng giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2020. Giá đồng ghi nhận chuỗi giảm kéo dài 5 ngày.

Thảo Cao