Trung Quốc sẽ hạn chế Alibaba, ByteDance mua Nvidia H200

Theo hai nguồn tin của trang FT, các cơ quan quản lý ở Trung Quốc đang thảo luận những cách thức cho phép tiếp cận có giới hạn với H200, thế hệ chip AI (trí tuệ nhân tạo) tốt thứ hai của Nvidia.

Người mua có thể sẽ phải trải qua quy trình phê duyệt, gửi yêu cầu mua H200 và giải thích lý do tại sao các nhà cung cấp trong nước không thể đáp ứng nhu cầu của họ. Hai nguồn tin của FT nói thêm rằng vẫn chưa có quyết định cuối cùng nào được đưa ra.

Cổ phiếu Nvidia từng tăng tới 2% trong phiên giao dịch trước giờ mở cửa hôm 9.12, đã giảm giá sau thông tin này và hiện chỉ tăng khoảng 0,3%. Nvidia chưa phản hồi ngay lập tức về vấn đề trên.

Hôm 9.12, ông Trump tuyên bố trên mạng xã hội rằng đã nói với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về việc “Mỹ sẽ cho phép Nvidia gửi H200 đến các khách hàng được phê duyệt ở Trung Quốc trong điều kiện bảo đảm an ninh quốc gia mạnh mẽ". Theo Tổng thống Trump, ông Tập Cận Bình đã phản hồi tích cực.

Ông Trump tiết lộ thêm rằng “25% doanh thu H200 sẽ được Nvidia trả cho Mỹ”, song cơ chế này vẫn chưa rõ ràng.

Một thỏa thuận trước đó, cho phép Nvidia bán chip H20 đời cũ sang Trung Quốc nếu trả 15% doanh thu cho chính phủ, đến nay vẫn chưa thành hiện thực, do công ty và chính quyền Trump chưa tìm ra cơ chế thanh toán khả thi về mặt pháp lý.

Việc xuất khẩu H200 và các dòng chip tiên tiến khác của Nvidia sang Trung Quốc từng bị cấm dưới thời chính quyền Biden vì lo ngại chúng có thể được sử dụng cho mục đích quân sự.

Jensen Huang, Giám đốc điều hành Nvidia, đã vận động hành lang để lệnh cấm này được dỡ bỏ. Những người ủng hộ, gồm cả David Sacks - cố vấn AI của Nhà Trắng, nói rằng việc để Nvidia xuất khẩu H200 sẽ giúp ích cho Mỹ bằng cách khiến Trung Quốc phụ thuộc vào công nghệ Mỹ. Tuy nhiên, những người phản đối nói rằng động thái này sẽ đem lại lợi thế lớn cho Trung Quốc.

Vì lệnh cấm từ Mỹ, Trung Quốc đã thúc đẩy các nhà sản xuất chip AI trong nước phát triển sản phẩm cạnh tranh với Nvidia. Các biện pháp gồm cả tăng cường kiểm tra hải quan với chip AI nhập khẩu và trợ giá điện cho các trung tâm dữ liệu sử dụng chip nội địa.

Theo các nguồn tin của FT, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC) và Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT), hai cơ quan chủ trì chiến dịch tự chủ bán dẫn kéo dài nhiều năm cho Trung Quốc, có thể áp dụng thêm các biện pháp để bảo đảm sức cạnh tranh của chip nội địa, gồm cả việc cấm khu vực công mua H200.

Trung Quốc chuẩn bị hạn chế quyền tiếp cận H200 bất chấp ông Trump đồng ý cho Nvidia bán - Ảnh: Getty Images

Các gã khổng lồ Trung Quốc muốn có Nvidia H200 dù đã tăng cường sử dụng chip AI nội địa

Việc Nvidia có thể quay lại cung cấp chip AI tiên tiến sẽ là tin vui với các tập đoàn công nghệ lớn như Alibaba, ByteDance và Tencent. Dù đã tăng dùng chip nội địa cho các tác vụ AI cơ bản, các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc vẫn ưa chuộng chip Nvidia vì hiệu năng cao hơn và dễ bảo trì hơn.

Nhiều hãng công nghệ hàng đầu Trung Quốc đang huấn luyện mô hình AI mới ở nước ngoài để tiếp cận chip Nvidia và vượt qua nỗ lực của Mỹ nhằm ngăn cản họ phát triển công nghệ này.

Alibaba và ByteDance nằm trong số các hãng công nghệ lớn Trung Quốc đang huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn (công nghệ nền tảng cho chatbot AI) mới nhất tại trung tâm dữ liệu ở khắp Đông Nam Á, theo FT.

Việc huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn ở nước ngoài đã gia tăng đều đặn sau khi chính Trump hồi tháng 4 áp đặt hạn chế với việc bán H20.

"Đến đây là một lựa chọn hiển nhiên. Bạn cần những chip tốt nhất để huấn luyện các mô hình AI tiên tiến nhất, và tất cả đều tuân thủ pháp luật", nhà điều hành trung tâm dữ liệu có trụ sở tại Singapore cho biết.

Năm nay, Qwen của Alibaba và Doubao của ByteDance là những mô hình AI có hiệu năng hàng đầu Trung Quốc. Qwen cũng được giới lập trình viên bên ngoài Trung Quốc sử dụng rộng rãi vì đây là mô hình mở và được cung cấp miễn phí.

Các cụm trung tâm dữ liệu ở Singapore và Malaysia đã phát triển mạnh mẽ nhờ nhu cầu lớn từ Trung Quốc. Nhiều trung tâm dữ liệu trong số này được trang bị chip AI Nvidia cao cấp, giống loại mà các tập đoàn công nghệ lớn Mỹ sử dụng để huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn.

Theo những người am hiểu về vấn đề này, các công ty Trung Quốc thường ký hợp đồng thuê để sử dụng các trung tâm dữ liệu ở nước ngoài do các thực thể không phải của Trung Quốc sở hữu và vận hành. Cách làm này không vi phạm quy định kiểm soát xuất khẩu của Mỹ, vì “quy tắc khuếch tán” dưới thời chính quyền Biden nhằm bịt lỗ hổng này đã bị Tổng thống Trump bãi bỏ hồi đầu năm nay.

"Quy tắc khuếch tán" là quy định được thiết kế để ngăn Trung Quốc tiếp cận chip AI mạnh của Mỹ bằng cách “vòng” qua các trung tâm dữ liệu ở nước ngoài. Cụ thể hơn, khi chip AI Nvidia không được xuất khẩu trực tiếp sang Trung Quốc thì việc các công ty Trung Quốc dùng chúng thông qua các trung tâm dữ liệu ở nước khác (chẳng hạn Singapore, Malaysia) cũng sẽ bị xem là vi phạm.

Việc huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn đòi hỏi lượng sức mạnh điện toán khổng lồ để xử lý dữ liệu lớn, khiến hầu hết tập đoàn Trung Quốc ưu tiên chip AI tiên tiến của Nvidia cho việc đó.

Tuy nhiên, các công ty này càng dần chuyển sang sử dụng chip Trung Quốc cho giai đoạn suy luận, khi mô hình AI phản hồi yêu cầu của người dùng. Phần việc này đang chiếm tỷ trọng ngày càng tăng trong tổng khối lượng công việc mà mô hình AI phải xử lý.

Ngoài hoạt động huấn luyện mô hình AI, các hãng công nghệ lớn Trung Quốc còn sử dụng trung tâm dữ liệu ở Đông Nam Á để phục vụ khách hàng quốc tế, khi Alibaba và ByteDance tìm cách mở rộng thị phần điện toán đám mây toàn cầu. Họ cũng mở rộng việc tiếp cận trung tâm dữ liệu ở các khu vực khác, chẳng hạn Trung Đông.

Một hạn chế là các tập đoàn công nghệ Trung Quốc không được phép chuyển dữ liệu riêng tư ra khỏi lãnh thổ. Điều này có nghĩa là để tùy chỉnh một mô hình AI dựa trên dữ liệu cụ thể do khách hàng địa phương cung cấp, việc huấn luyện cần phải được thực hiện tại Trung Quốc, theo những người trong ngành.

Ông Trump bị phản đối tại Quốc hội Mỹ

Dù bật đèn xanh cho việc xuất khẩu chip AI Nvidia tiên tiến sang Trung Quốc, ông Trump vẫn vấp phải một số phản đối tại Quốc hội Mỹ. Một nhóm thượng nghị sĩ lưỡng đảng đã đề xuất dự luật ngăn chặn chính quyền Trump phê duyệt việc xuất khẩu chip, gồm cả H200, sang Trung Quốc trong 30 tháng.

Tuy nhiên, triển vọng của dự luật vẫn chưa rõ ràng, nhất là khi số nghị sĩ Cộng hòa công khai chỉ trích quyết định của ông Trump về H200 không nhiều, dù họ từng kêu gọi siết chặt kiểm soát xuất khẩu chip dưới thời Biden.

Trước đây, Tổng thống Trump từng cho phép Nvidia bán chip H20, nhưng Trung Quốc đã hạn chế các hãng công nghệ trong nước tiếp cận loại chip AI này, nói rằng hiệu năng của nó không vượt trội đáng kể so với các sản phẩm trong nước.

Nvidia H200 mạnh gần gấp 6 lần so với H20 - Ảnh: Internet

H20 là phiên bản giảm hiệu năng xuất phát từ kiến trúc Hopper, được Nvidia tạo ra để đáp ứng những hạn chế do Mỹ đặt ra với khả năng các chip có thể bán cho khách hàng Trung Quốc. Trong cả hai nhiệm kỳ của ông Trump và giai đoạn ông Joe Biden cầm quyền xen giữa, chính phủ Mỹ đã sử dụng các giới hạn về thông số kỹ thuật để bảo đảm Trung Quốc không thể xây dựng hạ tầng AI ngang tầm với phương Tây.

H20 có những hạn chế như dung lượng bộ nhớ bị cắt giảm và tốc độ truy cập dữ liệu trong chip nhớ bị giảm. Tuy vậy, Mỹ vẫn cấm xuất khẩu H20 sang Trung Quốc sau một thời gian ban đầu cho Nvidia bán. Khi lệnh cấm H20 được Mỹ dỡ bỏ sau đó, Trung Quốc lại yêu cầu các công ty trong nước tránh sử dụng H20 và tập trung mua các sản phẩm nội địa. Hậu quả là Nvidia cho biết không nhận được đơn đặt hàng nào cho thị trường trung tâm dữ liệu khổng lồ của Trung Quốc, mà Giám đốc điều hành Jensen Huang ước tính vào tháng 8 là một cơ hội trị giá 50 tỉ USD vào năm 2025.

H200 là phiên bản cao cấp nhất trong dòng Hopper, được Nvidia đặt theo tên nhà khoa học máy tính tiên phong quá cố Grace Hopper - chuẩn đô đốc của Hải quân Mỹ. Ra mắt vào năm 2022, dòng H200 đã trở thành xương sống của sự bùng nổ trong việc triển khai máy tính AI.

Là phiên bản nâng cấp của H100, H200 được thiết kế cho các tác vụ AI tạo sinh, mô hình ngôn ngữ lớn và hệ thống siêu máy tính. So với H100, H200 nổi bật nhờ được trang bị bộ nhớ băng thông cao HBM3e dung lượng lớn hơn, giúp tốc độ xử lý dữ liệu nhanh và hiệu quả hơn. Viện Nghiên cứu Tiến bộ cho biết Nvidia H200 mạnh gần gấp 6 lần so với H20.

Blackwell là dòng chip AI chủ lực hiện nay của Nvidia và chính quyền Trump đến nay vẫn ngăn chặn việc bán chúng cho Trung Quốc, do lo ngại có thể hỗ trợ quân đội và ngành AI của nước này.

Theo Viện Nghiên cứu Tiến bộ, chip Blackwell (hiện được các công ty AI Mỹ sử dụng) nhanh hơn khoảng 1,5 lần so với H200 trong huấn luyện mô hình AI và nhanh gấp 5 lần khi thực hiện các tác vụ suy luận.

Sơn Vân