Trường đại học chia sẻ về những lợi ích khi thực hiện công tác tinh gọn bộ máy

Mục tiêu của tinh gọn bộ máy không chỉ là tiết kiệm ngân sách, mà quan trọng hơn là hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước, đưa đất nước phát triển. Ngành giáo dục cũng không nằm ngoài xu hướng này. Thời gian qua, các cơ sở giáo dục đại học đã thực hiện công tác sáp nhập, tinh gọn, tái cấu trúc đơn vị; từ đó, gặt hái được những thành quả rõ rệt.

Tinh gọn bộ máy giúp trường đại học nâng cao hiệu quả quản lý

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phùng Trung Nghĩa, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông, Đại học Thái Nguyên cho biết, việc sắp xếp, tinh giản, tổ chức lại bộ máy mang lại nhiều lợi ích cho nhà trường.

Thứ nhất, tổ chức bộ máy tinh gọn sẽ tạo ra một hệ thống quản lý linh hoạt và hiệu quả hơn. Khi cơ cấu tổ chức được tái cấu trúc hợp lý, các ban, phòng ban và đơn vị chức năng sẽ hoạt động chặt chẽ, nhịp nhàng, phối hợp tốt hơn. Điều này giúp ban lãnh đạo nhà trường ra quyết định nhanh chóng và chính xác, từ đó tăng cường hiệu quả quản lý và điều hành của toàn đơn vị.

Thứ hai, việc tối ưu nguồn nhân lực là một trong những mục tiêu quan trọng của quá trình này. Khi bộ máy được tinh gọn, nguồn lực nhân sự và tài chính được sử dụng một cách hiệu quả hơn, từ đó, giảm thiểu những chi phí không cần thiết. Điều này không chỉ giúp nhà trường tiết kiệm ngân sách, mà còn tạo điều kiện cho việc đầu tư vào các hoạt động cốt lõi như giảng dạy, nghiên cứu và phát triển, qua đó, nâng cao chất lượng đào tạo và khả năng sáng tạo của đội ngũ cán bộ, giảng viên.

Thứ ba, công tác tinh gọn bộ máy góp phần nâng cao sức cạnh tranh của các cơ sở giáo dục đại học. Bởi lẽ, khi hệ thống quản trị trở nên nhẹ nhàng và linh hoạt, nhà trường có thể nhanh chóng điều chỉnh chiến lược phát triển, từ đó thu hút sinh viên chất lượng và mở rộng hợp tác với các tổ chức trong nước và quốc tế.

Thứ tư, khi bộ máy quản lý được tinh gọn và hoạt động hiệu quả, các chương trình đào tạo sẽ được thiết kế và triển khai sát với nhu cầu thực tiễn của xã hội và thị trường lao động. Điều này giúp nâng cao chất lượng đào tạo, từ việc xây dựng chương trình học đến phương pháp giảng dạy, đảm bảo sinh viên được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để tự tin bước vào môi trường làm việc chuyên nghiệp sau này.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phùng Trung Nghĩa, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông, Đại học Thái Nguyên. Ảnh NVCC

Với những ưu điểm trên, Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông, Đại học Thái Nguyên đã tích cực thực hiện công tác tinh gọn hiệu quả, hướng tới hoàn thành tốt sứ mệnh của nhà trường là đào tạo nguồn nhân lực, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ đáp ứng nhu cầu thị trường và phù hợp chiến lược phát triển quốc gia, thực hiện trách nhiệm xã hội và phục vụ cộng đồng.

“Theo tinh thần của Nghị quyết số 18/NQ-TW, Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông, Đại học Thái Nguyên đã rà soát và tái cơ cấu các đơn vị chuyên môn cũng như các đơn vị chức năng. Mục tiêu là xây dựng một hệ thống tổ chức tinh gọn, hiệu quả và phù hợp với định hướng chuyên môn cũng như chiến lược phát triển dài hạn của trường.

Cụ thể, trong thời gian qua, nhà trường đã tiến hành giảm bớt 1 phòng/trung tâm chức năng, 1 khoa chuyên môn và tái cấu trúc, sắp xếp lại 2 đơn vị chuyên môn. Những bước cải cách này không chỉ loại bỏ sự chồng chéo, trùng lặp giữa các đơn vị, mà còn tạo điều kiện thuận lợi để phân bổ nguồn lực hợp lý, từ đó đẩy mạnh hiệu quả hoạt động của từng bộ phận.

Tỷ lệ tinh giản hiện nay tuy chưa được xác định bằng một con số cụ thể, nhưng nhà trường luôn hướng tới mục tiêu thực hiện đúng tinh thần là nâng cao hiệu quả hoạt động và tối ưu hóa toàn bộ nguồn lực sẵn có”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phùng Trung Nghĩa thông tin.

Cùng chia sẻ về vấn đề này, Tiến sĩ Lê Hồ Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế cho biết: “Đối với các cơ sở giáo dục đại học, việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy là dịp để rà soát lại cơ cấu tổ chức, đội ngũ nhân sự, tinh giản những nhân sự không đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh phát triển mới; góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành, tiết kiệm chi thường xuyên, bổ sung nguồn lực để đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ; tăng thu nhập cho đội ngũ viên chức, người lao động, đồng thời thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế đã tích cực triển khai thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo và Đại học Huế. Cụ thể, năm 2021, nhà trường đã xây dựng Đề án tái cấu trúc và đã được Đại học Huế phê duyệt thực hiện.

Trên cơ sở đề án này, trường đã hợp nhất một số phòng chức năng, đồng thời sắp xếp, tổ chức lại các bộ môn thuộc các khoa, bảo đảm mỗi khoa chỉ có 3 bộ môn. Năm 2023, trường tiếp tục giải thể 1 phòng chức năng, 2 viện nghiên cứu; thay đổi mô hình hoạt động của 2 trung tâm từ đơn vị thuộc trường thành đơn vị thuộc khoa.

Năm 2025, thực hiện chủ trương của Trung ương và hướng dẫn của cấp trên, trường sẽ tiếp tục giảm 3 đầu mối".

Tiến sĩ Lê Hồ Sơn, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế. Ảnh: NVCC

Một số giải pháp để công tác tinh gọn bộ máy đạt hiệu quả

Trong quá trình thực hiện công tác tinh gọn bộ máy, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế cũng gặp phải một số khó khăn và thách thức nhất định.

Theo thầy Lê Hồ Sơn, xu thế tự chủ đại học ngày càng cao, khối lượng công việc các trường phải giải quyết ngày càng lớn, đặc biệt tập trung ở các phòng chức năng. Vì vậy, quá trình sắp xếp, tổ chức bộ máy phải được tiến hành một cách khoa học, khách quan, thận trọng, không tạo lỗ hổng trong quản lý.

Ngoài ra, khi tinh gọn bộ máy tất yếu sẽ có sự dôi dư về viên chức quản lý trong khi định mức viên chức quản lý của các đơn vị thuộc và trực thuộc trường đều đã được pháp luật quy định. Điều này đòi hỏi tập thể lãnh đạo nhà trường phải đặt lợi ích tập thể lên trên hết, nghiên cứu kỹ lưỡng từng trường hợp để sắp xếp, bố trí công việc phù hợp với năng lực, sở trường công tác, đồng thời ít gây ảnh hưởng đến tâm tư, tình cảm của cán bộ.

Theo Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế, để công tác tinh gọn bộ máy ở các cơ sở giáo dục đạt hiệu quả, cơ quan quản lý nhà nước cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát, cắt giảm các thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động giáo dục, đào tạo, khoa học và công nghệ. Việc đơn giản hóa các quy trình, loại bỏ những thủ tục rườm rà không cần thiết sẽ giúp giảm bớt áp lực quản lý, tạo điều kiện để cơ sở giáo dục đại học tự chủ hơn trong việc sắp xếp tổ chức bộ máy, bố trí nhân sự một cách hiệu quả và linh hoạt. Đây là điều kiện tiên quyết để đảm bảo quá trình tinh gọn diễn ra thuận lợi, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của hệ thống giáo dục đại học.

Tinh gọn tổ chức bộ máy trong các cơ sở giáo dục đại học tạo ra nhiều cơ hội để nâng cao chất lượng đào tạo, đồng thời xây dựng nền tảng phát triển bền vững. Tuy nhiên, quá trình này cũng có thể ảnh hưởng đến viên chức và người lao động, đặc biệt là những trường hợp bị tác động bởi việc tinh giản. Do đó, cần bổ sung cơ chế, chính sách phù hợp để đảm bảo quyền lợi, hỗ trợ chuyển đổi công việc, đào tạo lại hoặc bố trí công tác phù hợp, giúp họ thích ứng với sự thay đổi mà không ảnh hưởng đến đời sống và tinh thần làm việc.

Bên cạnh đó, để tối ưu hóa hiệu quả của quá trình tinh gọn bộ máy, các cơ sở giáo dục đại học cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, đặc biệt là công nghệ số, vào công tác quản lý và đào tạo. Việc áp dụng các giải pháp công nghệ hiện đại không chỉ giúp nâng cao hiệu suất làm việc, giảm bớt gánh nặng hành chính mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc giảng dạy và học tập linh hoạt, đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục trong bối cảnh chuyển đổi số.

Tinh gọn bộ máy hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của các cơ sở giáo dục đại học. Ảnh minh họa: Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Đại học Thái Nguyên cung cấp.

Còn theo Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông, Đại học Thái Nguyên, quá trình thực hiện công tác tinh gọn bộ máy tại nhà trường vẫn còn một số trở ngại nhất định, đặc biệt là tinh thần của cán bộ thuộc diện luân chuyển, tinh giản.

“Dẫu biết, tinh gọn bộ máy là chìa khóa mở cửa cho sự đổi mới bền vững, nhưng nhiều cán bộ, người lao động vẫn chưa sẵn sàng hoặc gặp khó khăn trong việc nhanh chóng thích ứng với những thay đổi, đặc biệt, khi quá trình tinh gọn bộ máy đi kèm với các biện pháp như luân chuyển công tác, cắt giảm biên chế và chấm dứt hợp đồng lao động.

Những thay đổi này không chỉ đòi hỏi sự chấp thuận từ các cán bộ mà còn yêu cầu họ phải vượt qua rào cản tâm lý và thích nghi với môi trường làm việc mới. Đồng thời, việc thực hiện biện pháp cải tổ này trong một khoảng thời gian ngắn là không hề dễ dàng. Do đó, quá trình chuyển giao cần được xây dựng một cách cẩn trọng và có tính toán”, vị hiệu trưởng chia sẻ.

Để khắc phục khó khăn này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phùng Trung Nghĩa đề xuất một số giải pháp thiết thực nhằm đảm bảo quá trình tinh gọn bộ máy diễn ra hiệu quả: “Trước tiên, việc xác định mục tiêu của quá trình tinh giản là bước nền tảng, giúp định hướng rõ ràng cho mọi hoạt động sắp tới. Vì vậy, cần phân tích tỉ mỉ thực trạng hiện tại, nhận diện những điểm mạnh và hạn chế của đơn vị, từ đó đề ra mục tiêu cụ thể như tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao hiệu quả hoạt động và đáp ứng yêu cầu phát triển trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Song song với đó, xây dựng chiến lược tổng thể đòi hỏi sự tham gia của các cấp lãnh đạo và chuyên gia, đảm bảo tính khả thi, linh hoạt và khả năng ứng biến trước những thách thức phát sinh trong quá trình thực hiện.

Bên cạnh đó, một bộ máy khi tổ chức tinh gọn, không chỉ đơn giản là cắt giảm số lượng cán bộ, mà còn phải chú trọng đến sự cân đối giữa các đơn vị chức năng. Trong môi trường giáo dục, cán bộ phục vụ và cán bộ giảng viên đều đóng góp không thể thiếu vào chất lượng giảng dạy và quản lý. Do đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa hai nhóm này thông qua việc tái cấu trúc nhiệm vụ, nâng cao chất lượng đào tạo chuyên môn và định hướng phát triển nghề nghiệp phù hợp. Điều này sẽ giúp đảm bảo quá trình tinh gọn không làm giảm năng lực giảng dạy và hỗ trợ lẫn nhau của giảng viên, mà còn góp phần nâng cao chất lượng tổng thể của tổ chức.

Cuối cùng, để quá trình cải tổ diễn ra một cách có hệ thống và bền vững, việc xây dựng một hệ thống đánh giá chất lượng công việc là vô cùng cần thiết. Theo đó, cần đưa ra các tiêu chí cụ thể, minh bạch và công bằng để đánh giá hiệu quả làm việc của từng cá nhân và đơn vị theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

Qua đó, các khía cạnh cần cải thiện sẽ được nhận diện sớm, đồng thời, tạo động lực cho cán bộ, người lao động nâng cao năng lực, hoàn thiện quy trình làm việc. Hệ thống đánh giá này cũng là công cụ hữu ích giúp ban lãnh đạo đưa ra các giải pháp hỗ trợ, điều chỉnh nguồn lực một cách hợp lý, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của nhà trường”.

Khánh Hòa