Trường ĐH, CĐ tung chiến lược đào tạo tại địa phương
Nhiều trường CĐ, ĐH đã có những bước tiến đáng kể trong việc mở rộng và đa dạng hóa các ngành học ở địa phương, tạo môi trường học tập chất lượng cao tại chỗ
Sinh viên có thể tiếp cận nền giáo dục tiên tiến mà không cần phải rời xa gia đình, tiết kiệm đáng kể chi phí sinh hoạt. Họ còn có nhiều cơ hội phát triển ngay tại quê hương nhờ các chương trình liên kết hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp.
Đào tạo ngành trọng điểm ngay tại địa phương
Năm 2025, Phân hiệu ĐH Kinh tế TP HCM tại tỉnh Vĩnh Long tuyển sinh ngành robot và trí tuệ nhân tạo với 30 chỉ tiêu. Đây là năm thứ ba, phân hiệu tuyển sinh ngành này.
GS-TS Nguyễn Trường Thịnh, Viện trưởng Viện Công nghệ thông minh và tương tác - ĐH Kinh tế TP HCM, cho biết so với cơ sở chính tại TP HCM, chỉ tiêu này khá hạn chế. Tuy nhiên, phân hiệu vẫn duy trì, không ngừng đẩy mạnh vì có những mục tiêu lâu dài hơn.
"Đây không chỉ là một chương trình đào tạo đơn thuần mà còn là chiến lược đầu tư dài hạn cho sự phát triển bền vững của khu vực ĐBSCL. ĐH Kinh tế TP HCM mong muốn tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, định hướng sinh viên trở thành những chuyên gia chuyển đổi số trong nông nghiệp và các lĩnh vực khác, góp phần vào sự phát triển quê nhà" - GS Thịnh chỉ rõ.
Theo Viện trưởng Viện Công nghệ thông minh và tương tác, mặc dù chương trình đào tạo tại TP HCM và Vĩnh Long có nội dung hoàn toàn tương đồng nhưng sinh viên theo học tại Vĩnh Long được hưởng những lợi thế đặc biệt. Quy mô lớp học nhỏ, tạo điều kiện lý tưởng cho sự tương tác chặt chẽ giữa giảng viên và sinh viên, bảo đảm mỗi cá nhân đều nhận được sự quan tâm và hỗ trợ tối đa trong quá trình học tập.
Hơn nữa, với lợi thế vị trí địa lý, sinh viên dễ dàng tiếp cận thực tiễn thông qua các chuyến đi thực tế thường xuyên, giúp củng cố kiến thức và kỹ năng một cách hiệu quả. Ngoài ra, để tạo điều kiện trải nghiệm học tập, nhà trường có chương trình luân chuyển học tập giữa Vĩnh Long và TP HCM dành cho sinh viên năm cuối.
Tương tự, Trường CĐ Công nghệ Sài Gòn (SGT) cũng vừa mở thêm cơ sở đào tạo tại TP Cần Thơ vào tháng 3-2025. Đây được xem một bước đi chiến lược nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo nhân lực chất lượng cao cho khu vực ĐBSCL.
ThS Nguyễn Hoàng Tiến, Phó Hiệu trưởng Trường CĐ Công nghệ Sài Gòn, nhận xét TP HCM vẫn là trung tâm giáo dục lớn nhưng đồng thời cũng là nơi có sự cạnh tranh rất cao. Trong khi đó, ĐBSCL là vùng kinh tế trọng điểm, đang có nhu cầu lớn về nhân lực ở nhiều lĩnh vực.
"Nhiều bạn trẻ ở khu vực này sau khi tốt nghiệp THPT thường có xu hướng đến TP HCM hoặc các tỉnh, thành lớn để học tập. Đa số các bạn đều gặp khó khăn về chi phí sinh hoạt, việc làm thêm… Vì vậy, việc có môi trường đào tạo hiện đại, thực tiễn và định hướng nghề nghiệp vững chắc ngay tại Cần Thơ là điều cần thiết. Khi sinh viên vững tinh thần thì việc học mới đạt hiệu quả cao" - ThS Tiến nhận định.

Nhiều học sinh quan tâm về những ngành nghề đang là xu hướng, có thể phát triển tại địa phương. Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Tiếp cận thông tin về nhu cầu nhân lực tại chỗ
TS Đỗ Văn Toản, Phó trưởng Khoa Xã hội học và Công tác xã hội - Trường ĐH Đà Lạt, cho biết nhiều học sinh thường suy nghĩ rằng chỉ khi học ĐH ở TP HCM, họ mới có thể mở ra con đường phát triển sự nghiệp rộng lớn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc định hướng học tập tại địa phương cũng mang lại nhiều cơ hội và lợi ích không kém. Điển hình là trường hợp ngành kỹ thuật hạt nhân tại tỉnh Lâm Đồng.
TS Toản chỉ rõ việc lựa chọn ngành kỹ thuật hạt nhân mang lại nhiều thuận lợi. Cụ thể, Đà Lạt có trường ĐH đào tạo ngành này, có Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt, giúp sinh viên có cơ hội thực tập và làm việc trong môi trường nghiên cứu chuyên sâu. Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lâm Đồng cũng có khoa y học hạt nhân. Đặc biệt, dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận mở ra cơ hội việc làm lớn cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.
"Các trường ĐH và cơ sở nghiên cứu tại địa phương thường có mối liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp và tổ chức, tạo ra nhiều cơ hội thực tập và việc làm cho sinh viên" - TS Toản nhìn nhận.
Các chuyên gia cho rằng trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển như hiện nay, việc tiếp cận các chương trình đào tạo chất lượng là điều không khó, vấn đề cốt lõi vẫn nằm ở sự nỗ lực của bản thân. Nếu người học định hướng sai, hành trình phía trước sẽ rất vất vả.
Theo TS Trần Đình Lý, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Nông Lâm TP HCM, ĐH không phải là con đường thành công duy nhất. Nếu năng lực chưa đủ, học sinh vẫn có thể chọn ngành mà mình yêu thích nhưng ở bậc học thấp hơn như CĐ, trung cấp…
TS Lý cho rằng việc hướng nghiệp cho học sinh cần bám sát xu hướng thị trường lao động tại địa phương. Học sinh cần linh hoạt trong lựa chọn nghề nghiệp và mở rộng tư duy học tập suốt đời.
Giải bài toán giữ chân nhân tài
Theo ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP HCM, giữ chân nhân tài ở địa phương là một bài toán phức tạp, đòi hỏi sự chung tay của nhiều bên liên quan. Nguyên nhân của tình trạng "chảy máu chất xám" chủ yếu đến từ việc thiếu cơ hội phát triển, mức lương và đãi ngộ chưa tương xứng, môi trường sống chưa đủ hấp dẫn. Chính quyền địa phương, nhà trường và doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng một môi trường sống và làm việc lý tưởng, từ đó giữ chân và thu hút nhân tài, góp phần vào sự phát triển bền vững của địa phương.
"Chọn trường xa hay trường gần, học ĐH hay CĐ... là điều mà bất kỳ học sinh và phụ huynh nào cũng quan tâm, trăn trở. Người học phải biết tự cân nhắc năng lực học tập, năng lực tài chính của bản thân và gia đình để chọn ngành học, bậc học phù hợp. Chọn "gốc" đúng thì "ngọn" sẽ có nhiều hoa trái" - ông Tuấn ví von.