Từ bồn cầu đến vật liệu bán dẫn: Sự chuyển mình đáng kinh ngạc của Toto và các thương hiệu Nhật

Không chỉ dừng lại ở các sản phẩm tiêu dùng thông thường, Nhật Bản đang mở rộng sang những lĩnh vực có giá trị gia tăng cao như vật liệu bán dẫn, thiết bị y tế tiên tiến và giải pháp kỹ thuật số. Toto là ví dụ điển hình cho sự chuyển mình này.

Theo Bloomberg, trong khi sản phẩm bồn cầu thông minh Washlet giúp Toto trở thành thương hiệu nổi tiếng toàn cầu, thì lĩnh vực sản xuất linh kiện gốm phục vụ ngành bán dẫn lại mang lại lợi nhuận đáng kinh ngạc.

Chỉ trong vài năm gần đây, phân khúc này đã đóng góp hơn 30% lợi nhuận của Toto với biên lợi nhuận gộp hơn 40%, vượt xa con số 5% từ doanh số bồn cầu tại thị trường nội địa. Mặc dù Toto đã có hàng thập kỷ kinh nghiệm trong lĩnh vực này, nhưng chỉ gần đây phân khúc bán dẫn mới trở thành động lực tăng trưởng chính của họ.

Toto chuyển từ sản xuất bồn cầu sang vật liệu bán dẫn, đóng góp trên 30% lợi nhuận - Ảnh: Bloomberg

Thay đổi chiến lược kinh doanh

Câu chuyện của Toto chỉ là một phần trong bức tranh rộng lớn hơn về sự đổi mới của các doanh nghiệp Nhật Bản. Khi thị trường tiêu dùng dần bão hòa và cạnh tranh ngày càng khốc liệt từ các thương hiệu Trung Quốc và phương Tây, các công ty Nhật đang dần chuyển hướng sang những ngành công nghiệp mang lại giá trị cao hơn, ít bị cạnh tranh hơn và có khả năng sinh lợi nhuận lớn hơn.

Có một quan niệm sai lầm rằng sự đổi mới của Nhật Bản đã "chết" hoặc bị lu mờ bởi sự trỗi dậy của Trung Quốc. Thực tế, điều này chỉ đúng ở bề nổi. Trong khi các thương hiệu Nhật ít xuất hiện trên các bảng quảng cáo hay sự kiện thể thao lớn, thì đằng sau hậu trường, họ vẫn đang duy trì vị thế thống trị trong các lĩnh vực công nghệ quan trọng như vật liệu bán dẫn, cảm biến quang học, thiết bị y tế tiên tiến và giải pháp kỹ thuật số.

Ulrike Schaede, giáo sư tại Đại học California (Mỹ), gọi xu hướng này là “Japan Inside” – tương tự như chiến dịch quảng cáo “Intel Inside” trước đây. Điều này có nghĩa là, mặc dù các sản phẩm của Nhật Bản không còn hiển thị rõ ràng như trước, nhưng chúng vẫn đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Hầu hết chúng ta đang sử dụng các sản phẩm có chứa linh kiện hoặc công nghệ từ Nhật Bản mà không hề hay biết.

Hành trình đổi mới

Không chỉ có Toto, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản khác cũng đang tận dụng cơ hội trong các lĩnh vực công nghệ cao. Các thương hiệu máy ảnh nổi tiếng như Fujifilm và Olympus, thay vì để lao dốc như Kodak, đã chuyển mình sang các ngành công nghiệp cao cấp như vật liệu bán dẫn, thiết bị y tế và mỹ phẩm cao cấp.

Ajinomoto, từng nổi tiếng với sản phẩm bột ngọt, nay lại dẫn đầu với vật liệu cách điện quan trọng trong sản xuất chip bán dẫn. Hitachi cũng là một ví dụ nổi bật về khả năng tái định vị thương hiệu. Từ một công ty thiết bị gia dụng, Hitachi đã phát triển thành tập đoàn công nghệ với Lumada – một nền tảng giải pháp kỹ thuật số đóng góp hơn một phần ba doanh thu.

Dù các doanh nghiệp Nhật Bản đã tìm ra hướng đi mới, nhưng thách thức vẫn còn đó. Toto, dù đang dẫn đầu trong ngành bồn cầu công nghệ cao, nhưng nếu thị trường này thực sự phát triển mạnh mẽ ở nước ngoài, sẽ có nhiều đối thủ cạnh tranh từ các nước khác gia nhập cuộc chơi. Tương tự, Toshiba – từng là một biểu tượng công nghệ – đã gặp khó khăn khi chuyển mình sang ngành năng lượng hạt nhân.

Tuy nhiên, điều quan trọng là các công ty Nhật Bản đang không ngừng đổi mới. Họ hiểu rằng sự thành công không chỉ đến từ việc duy trì thương hiệu mà còn từ khả năng thích ứng với xu thế thị trường, tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao và khó bị sao chép.

Những câu chuyện thành công của Toto, Ajinomoto, Hitachi và nhiều công ty Nhật Bản khác là minh chứng cho sự đổi mới liên tục và khả năng thích ứng mạnh mẽ. Họ không chỉ dừng lại ở các sản phẩm tiêu dùng truyền thống mà đang vươn xa vào những ngành công nghiệp mang lại lợi nhuận cao hơn, ít cạnh tranh hơn.

Dù không còn xuất hiện nổi bật trên các bảng quảng cáo hay sân khấu thể thao quốc tế, nhưng công nghệ Nhật Bản vẫn đóng vai trò không thể thay thế trong nền kinh tế toàn cầu. Những đổi mới mà họ mang lại đang âm thầm định hình tương lai của nhiều ngành công nghiệp, từ vật liệu bán dẫn đến kỹ thuật số, từ thiết bị y tế đến công nghệ chăm sóc sức khỏe.

Nhật Bản đã chứng minh rằng một nền kinh tế có thể thành công không chỉ bằng cách tạo ra sản phẩm tiêu dùng phổ biến, mà còn bằng việc làm chủ công nghệ nền tảng, cung cấp các giải pháp tiên tiến mà thế giới không thể thiếu.

Hoàng Vũ