Từ đổi mới mô hình đến đổi mới tư duy phục vụ - Bài 3: 'Tinh người' để tinh gọn bộ máy

Vị trí ít đi, trách nhiệm nhiều hơn

Từ sau khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, xã Tân Trào (tỉnh Tuyên Quang) - vùng căn cứ cách mạng cũ - cũng như các địa phương của cả nước đã nhập cuộc vận hành mô hình mới. Với diện tích gần 100km2, dân số khoảng 15.000 người, bộ máy chính quyền xã hiện chỉ còn 32 cán bộ, công chức và người hoạt động không chuyên trách. Ít người hơn, việc lại nhiều hơn, nhưng công việc của người dân vẫn được giải quyết nhanh và gọn.

Cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Tân Trào hỗ trợ người dân địa phương giải quyết các thủ tục hành chính. Ảnh: QUANG PHÚC

Giữa buổi sáng đầu tuần, tại Trung tâm Phục vụ hành chính công, người dân đến làm giấy tờ, chứng thực, đăng ký đất đai… đều được hướng dẫn tận tình. Ông Đàm Văn Thắng, người dân thôn Cả, chia sẻ: “Trước đây muốn làm sổ đỏ phải đi hơn 30 cây số lên huyện, nhiều khi đi ba bốn lượt vẫn chưa xong. Nay chỉ mất chừng 15 phút, cán bộ làm giúp, giải thích rõ ràng. Dân miền núi như chúng tôi thấy đỡ cực quá”. Để có được sự thay đổi đó, chính quyền xã Tân Trào đã kiên quyết sắp xếp, đánh giá lại đội ngũ theo hướng “đúng người, đúng việc”. Ông Hoàng Văn Cảnh, Phó Chủ tịch Thường trực UBND xã kiêm Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Tân Trào, cho biết: “Chúng tôi đánh giá cán bộ hàng tuần. Ai không theo kịp công việc sẽ được điều chuyển. Chỉ trong tháng đầu đã thay 3 người, không phải để kỷ luật mà để phục vụ người dân tốt hơn”.

Thách thức lớn nhất ở vùng này là thiếu nhân lực có chuyên môn sâu. Sau sắp xếp, nhiều cán bộ huyện được điều về xã để tăng cường năng lực điều hành. Bà Hà Thị Thúy Dịu (Phó trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Sơn Dương trước đây) được phân công làm Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã Tân Trào. Bà Hà Thị Thúy Dịu tâm sự: “Trước đây ở huyện, tôi chỉ phụ trách mảng văn hóa; nay thêm cả mảng y tế, giáo dục, dân tộc, lao động - thương binh - xã hội. Áp lực lớn nhưng khi thấy người dân hài lòng, tôi lại có thêm động lực làm tốt công việc của mình”.

Câu chuyện ở xã Tân Trào không phải cá biệt. Tại đô thị lớn như TPHCM, những vấn đề tương tự cũng đặt ra, nhưng ở quy mô và tính chất phức tạp hơn. Ông Đặng Văn Hùng, Chủ tịch UBND phường Phú Mỹ (TPHCM), cho hay: “Phường có hơn 80.000 dân, biên chế khoảng 44 người, nhưng cơ cấu còn bất hợp lý: có nơi thừa, có nơi thiếu; riêng lĩnh vực đất đai, tài chính, xây dựng vốn là mảng “nóng” lại thiếu 2 biên chế. Cán bộ còn lại phải gồng mình làm thêm, kéo theo hồ sơ bị giải quyết chậm trễ, người dân phải chờ”. Sau tinh giản, nhiều địa phương nhận thấy rõ một thực tế: vị trí ít đi, trách nhiệm nhiều hơn, đòi hỏi cán bộ phải năng động, chủ động, có kỹ năng đa ngành và tinh thần phục vụ cao hơn trước.

Nâng cao “hiệu năng” cấp xã

Theo ông Đặng Văn Hùng, việc bổ sung nhân sự không đơn thuần là thêm người, mà là tái cơ cấu đội ngũ theo hướng đúng người - đúng việc. Chỉ khi cơ cấu hợp lý, có sự tương xứng giữa vị trí và năng lực, giữa biên chế và khối lượng công việc thì hiệu quả quản trị mới được nâng lên. “Giải pháp căn cơ không nằm ở số lượng mà ở chất lượng. Phải đào tạo, điều chuyển, nâng năng lực cho người đang làm trái ngành. Khi có sự đồng bộ giữa số lượng và chất lượng, bộ máy mới vận hành trơn tru. Chúng tôi rất mong các cấp có thẩm quyền sớm xem xét, tháo gỡ vướng mắc, tạo điều kiện để phường có nguồn nhân lực phù hợp”, ông Đặng Văn Hùng nói.

Tỉnh Tuyên Quang là địa phương có diện tích rộng, với nhiều đồng bào dân tộc. Việc hỗ trợ cho cán bộ cấp xã đang đặt ra yêu cầu cấp thiết. Tỉnh Tuyên Quang đang nghiên cứu để có chính sách hỗ trợ không những cán bộ ở tỉnh, mà còn với cán bộ ở xã; trong đó có hỗ trợ về nơi ở, kinh phí đi lại, kinh phí thuê nhà hàng tháng. Những chính sách này được nghiên cứu kỹ, phải tương quan với các địa phương xung quanh có cùng điều kiện giống với Tuyên Quang.

Trước thực trạng “vừa thừa, vừa thiếu” cán bộ ở địa phương, Kết luận số 195-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu khẩn trương bố trí, sắp xếp cán bộ về cơ sở. Song song đó là rà soát, đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ trước và sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, làm rõ tình trạng thiếu - thừa, nguyên nhân và giải pháp khắc phục. Đây là công việc khó nhưng không thể né tránh, bởi chỉ khi “biết người, biết việc” thì bộ máy tinh gọn mới thật sự hiệu lực, hiệu quả.

Thực hiện chỉ đạo, Bộ Nội vụ đã đề nghị UBND các tỉnh, thành phố rà soát, báo cáo thực trạng việc bố trí, sử dụng cán bộ, công chức làm việc ở các cơ quan, tổ chức thuộc UBND cấp xã. Trong đó, báo cáo cụ thể về số lượng, chất lượng, việc bố trí cán bộ, công chức theo từng vị trí chuyên môn, chuyên ngành. Các địa phương cũng phải đánh giá thực trạng bố trí, sử dụng cán bộ, công chức cấp xã; nêu ra ưu điểm, hạn chế, khó khăn cùng những chủ trương, chính sách đã thực hiện để tăng cường nhân lực cho cơ sở. Từ đó, các địa phương đề xuất, kiến nghị giải pháp nhằm khắc phục bất cập hiện nay.

Sau hơn 4 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, có thể thấy rõ, nơi nào người đứng đầu quyết liệt, đội ngũ đoàn kết, linh hoạt thì nơi đó bộ máy vận hành thông suốt; nơi nào còn tâm lý trông chờ, ngại đổi mới thì nơi đó vẫn nảy sinh vướng mắc. Công việc của mỗi cán bộ giờ đây không chỉ là giải quyết hồ sơ, mà là củng cố niềm tin của người dân vào Nhà nước. Một bộ máy được tổ chức hợp lý sẽ tạo khung, nhưng chính con người trong bộ máy mới là linh hồn của khung đó. Khi mỗi cán bộ ý thức rằng phục vụ nhân dân là thước đo danh dự, thì dù ở miền núi hay đô thị lớn, bộ máy ấy đều có thể vận hành hiệu quả - gọn về hình thức, mạnh về chất lượng, vững về lòng dân.

NHÓM PV