Từ trăm mảnh gốm cổ, hé lộ tư duy toán học của người tiền sử
Khi kiểm tra, nghiên cứu hàng trăm mảnh gốm thuộc văn hóa Halaf, các chuyên gia phát hiện người dân thời tiền sử đã hình thành tư duy toán học từ rất sớm.
Trong nghiên cứu mới công bố trên Journal of World Prehistory, Giáo sư Yosef Garfinkel và Sarah Krulwich (Đại học Do Thái Jerusalem) đã có khám phá quan trọng về việc con người có thể đã hình thành tư duy toán học và hình học từ hàng nghìn năm trước khi biết ghi chép các phép tính, thậm chí trước cả khi chữ viết ra đời. Ảnh: Yosef Garfinkel.
Cụ thể, nhóm nghiên cứu đã kiểm tra, phân tích hàng trăm mảnh gốm thuộc văn hóa Halaf ở miền Bắc Lưỡng Hà và vùng Levant phía Bắc. Chúng có niên đại khoảng năm 6200 trước Công nguyên đến năm 5500 trước Công nguyên. Ảnh: Yosef Garfinkel.
Theo các chuyên gia, những mảnh gốm khoảng 8.000 tuổi trên có những họa tiết thực vật như hoa, lá cây, cây cối... Chúng không chỉ biểu hiện nghệ thuật mà còn phản ánh những cách thức tinh tế trong việc tổ chức không gian và tính đối xứng. Ảnh: The Metropolitan Museum of Art.
Những hình vẽ tinh xảo trên các mảnh gốm được các chuyên gia nhận định có mức độ đối xứng, lặp lại và tổ chức hình học rất cao. Những hoa văn này thể hiện “một sự nắm bắt tinh vi về việc phân chia không gian, từ rất lâu trước khi các con số được viết ra. Ảnh: Yosef Garfinkel.
Chuyên gia Sarah nhận định các họa tiết thực vật trên là bằng chứng cho thấy tư duy toán học đã hình thành từ rất sớm, trước cả chữ viết. Thông qua nghệ thuật, con người đã hình dung được khái niệm về sự phân chia, trình tự và cân bằng. Ảnh: Amanda Borschel-Dan/Times of Israel.
Theo các chuyên gia, việc trang trí hoa văn thực vật trên đồ gốm Halaf phản ánh kiến thức sâu sắc về đối xứng, cũng như khả năng chia hình tròn thành các đơn vị cân xứng như 4, 8, 16 hay 32 phần - những con số không hề mang tính ngẫu nhiên. Ảnh: Yosef Garfinkel.
Nhóm nghiên cứu ghi nhận các họa tiết thực vật tại 29 địa điểm khảo cổ, với phong cách trải dài từ tả thực đến trừu tượng, cho thấy đây là những lựa chọn nghệ thuật có chủ đích. Đây có thể là một trong những lần sử dụng họa tiết thực vật sớm nhất và phổ biến nhất trên thế giới, đồng thời là sớm nhất tại khu vực Cận Đông. Ảnh: metmuseum.org.
Thêm nữa, hình ảnh phong phú của các loài thực vật xuất hiện trên đồ gốm khoảng 8.000 tuổi cho thấy con người khi ấy đã có nhận thức toàn diện về thế giới thực vật, từ kích thước, hình dạng đến từng bộ phận như cành và hoa. Những họa tiết này dường như được lựa chọn vì vẻ đẹp, đặc biệt là vì tính đối xứng dễ tạo cảm giác hài hòa. Ảnh: metmuseum.org.
Mời độc giả xem video: Hé lộ nền văn minh đã mất tích qua tàn tích khảo cổ.
